DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu



ŠUMARSKI LIST 5-6/1994 str. 5     <-- 5 -->        PDF

IZVORNI ZNANSTVENI ČLANCI - ORIGINAL SCIENTIFIC PAPERS
UDK 630* 232.001/2 (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco) Šumarski list CXVIII (1994) 139


ISTRAŽIVANJE PROVENIJENCIJE ZELENE DUGLAZIJE
(Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco) U HRVATSKOJ


RESEARCH IN PROVENANCES OF DOUGLAS FIR
(Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Franco) IN CROATIA


Stevo ORLIĆ, Marijan OCVIREK*


SAŽETAK: Istraživačkim programom obuhvaćeno je 19 provenijencija
zelene duglazije (Pseudotsuga menziessi (Mirb.) Franco), 12 provenijencija
iz SAD, 3 provenijencije iz Britanske Columbije, 1 provenijencija iz Danske,
i provenijencija iz Bugarske i 2 provenijencije iz Hrvatske. U ovom radu
prikazani su rezultati iz 4 terenska pokusa, osnovanim u različitim stojbinskim
uvjetima Hrvatske. Izneseni rezultati su iz 13. i 22. godine totalne starosti
biljaka, odnosno 10 i 19. godine od osnivanja pokusa. U prosjeku najbolje
uspijevanje registrirano je u pokusu u Istočnoj Slavoniji (D), zatim u Istri
(K), a znatno slabiji kraj Bjelovara (SP) i kraj Karlovca (L). Najbolje
provenijencije su iz savezne države Washington i Britanske Columbije s nižih
nadmorskih visina. Domaća provenijencija »Buzet« (S) i »Delnice« (P) su
nešto bolje, odnosno slabije od prosjeka u pokusu.


Ključne riječi: Zelena duglazija, provenijencija, rast i prirast


1. UVOD I PROBLEM - Introduction and problem
Zelena duglazija (Pseudotsuga menziesii (Mirb.) jencija je presudno kad se ovu vrstu želi unositi u
Franco) ima veliki prirodni areal u sjeverozapadnom druga područja, van prirodnog areala. Zbog toga su
dijelu Sjeverne AMerike, od Californije do Britanske europski šumari tome pitanju posvetili veliku pozor-
Columbije (36-55° sjeverne širine). U središnjem di- nost, koja se ogleda u brojnim provenijenačnim pokujelu
areala raste od obale Pacifika do 1500 m nadmor- sima i napisanim radovima. U nas nisu vršena takva
ske visine. Ovako veliki prirodni areal imao je za istraživanja. To je razlog da su 1965. godine u Šumarposljedicu
da se kod zelene duglazije razvilo više pro- skom institu, Jastrebarsko započeta provenijenačna isvenijencija.
Poznavanje uspijevanja pojedinih proveni- traživanja sa zelenom duglazijom. (Dokuš, 1975.).


2. MATERIJAL I METODA RADA
- Material and work methods
Istraživačkim programom obuhvaćeno je 19 prove- iz Danske i Bugarske i 2 provenijencije iz Hrvatske.


U tablici 1


nijencija različitog porijekla: 12 provenijencija iz SAD sadržani su osnovni podaci o porijeklu.
_ . _ . Međutim, za neke provenijencije nismo dobili potrebne
(savezne države Washington i Oregon), 3 provemjen- podatk e N a ^ l označene su lokacije provenijencija
čija iz Britanske Columbije, po jedna provenijencija iz SAD.


* Dr. Stevo Orlić, mr. Marijan Ocvirek, Šumarski institut, Jastrebarsko.


ŠUMARSKI LIST 5-6/1994 str. 6     <-- 6 -->        PDF

Porijeklo i zemljopisni položaj provenijencija


Origin and geographic position of provenances


Oznaka Provenijencija


Sign Provenance


A SHELTON, Washington
B CORVALIS, Oregon
C SHADY COVE, Oregon
D TENINO, Washington
E ELM A, Washington
F ELK RIVER FALLS, B.C.
G MATLOCK, Washington
H ADLER, Washington
I MERVILLE BLACK, B.C.
J HVIDILDE, Danska
K REPUBLIC, Washington
L SALMON ARM, B.C.
M PE ALL, Washington
N YELM, Washington
P DELNICE, Hrvatska
R ŠIPKA, Bugarska
S BUZET, Hrvatska
T CASTLE ROCK, Wash.


