DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7-8/2003 str. 23 <-- 23 --> PDF |
D. Ballian: PROCJENA GENETIČKE VARIJABILNOSTI OBIČNE JELE (Abies alba Mili.) Šumarski list br. 7-8, CXXV1I (2003). 347-357 biljaka. Slijedi populacija Vraniće sa 19,20, što se i očekivalo, jer je to vrlo vitalna i velika populacija. Srednji efektivni broj haplotipova za to svojstvo iznosi 15,38, sa standardnom devijacijom od 2,85 (tablica 7). U svim istraživanim populacijama dobivene su visoke vrijednosti haplotipske raznolikosti. Vrijednosti iznose od 0,96 u populacije Crnog vrha do 0,99 u populacije Gorskog kotara J. Srednja vrijednost za haplo- tipsku raznolikost istraživanih populacija iznosi 0,97 (tablica 7). Uspoređujući te rezultate sa rezultatom Vendra- mina i sur. (1999) primijećuje se da populacija iz Delnica ima visoku haplotipsku raznolikost, s vrijednosti 0,96. Populacija Požege ima vrijednost 0,95, a populacija Našica ima relativno nižu vrijednost, 0,76. Dobiveni rezultati u oba istraživanja upućuju na veliku raznolikost i bogatstvo haplotipova u istraživanim populacijama. Prema istraživanju Vendramina i sur., populacija Pireneja (Španjolska) ima vrijednost samo 0,47, a populacija planine Palatian u Njemačkoj ima vrijednost 0,66. Svojstvo unutarpopulacijske varijabilnosti s alel- nim vrijednostima (Sw) u ovom istraživanju najviše pokazuje populacija Gorskog kotara J sa 9,40, a najmanju pokazuje populacija Mekih brda sa 3,58. Srednja je vrijednost za sve populacije 6,98, sa standardnom devijacijom 1,84. Iz toga je vidljivo da populacije Gorskog kotara J, Orjena, Čabulje, Vraniće i Crnog vrha pokazuju visoku razinu unutarpopulacijske varijabilnosti (tablica 7), a populacije Mekih brda, Gorskog kotara A i Biokova pokazuju manje vrijednosti unutarpopulacijske varijabilnosti. Za populaciju Biokova taj se rezultat očekivao s obzirom na njezinu veličinu i vjerojatno veću prisustnost inbridinga. Za populaciju Mekih brda ne bismo mogli donijeti valjan zaključak, osim daje, možda, na rezultat Medupopulacijska odstupanja dobivena metodom parova (FST/GST), najveća su između populacija Mekih brda i Gorskog kotara A, a potom Mekih brda i Crnog vrha, te između populacija Crnog vrha i Gorskog kotara A. Razlog je to stoje populacija Mekih brda najudaljenija od populacije Gorskog kotara A, a uz to je populacija Gorskog kotara A bila pod velikim selekcijskim utjecajem čovjeka zbog načina gospodarenja, a u posljednje vrijeme zbog propadanja kao posljedice utjecaja zagađivača. Razlike između populacije Crnog vrha i Gorskog kotara A, odnosno Crnog vrha i Mekih brda vjerojatno su posljedica veličine i izoliranosti pripanonske populacije Crnog vrha, a koja je izrazito mala i vjerojatno utjecao izbor uzoraka za analizu. U populacije Gorskog kotara A na rezultat vjerojatno utječe neprestana selekcija, odnosno sve manji broj adultnih stabala koja čine tu populaciju. Srednja vrijednost unutarpopulacijske varijabilnosti iznosi 6,98, sa standardnom vrijednošću 1,84, a za smreku su (Vendramin i sur. 2000) dobili dosta niže vrijednosti unutarpopulacijske varijabilnosti, tako daje srednja vrijednost iznosila 0,635, sa standardnom devijacijom 0,093, a razlog je to što nisu primijenili multi- modalni pristup u analize. U istraživanjima provedenima na Pinus halepensis (Bucci i sur., 1998) također su dobivene niže vrijednosti nego u ovom istraživanju, s vrijednošću 0,484. Haperdingov test (indeks) daje visoke vrijednosti multimodamih raspodjela nađenih klasa u populacijama koje su u razvoju. Dobivene su prilično niske vrijednosti testa, što pokazuje da populacije nisu stabilne i da nisu u ekspanziji. Prema dobivenim rezultatima naj- stabilnijaje populacija Mekih brda, a najnestabilnija je populacija Čabulje. Usporedimo li rezultate ovog istraživanja s rezultatima koje su Vendramin i sur. (2000) dobili za smreku, sa srednjom vrijednosti 0,275 i sa standardnom devijacijom 0,004, vidimo da su u ovom istraživanju dobivene vrlo male vrijednosti. Najveća haplotipska diferencijacija između individua unutarpopulacije (Xij), prisutna je u populaciji Gorskog kotara J, s vrijednošću diferenciranja među jedinkama populacije 9,19, što se i očekivalo s obzirom na broj prisutnih haplotipova i na broj efektivnih haplotipova. Najmanja diferencijacija registrirana je u populacije Mekih brda, s vrijednošću diferencijacije 5,43. Vrijednost srednje diferencijacije za istraživane populacije iznosi 7,29, uz standardnu devijaciju 1,0029. opterećena genetičkim driftom, za razliku od druge dvije koje pripadaju velikoj populaciji i u kojima je neometan protok gena između susjednih populacija. Najmanja su odstupanja između populacija Vraniće i Gorskog kotara J. S obzirom na to da obje pripadaju u velikim populacijama sa slobodnim protokom gena, moglo se i očekivati da će odstupanja biti relativno mala. Medupopulacijska odstupanja ustanovljena linearnom metodom parova najveća su između populacija Crnog vrha i Mekih brda, a slijedi Gorski kotar A i Meka brda, zatim Gorski kotar A i Crni vrh. Najmanja su odstupanja između populacija Gorskog kotara J i Vraniće (tablica 21). 3.2. Medupopulacijska varijabilnost - Between population variability 353 |