DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 9-10/2004 str. 58 <-- 58 --> PDF |
T. Pentck, D. Pieman. II. Ncvcčercl: SREDNJA UDALJENOST PRIVLAČENJA DRVA Šumarski list br. 9-10. CXXVIII (2004). 545-558 cima okomitim na liniju prijevoza. Srednja udaljenost paralelnog privlačenja određuje se primjenom metode težišta površina, dok se kod centralnog privlačenja koristi površinski moment prvoga reda. Srednja udaljenost privlačenja može se točno odrediti za svako stablo koje se siječe tako da se izmjeri njegova udaljenost privlačenja od panja do traktorske vlake i udaljenost privlačenja po traktorskoj vlaci do stovarišta. Sumiranjem te dvije veličine dobije se srednja ukupna udaljenost privlačenja svakoga stabla. Ako pri izradbi koristimo sortimentnu metodu, tada treba pratiti duljinu privlačenja svakog sortimenta od panja do stovarišta. Ovakav način određivanja srednje udaljenosti privlačenja vrlo je skup, kompliciran i dugotrajan, a podaci koje dobijemo odnose se samo na posječena stabla. Srednju udaljenost privlačenja možemo odrediti i za stabla koja ostaju u sastojini. To se čini tako da izmjerimo (mjernom vrpcom ili petim kotačem) najkraću udaljenost od svakog dubećeg stabla do traktorske vlake odnosno od početka traktorske vlake do stovarišta. Dobivene vrijednosti korigiraju se čimbenikom vertikalne korekcije terena i čimbenikom horizontalnog zaobilaženja prepreka, ako izmjeru radimo mjernom vrpcom. Navedeni načini određivanja srednje udaljenosti privlačenja skupi su i dugotrajni, no točnost im je velika. U postupku planiranja mreže šumskih prometnica najpovoljnijeg prostornog razmještaja i gustoće, koris tit ćemo se približno točnim (ali još uvijek dovoljno preciznim), bržim i jeftinijim metodama određivanja srednje udaljenosti privlačenja. Budući se´u praksi najčešće susrećemo s paralelnim privlačenjem, to ćemo ovu vrstu privlačenja koristiti pri određivanju srednje udaljenosti privlačenja kao ulaz za kreiranje modela optimalne otvorenosti gospodarskih šuma određenoga šumskoga područja. Prije je rečeno da se srednja udaljenost paralelnog privlačenja određuje primjenom metode težišta površina. Ta se metoda zasniva na određivanju težišta određene odabrane površine, te na izračunavanju najkraće udaljenosti od težišta do najbliže prometnice. Metoda težišta površina u današnje se vrijeme koristi isključivo u kombinaciji sa osobnim računalom i digitaliziranim ili skeniranim šumsko-gospodarskim zemljovidima određenoga područja. Razlog tome je mogućnost preciznog određivanja površina nepravilnih poligona, kao i položaja njihovih težišta (s točnim iznosima x i y koordinata) te srednje udaljenosti privlačenja. Pieman &Tomaz (1995.) koriste osobno računalo kako bi povećali točnost određivanja težišta nepravilnih površina odjela/odsjeka. Treba napomenuti da se na digitalnoj podlozi s ucrtanim šumskim prometnicama određuje postojeća geometrijska srednja udaljenost privlačenja koju treba korigirati čimbenikom vertikalne korekcije terena i čimbenikom zaobilaženja horizontalnih prepreka, da bismo dobili postojeću stvarnu srednju udaljenost privlačenja. 2.4. Različite inačice srednje udaljenosti privlačenja i čimbenici korekcije Different types of the mean skidding distance and correction factors Mnogi drugi autori određuju teoretsku srednju udaljenost privlačenja kao funkciju razmaka šumskih cesta i funkciju gustoće mreže šumskih cesta. Pri tome uporabljuju različite čimbenike korekcije teoretske srednje udaljenosti privlačenja, a cilj je iznalaženje stvarne srednje udaljenosti privlačenja. Dobre (1990.) definira pet inačica srednje udaljenosti privlačenja: tlocrtnu teoretsku srednju udaljenost privlačenja (t,), stvarnu tlocrtnu srednju udaljenost privlačenja (t2), stvarnu srednju udaljenost privlačenja s uvažavanjem nagiba terena (t3), stvarnu srednju udaljenost privlačenja s uvažavanjem nagiba terena i razvedenosti niveletc vlake (t4) i stvarnu srednju udaljenost privlačenja s uvažavanjem privlačenja drva po šumskoj cesti (ts). On je osim toga razlikovao pet korekturnih čimbenika kojima se služio pri transformaciji jedne inačice srednje udaljenosti privlačenja u drugu, te definirao o čemu su ti čimbenici zavisni. Sveukupni čimbenik korekcije tlocrtne teoretske srednje udaljenosti privlačenja u stvarnu srednju udaljenost privlačenja označava s ks. Dietz, Knigge & Löffler (1984.), uvažavajući razmatranja: Segebaden a (1964., 1969.), Backmunda (1966.), Samseta (1975.), Abega (1978.) razlikuju tri srednje udaljenosti privlačenja: prvo, teoretsku srednju, koja se izračunava iz teoretskog modela mreže (Sdt) šumskih cesta odnosno iz teoretskog razmaka između šumskih cesta, drugo, geometrijsku (Sd„) koja predstavlja udaljenost od čvorišta mreže pravilnih četverokuta do stvarno, ucrtane najbliže šumske ceste i treće stvarnu srednju udaljenost privlačenja (Sds), koja predstavlja udaljenost od čvorišta mreže pravilnih četverokuta do šumske ceste pravcem kojim se privlačenje stvarno i obavlja. Sukladno navedenoj razdiobi moguća je transformacija različitih inačica srednjih udaljenosti privlačenja jedne u drugu primjenom čimbenika korekcije. Definirana su tri čimbenika korekcije: => Mrežni (km), koji se koristi za pretvorbu teoretske srednje udaljenosti privlačenja u geometrijsku sred nju udaljenost privlačenja i uvažava praktičnu ne pravilnost (nejednak razmak između ŠC-a) u odno |