( ) Oznake provenijencije


SI. 1: Lokacija provenijencija iz SAD
Fig. 1: Locations of provenances from the USA


Sjetva sjemena obavljena je u proljeće 1966. godine
na pripremljene gredice u rasadniku Šumarskog instituta,
Jastrebarsko. U proljeće 1968. godine biljke su
presađene u Jiffy lončiće veličine 8 cm. Presadenice
su ostale u rasadniku još jednu godinu, odnosno dvije
godine. Terenski su pokusi osnovani u proljeće 1969.,
odnosno 1970. godine.


Na području Hrvatske osnovano je 8 terenskih pokusa,
u različitim klimatskim i edafskim regijama.
U ovom radu prikazat ćemo rezultate iz 4 pokusa,
(tablica 2, slika 2).


Tablica 1


Nadmorska visina Geografske koordinate
m širina dužina
Height a.s.l. Geographic coordinatis
m width length


30 - 150 47°11´N 123°10´W
75 44°35´N 123°16´W


1350 42°36´N 122°50´W
100 - 200 46°45´N 122°40´W
100 - 200 47°00´N 123°30´W


150 47°12´N 123°23´W
500 - 1000 46°50´N 122°12´W


750 - 900 46°40´N 121°50´W
450 - 600 50°50´N 119°10´W
150 - 300 46°45´N 123°15´W
0 - 150 46°45´N 122°40´W
560 45°27´N 14°58´E
650 - 780 42°43´N 25°20´E
10 45°04´N 13°38´E


— »Durgutovica« (D) Šumarija Stari Mikanovci,
14 provenijencija.
— »Slatki potok« (SP), Šumarija Veliki Grdevac,
13 provenijencija.
— »Lokve« (L), Šumarija Duga Resa, 16 provenijencija.
— »Kontija« (K), Šumarija Poreč, 10 provenijencija-
Osnovni tip klime (prema C. W. Thornthwaitu,
5) i tla (prema B. Mayer, 3) u području osnovanih
pokusa je:


— Lokalitet »Durgutovica«, subhumidna vlažna
klima (indeks 6,95) s manjkom oborina u VII, VIII i
SI. L. Priprema površine za sadnju biljaka, lokalitet »kontija«, M.
š. Buzet proljeće 1969. (Foto: Dokoš).




ŠUMARSKI LIST 5-6/1994 str. 7     <-- 7 -->        PDF

IX mjesecu, tlo je definirano kao rigolano lesivirano
smeđe na karbonatnom lesu.


- Lokalitet »Slatki potok«, humidna klima (indeks
22,73) s manjkom oborina u VIII i IX mjesecu, tlo
je rigolano lesivirano, do rigolano lesivirano slabo
pseudooglejeno.
- Lokalitet »Lokve«, perhumidna klima (indeks
131,25), tlo je definirano kao dvoslojni profil s dubokim
humusnim smeđim tlom u gornjem katu te s pseudooglejenom
reliktnom crvenicom u donjem katu.
- Lokalitet »Kontija«, klima je humidna (indeks
26,20) s manjkom oborina u VII, VIII i IX mjesecu,
tlo je srednje duboka do duboka lesivirana crvenica.
Pokusi su osnovani po randomiziranom blok sistemu
uz 4 ponavljanja. Osnovni razmak sadnje je
2 x 2 m, a zelena duglazija je sadena uz razmak 4x 4
m (zbog malog broja biljaka). Između je sadena najčešće
obična smreka, manje europski ariš i američki
borovac, a u pokusu »Kontija« crni bor.


Tijekom 5 godina iza osnivanja u pokusima vršene
su redovne mjere njege (čišćenje, okapanje, popunjavanje
i dr.) i zaštite.


