DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-2/2007 str. 17 <-- 17 --> PDF |
D. Ballian, F. Bogunić, M. Konnert, H. Kraigher, M. Pučko, G. Božič: GENETIČKA DIFERENCIRANOST . Šumarski list br. 1–2, CXXXI (2007), 13-24 MATERIJAL I METODE – Materials and methods Istraživane su dvije prirodne subpopulacije smreke s planine Igman, s tim da je jedna od subpopulacija smreke mrazišnoga tipa, a druga normalnog. Uzorci mrazišnog tipa smreke uzeti iz šumske zajednice (Piceetum montanum, s.lat. (Fuk. i Stef. 1958. emend. Horv. et al., 1974) na 1198–1200 m nadmorske visine, H u radu su predstavljeni kao subpopulacija Igman – B. Druga grupa uzoraka za analizu pripada smreci koja je rasla u šumskoj zajednici smreke i običnog bora (Piceo- Pinetum Illyricum, Stef. 1960), s nadmorske visine koja je viša za oko 150 m, te udaljena oko 2000 metara sjeveroistočno od prve, te je predstavljena kao subpopulacija Igman – A. Uzorci su sabrani tijekom siječnja 2005 godine. Uzimane su grančice s dormantnim pupovima. Prilikom sabiranja uzoraka za izoenzimska istraživanja vodilo se računa da udaljenost između stabala bude najmanje 50 do 100 m kako bi se isključila mogućnost srodstva, kao i da stabla budu starija od 80 godina. Po populaciju za ovaj način istraživanja selekcionirano je 50 stabala. Za analizu genetičke strukture uporabljeni su izoenzimski genetički biljezi Aco-A, F-Est-B, Gdh-A, Got-A, Got-B, Got-C, Idh-A, Idh-B, Lap-B, Mdh-A, Mdh-B, Mdh-C, Mnr-A, Mnr-C, Pgi-B, Pgm-A, Skdh-A, 6-Pgdh-A, 6-Pgdh-B, 6-Pgdh-C, a interpretacija zimograma je prema protokolu koji je dat od Konnert (2004). Rezultati izoenzimske analize vrednovani su preko alelnih i genotipskih frekvencija koje su obračunate iz razlika između gen lokusa. Genetička struktura prikazana je za sve gen lokuse u istraživanim subpopulacijama smreke koji su pokazali polimorfizam. Genetička varijabilnost određena je preko parametara koji se odnose za subpopulacije, kao i između subpopulacija. Tako smo rabili alelni diverzitet ili genetičku višeznačnost, preko prosječnog broja alela u lokusu (A/L). Za određenje genetičke varijabilnosti unutar subpopulacija rabili smo mjere alelnog diverziteta (Vk, Vm, prema Gregoriusu 1978, 1987), genetič kog diverziteta (Vgam), stvarne heterozigotnosti (Hst) i očekivane heterozigotnosti (Hte), genetičke diferenciranosti između individua unutar subpopulacija (.T). Za računanje tih parametara uporabili smo statistički program GSED (Gillet, 1998) Provjera Hardy-Weinbergove ravnoteže (HWE) urađena je za svaku subpopulaciju odvojeno. Provjerava se kako se u sastojini smreke pojavljuju frekvencije genotipova kod pojedinih gen lokusa i kako se slažu sa frekvencijama genotipova, prema očekivanoj Hardy- Weinbergovoj ravnoteži, a uporabili smo “precizni Hardy-Weinbergov test vjerojatnosti”, prema statističkom programu POPGENE 3.2 (Yeh i sur. 1999). Nulta hipoteza, koju smo testirali je da je veza između gameta slučajna, te da vrijedi načelo panmiksije. Provjera HWE urađena je za svaki gen lokus u svakoj subpopulaciji. U slučaju nepotpunosti date nulte hipoteze, prihvaćali smo alternativnu hipotezu koja je definirana kao manjak ili višak broja heterozigota (F>0 ili F<0), za što smo rabili F-test za manjak i višak heterozigota po statističkom programu F-STAT. Koeficijent inbridinga (Fis) prema Wrightovoj statističkoj proceduri (Wright 1978) ukazuje u kojem se odnosu razlikuju dobivena i očekivana heterozigotnost u subpopulacijama, a koji nastaje kod panmiksičnih oplodnji. Koeficijent inbridinga (fiksacijski indeks) procijenili smo pomoću statističkog programa POPGENE 3.2. Genetičku varijabilnost između subpopulacija smreke procijenili smo uporabom statističke homogenosti alelnih i genotipskih frekvencija u polimorfnim lokusima i mjerama genetičke diferenciranosti. Homogenost alelnih i genotipskih distribucija po lokusu između subpopulacija testirali smo Fischerovim preciznim testom (Raymond i Rousset 1995) uporabom statističkog programa GENEPOP 3.2 (Yeh i sur. 1999). Stupanj genetičke diferenciranosti između subpopulacija prikazali smo s mjerom alelnog genetičkog odstojanja (d0) prema Gregoriusu (1974) uz pomoć statističkog programa GSED (Gillet 1998). REZULTATI ISTRAŽIVANJA – Results Al Alelnu raznolikost predstavljaju frekvencije alela koj jje ee s ssu uu date u tablici 1a. Analizirano je 20 genskih lokusa, od kojih su 3 (Gdh-A, Idh-B, Mdh-A,) pokazala monomorfizam u obje subpopulacije, gdje su dobivene konstantne veličine za od 100 % za alele Gdh-A2, Idh-B3, Mdh-A2. Kod drugih 17 polimorfnih lokusa imamo učestalost alela od 1 % do 99 %. Minimalni polimorfizam u obje subpopulacije uočen je kod lokusa Got-A, Got-B, Idh-A, Mdh-B, Mdh-C, Pgm-A, gdje su frekvencije najfrekventnih alela uvijek jednake ili veće od 93 %. Kod subpopulacije “Igman – A” imamo pojavu minimalnog polimorfizma i kod lokusa Fest-B, Mnr-C, 6-Pgdh-A, dok u subpopulaciji “Igman – B” nemamo taj slučaj. Za drugih 9 lokusa karakterističan je jak polimorfizam, s uvijek istim prevladavajućim alelom u obje subpopulacije. Inače ove dvije subpopulacije karakterizira i pojava rijetkih alela u svakoj od njih, što daje posebnu značajnost svakoj od njih i to u lokusima Fest-B, Got-C,Idh-A, Lap-B, Mdh-C, Mnr-A, Mnr-C, 6-Pgdh-A, 6-Pgdh-B. Frekvencije alela i frekvencije genotipa koje su prikazane u tablici 1a i tablici 1b, ukazuju na postojanje alelne i genotipske raznolikosti između subpopulacija. |