DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 9-10/2001 str. 93 <-- 93 --> PDF |
Tommaso La M a n t i a, Marco M a r c h e 11 i, Sebastiano C u 11 o 11 a, Salvatore Pasta: Važni pokazatelji za klasifikaciju šumskih formacija Sicilije. Ovaj članak nastavak je već vršenih istraživanja i analiza šumske tipologije za područje Sicilije. Autori su u članku dali detaljnu analizu šumskih zajednica otoka. Radi jednostavnijih prikaza raznih tipova vegetacije, grupirane su makrokategorije i to: prirodne šume, naturalizirane šumske formacije i populacije, umjetne šume, makije, grmlje i garizi, zaštitne formacije i travnate površine. Prirodne šume: Površine pokrivene prirodnim šumama prilično su reducirane u odnosu na prvobitno stanje. Postojeće prirodne šume nose obilježja iracionalnog korištenja (sječa i pašarenje), koje se i dalje provodi. Osnovna uporaba drveta bila je proizvodnja ugljena, rijeđe ogrijevnog drveta i kolja za poljoprivredu i vinogradarstvo. Na području Sicilije oduvijek je nedostajala tradicija gospodarenja šumama. Neke vrste koje tvore prirodne šume od velikog su fitogeografskog značenja, jer tvore vrste genetski izolirane (jela, breza i bor) koje su osim ostalog od posebnog interesa, jer u njima žive podvrste endemskih ptica. Što se tiče tehnike gospodarenja, glavni cilj je konverzija panjača koja se mora provoditi uz ograničenje pašarenja. Navodimo glavne tipove prirodnih šuma: bukove sastojine Sicilije su najjužnije u Europi. One su čiste bukove sastojine ili miješane s dominantnom bukvom. Zauzimaju planinski pojas od 1 200 do 2 200 m (Etna). Po postanku su 92 % panjače i 8 % sjemenjače. Nalaze se na najvlažnijem dijelu otoka s više od 1 200 mm godišnjih oborina. U bukovim šumama obično su prisutne i druge vrste drveća kao: Acer pseudoplatanus, Acer campestre, Acer monspesulanum, Pinus laricio (Etna), Betula pendula (Etna) i grmovi: Crataegus monogyna, Crataegus laciniata, Ilex aquifolium, Sorbus graeca, Rosa sicula, Prunus mahaleb, Berberis aetnensis i Astralagus sp. Na karbonatnoj podlozi razvila se tipična bukova šuma, u kojoj je od velikog fitogeografskog značenja prisutnost Abies nebrodensis i Taxus baceata. borove šume s korzičkim crnim borom {Pinus laricio) dolaze samo na sjeveroistočnim padinama Etne, u pojasu između 1 000-2 000 m n.v. To je područje obilježeno velikim godišnjim oborinama (1 300 mm). Zauzimaju površinu od 2 750 ha na padinama vulkana Etne. Tu je poznata borova šuma Linguaglossa s površinom od 1 140 ha, za koju je još 1964. g. napravljen uređaj ni elaborat, ali je primjenjivan samo djelomično. Interesantno je da Pinus laricio predstavlja snažnu pionirsku vrstu koja brzo zauzima površine nakon izljeva lave, a u povoljnim uvijetima formira monokulturu s impozantnim dimenzijama stabala. brezici na Etni vrlo su interesantni, jer se radi o vrsti Betula pendula var. aetnensjs koja je neoendemična, i nalazi se izvan uobičajenog areala vrste. Javlja se na istim terenima kao i P. laricio, i važna je kao pionirska vrsta za stvaranje tla, što omogućuje naseljavanje ostalih šumskih vrsta. - ostale vrste koje tvore prirodne šume su razne vrste listopadnih hrastova: Quercuspetreae, Q. cerris, Q. gussonei (sličan ceru ali još termofilniji), Q. pubescens te njegove različite varijacije koje su zbog genetske izolacije poprimile morfološke razlike, te se mogu smatrati drugom vrstom (Q. delechampii, Q. congesta, Q. leptobalanos, Q. virgiliana, Q. amplifolia). - česmina {Quercus ilex) zajedno s raznim vazdazelenim drvećem i grmljem tvori prirodne šume i makije u položajima od razine mora do oko 1 700 m n.v. Glede velikih oborina, ta je vegetacija bujna, gdje česmina, uglavnom panjača, zauzima dominantnu ulogu. šume plutnjaka na Siciliji pokrivaju površinu od oko 20 000 ha. Smještene su pretežito na sjevernim obroncima otoka prema Tirenskom moru, u pojasu s nadmorskom visinom do 1 000 m, na kiselim i pješčanim tlima ili na crvenici. To su uglavnom sjemenjače, ali i panjače miješane s ostalim hrastovima. Obilježje šuma plutnjaka je visok stupanj degradacije, uzrokovan lošim tretmanom kod skidanja pluta, pašarenjem i čestim požarima. - prirodne šume primorskog i alepskog bora zauzimaju posebno mjesto. Nekada su zauzimale puno veću površinu, ali su zbog negativnog antropološkog djelovanja i požara znatno reducirane te su uzgojne mjere podređene problemima zaštite od požara. Naturalizirane šumske formacije: Postanak ovih šuma vezanje s prestankom poljoprivrednih aktivnosti na velikim površinama. U slučaju potpunog napuštanja zahvata one se evoluiraju prema obliku šuma-makija. To su uglavnom površine obrasle kestenom, jasenom, lijeskom i pistacijom (trišlja). Kestenove šume zauzimaju površinu od 4 000 ha na planinskim masivima otoka. Nekada od velikog značenja radi ploda i drveta zbog demografskih promjena i bolesti (rak kestenove kore), ove šume su izgubile značaj i sve više se pretvaraju u panjače za produkciju ogrijeva i kolja. |