Registracija visinskog a kasnije i debljinskog rasta
i prirasta i preživljenje vršeni su svake godine prvih


SI. 2: Provenijencije, terenski pokusi u Hrvatskoj
Fig. 2: Provenances, field experiments in Croatia


Zemljopisni položaj terenskih pokusa


Geographic position of field experiments


Oznaka Lokalitet
Sign Locality
D DURGUTOVICA
SP SLATKI POTOK
L LOKVE
K KONTIJA


10 godina. Mjeri se 100 biljaka (25 u plohi x 4 ponavljanja).
U ovom radu prikazat ćemo prosječne vrijednosti
pretposljednje (1978.) i posljednje (1987.) izmjere,
odnosno iz 13. i 22. godine ukupne starosti biljaka.


Analiza varijance, F test i Duncan test za visinu i
prsni promjer u 22. godini provedeni su na bazi prosječne
vrijednosti.


Drvna masa na ha obračunata je na temelju prosječne
temeljnice, prosječne visine i obličnog broja
(V = g x h x 0,45), zatim broja stabala na ha i postotka
preživljenja (V = v x 2500 x % preživljenja).


SI. 2. Sječa stabala obične smreke (pomoćna vrsta), lokalitet
»Slatki potok«, M. š. Bjelovar, proljeće 1994.
(Foto: Orlić).


Tablica 2


Nadmorska visina Geografske koordinate
m širina N dužina E
Height a.s.l. Geographic coordinates
m width N length E
110 45°19´ 18°38´


140 - 145 45°46´ 17°03´
195 45°26´ 15°17´
100 45°08´ 13°41´




ŠUMARSKI LIST 5-6/1994 str. 8     <-- 8 -->        PDF

REZULTATI ISTRAŽIVANJA


— Research Results
Uspijevanje provenijencija zelene duglazije u poku3.2
Visinski rast — Height growth
sima »Durgutovica« (D) »Slatki potok« (SP), »Lokve«


U tablici 4 prikazane su prosječne visine proveni


(L) i »Kontija« (K) prikazat ćemo podacima o preživjencija
u 13. i 22. godini po pokusima, te prosjek za


ljenju, te visinskom i debljinskom rastu u 13. i 22.


provenijenciju i pokus.
godini ukupne starosti biljaka, odnosno u 10. i 19.


U
13. godini u prosjeku najveća visina je bila u


godini nakon osnivanja pokusa.
Durgutovici 4,70 m (3,69 — 5,68 m), zatim Kontija
3,96 m (3,02 - 4,64 m), Slatkom potoku 3,80 m
(2,91 - 4,77 m) i Lokvama 2,92 m (1,60 - 3,71 m).


3.1 Preživljenje — Survial
Među najboljim provenijencijama po pokusima su:
Temeljem zatečenog broja biljaka u 13. i 22. godini, - u Durgutovici Merville (5,68 m), Tenino (5,19
te ukupno posađenih i popunjenih došli smo do pom),
Matlock (5,09 m) itd.
stotka preživljenja tijekom proteklog razdoblja, tablica -u Kontiji Merville (4,64 m), Shelton (4,59 m),


3.
Pe Eli (4,37 m) itd.
Iz dobivenih podataka proizlazi da je u prosjeku - u Slatkom potoku Elma (4,77 m), Pe Eli (4,54
u pokusu »Durgotovica« u 13., odnosno 22. godini m), Šipka (4,36 m) itd.
registriran najviši postotak preživljenja 76,2%, odno


- U Lokvama Matlock (3,71 m), Aider (3,71 m),
sno 75,6%, a najniži u pokusu »Kontija« 63,2%, odPe
EU (3,56 m) itd.


nosno 62,8%.


U 22. godini odnosi među pokusima i provenijen


Medu provenijencijama s višim postotkom preživcijama
u pokusu nisu se bitnije izmjenili prema 13.
ljenja u 13. i 22. godini u svim pokusima su Shady godini. U prosjeku najbolje visine su u Durgutovici
Cove, Oregon (C) i Šipka, Bugarska (R), a među 12,42 m, (10,62 - 13,94 m), zatim u Kontiji 11,57 m,
slabijima su Castle Rock, Washington (T), Republic, (9,47 - 12,86 m), Slatkom potoku 9,94 m (7,21 Washington
(K) i Yelm, Washington (N). Naše do12,35
m) i Lokvama 7,58 m (4,88 - 10,07 m). Medu
maće provenijencije »Delnice« (P) i »Buzet« (S) su najboljim provenijencijama u 22. godini po pokusima


oko ili ispod prosjeka.
su:


Preživljenje, %


Survival
Tablica 3


Oznaka
prov.
i ... .Provenijencija U 13. godini
In 13th year
U 22. godini
In 22nd year
Sign Provenance D SP L K Prosj.
Average D SP L K Prosj.
Average
A SHELTON, Washington — 69.0 — 67.3 68.2 -64.7 -67.3 66.0
B CORVALIS, Oregon -81.0 74.8 68.9 74.9 -76.7 65.8 69.8 70.8
C SHADY COVE, Oregon 90.0 87.5 83.8 71.2 83.1 90.0 88.5 71.4 74.0 81.0
D TENINO, Washington 88.2 72.1 70.8 -77.0 87.3 71.2 65.0 -74.5
E ELMA, Washington 84.6 65.3 78.0 70.9 74.7 82.7 62.1 68.6 70.0 70.9
F ELK RIVER FALLS, B.C. 75.8 78.0 86.0 -79.9 73.4 75.4 75.4 -74.7
G MATLOCK, Washington 86.1 -74.0 -80.1 85.2 -70.2 -77.7
H ALDER, Washington 83.8 -74.8 -79.3 83.8 -73.1 -78.5
I HVIDKILDE, Danska 77.5 77.0 83.8 -79.4 77.5 77.0 78.6 -77.7
J MERVILLE BLACK, B.C. 82.7 67.2 72.1 67.6 72.4 83.6 60.5 63.9 64.8 68.2
K REPUBLIC, Washington 52.8 ---52.8 52.0 ---52.0
L SALMON ARM, B.C. 71.6 84.0 86.5 -80.7 70.7 79.0 47.1 -65.6
M PE ELL, Washington -69.4 86.7 49.1 68.5 -63.6 80.5 49.1 64.4
N YELM, Washington -67.5 75.2 45.2 62.6 -65.8 67.8 42.7 58.8
P
R
DELNICE, Hrvatska
ŠIPKA, Bugarska
73.6
89.2
-
70.8
79.1
71.4
-
63.9
76.4
73.8
71.9
89.2
-
64.2
60.0
69.2
-
62.0
66.0
71.2
S BUZET, Hrvatska 77.5 72.6 65.8 62.9 69.7 77.5 64.2 54.7 63.8 65.1
T CASTLE ROCK, Wash 33.0 -51.5 64.7 49.7 33.0 -40.8 64.7 46.2
Prosjek 76.2 74.0 75.9 63.2 -75.6 70.2 65.8 62.8 -




ŠUMARSKI LIST 5-6/1994 str. 9     <-- 9 -->        PDF

-u Durgutovici Merville (13,94 m), Matlock -
u Lokvama Matlock (10,07 m), Merville (9,48),
(13,42 m), Tenino
(13,12 m) itd. Pe Eli (9,33 m) itd.
Provedena analiza varijance i F test pokazali su da


-u Kontiji Elma (12,86 m), Shelton (12,59 m), Su utvrđene razlike medu provenijencijama u 22. go-
Pe Eli (12,05 m) itd.
duri u pokusu »Durgutovica« i »Slatki potok« bile
visokosignifikantne, a u pokusu »Kontija« i »Lokve«


-u Slatkom potoku Elma (12,35 m), Shelton signifikantne (tab. 5). Rezultati Duncan tesza prikazani
(11,72 m), Pe Eli (11,26 m) itd. su na slici 3.
Visina, m
Height, m Tablica 4
Oznak
prov.
a ... . Provenijencija U 13. godini
In 13th year
U 22. godini
In 22nd year
Sign Provenance D SP L K Prosj.
Average D SP L K Prosj.
Average
A SHELTON, Washington — 4.25 — 4.59 4.42 — 11.72 — 12.59 12.16
B CORVALIS, Oregon -3.29 2.19 4.16 3.21 -8.08 6.66 11.82 8.85
C SHADY COVE, Oregon 4.23 2.96 1.81 3.02 3.01 11.75 7.21 4.88 9.47 8.33
D TENINO, Washington 5.19 3.96 3.10 -4.08 13.12 10.68 8.66 -10.82
E ELMA, Washington 4.98 4.77 3.45 3.99 4.30 12.98 12.35 9.30 12.86 11.87
F ELK RIVER FALLS, B.C. 4.57 3.65 3.03 -3.75 12.39 9.82 8.48 -10.23
G MATLOCK, Washington 5.09 -3.71 -4.40 13.42 -10.07 -11.75
H ALDER, Washington 5.04 -3.71 -4.38 13.05 -9.30 -11.18
I HVIDKILDE, Danska 4.61 3.40 3.19 -3.73 12.32 9.27 8.77 -10.12
J MERVILLE BLACK, B.C. 5.68 4.16 3.45 4.64 4.48 13.94 10.88 9.48 12.43 11.68
K REPUBLIC, Washington 4.30 ---4.30 11.27 ---11.27
L SALMON ARM, B.C. 3.69 2.91 1.60 -2.73 10.62 6.93 5.67 -7.74
M PE ELL, Washington -4.54 3.56 4.37 4.16 -11.26 9.33 12.05 10.88
N YELM, Washington -4.18 3.33 3.74 3.75 -10.76 8.71 11.10 10.19
P
R
DELNICE, Hrvatska
ŠIPKA, Bugarska
4.10
5.09
-
4.36
2.12
2.91
-
3.85
3.11
4.05
10.87
12.96
-
10.99
7.19
8.21
-
11.28
9.03
10.86
S BUZET, Hrvatska 4.97 3.66 3.08 3.97 3.92 12.71 8.97 8.37 11.57 10.41
T CASTLE ROCK, Wash. 4.31 3.09 2.55 3.24 3.30 12.46 10.22 6.83 10.52 10.01


Prosjek 4.70 3.80 2.92 3.96 12.42 9.94 7.58 11.57 -
Analiza varijance i F test za visinu u 22. godini
Analysis variance and F tesz for height in the 22nd year Tablica 5


Pokus Izvor varijabilnosti Stupnjevi slobode Srednji kvadrat F
Experiment Source of variability Degrees of freedom Mean square F


Durgutovica Provenijencije 13 3,9133 10,99
Slatki potok Provenijencije 12 11,3520 13,58
Lokve Provenijencije 15 6,7988 3,36
Kontija Provenijencije 9 4,1599 3,87


visokosignifikantne razlike, 1% — higly-significant diferences 1%


signifikantne razlike, 5% — significant differences 5%


Domaća provenijencija »Buzet« (S) u sva četiri po3.3
Debljinski rast — Diameter growth
kus bolja je od prosjeka ili je blizu prosjeka u 13. i


U tablici 6 prikazane su prosječne vrijednosti pro


22. godini, a provenijencija »Delnice« (P) slabija je
venijencija u 13. i 22. godini po pokusima i prosjek


od prosjeka u oba pokusa.


za provenijenciju i pokus.


Napominjemo da su provenijencije najintenzivnijeg Slično kao kod visinskog rasta, u 13. godini najveći
visinskog rasta i najkvalitetnije, imaju pravno deblo, prosječni prsni promjer bio je u Durgutovici 7,40 cm
mali broj grana koje su kratke i tanke i otklonjene (5,20 -9,52 cm), zatim Slatkom potoku 5,92 cm (3,75
od debla pod 90°. - 7,12 cm), Kontiji 5,72 cm (4,30 - 6,83 cm) i Lo




ŠUMARSKI LIST 5-6/1994 str. 10     <-- 10 -->        PDF

SI. 1: Duncan test za visinu kvarna 3,59 cm (1,46 - 4,73 cm). Među najboljim
Fig. 1: Duncan test for height


provenijencijama po pokusima su:


DURGUTOVICA SLATKI POTOK


-u Durgutovici Merville (9,52 cm), Buzet (8,22
cm), Tenino (8,12 cm) itd.
-u Slatkom potoku Pe Eli (7,60 cm), Merville
(7,12 cm), Elma (6,93 cm) itd.
-u Kontiji Elma 66,83 cm), Merville (6,69 cm),
Corvalis (6,24 cm) itd.
-u lokvama Merville (4,73 cm), Matlock (4,59
cm), Pe Eli (4,47 cm) itd.
I u 22. godini odnosi među pokusima nisu se bitnije
izmjenili. Najveći prosječni prsni promjer je u Durgutovici
18,58 cm (14,76 - 22,49 cm), zatim u Kontiji
17,46 cm (14,97 - 19,34 cm), Slatkom potoku 14,37
cm (11,20 - 17,40 cm) i Lokvama 9,55 cm (7,45 12,51
cm). Medu najboljim provenijencijama po pokusima
u 22. godini su:


Provenijencije podvučene istom crtom međusobno
se ne razlikuju na nivou od 5%


- u Durgutovici Merville (22,49 cm), Aider (19,93
Provenances underlined with the same line mutually do not


differ at the level of 5% cm), Šipka (19,89 cm) itd.


Prsni promjer, cm


Diameter brest height Tablica 6


Oznaka
prov. Provenijencija
U 13 godini
In 13th year
U 22. godini
In 22nd year
Sign Provenance D SP L K Prosj.
Average D SP L K Prosj.
Average
A SHELTON, Washington -6.27 -6.23 6.25 -16.55 -18.38 17.47
B CORVALIS, Oregon -5.81 3.01 6.24 5.02 -12.24 7.90 19.34 13.16
C SHADY COVE, Oregon 7.07 4.87 2.16 4.30 4.60 18.83 11.20 6.32 15.04 12.85
D TENINO, Washington 8.12 6.19 3.59 -5.97 19.63 15.03 9.50 -14.72
E ELMA, Washington 7.52 6.93 3.88 6.83 6.29 19.23 17.40 10.87 19.13 16.66
F ELK RIVER FALLS, B.C. 7.00 5.66 3.88 -5.51 17.51 13.43 10.87 -13.94
G MATLOCK, Washington 7.51 -4.59 -6.05 18.95 -12.51 -15.73
H ADLDER, Washington 8.05 -4.43 -6.24 19.93 -11.16 -15.55
I HVIDKILDE, Danska 7.01 5.33 3.78 -5.37 17.86 13.37 9.72 -13.65
J MERVILLE BLACK, B.C. 9.52 7.12 4.73 6.69 7.02 22.49 15.75 11.79 19.04 17.27
K REPUBLIC, Washington 6.81 ---6.81 17.54 ---17.54
L SALMON ARM, B.C. 5.20 3.75 1.46 -3.47 14.76 8.61 5.60 -9.66
M PE ELL, Washington -7.60 4.47 6.05 6.04 -16.40 10.99 18.38 15.26
N YELM, Washington -6.48 4.07 5.25 5.27 -16.01 10.20 17.34 14.52
P DELNICE, Hrvatska 6.83 -3.05 -4.94 16.72 -9.02 -12.87
R ŠIPKA, Bugarska 8.09 6.78 3.65 5.57 6.02 19.89 19.54 9.37 16.57 15.44
S BUZET, Hrvatska 8.22 6.12 3.76 5.63 5.93 19.38 13.93 9.55 16.41 14.82
T CASTLE ROCK, Wash. 6.64 3.94 2.88 4.36 4.46 17.38 15.33 7.45 14.97 13.78
Prosjek / Average 7.40 5.92 3.59 5.72 -18.58 14.37 9.55 17.46 -


Analiza varijance i F test za pr. promjer u 22. godini


Analysis variance and F tes for breast diameter in the 22nd year Tablica 7


Pokus Izvor varijabilnosti Stupnjevi slobode Srednji kvadrat F
Experiment Source of variability Degrees of freedom Mean square F
Durgutovica Provenijencije 13 13,3798 7,19**
Slatki potok Provenijencije 12 24,7173 14,50**
Lokve Provenijencije 15 13,1971 4,38*
Kontija Provenijencije 9 10,3315 3,49*


visokosignifikantne razlike, 1% - higly-significant differences 1%
signifikantne razlike, 5% - significant differences 5%




ŠUMARSKI LIST 5-6/1994 str. 11     <-- 11 -->        PDF

- u Kontiji Corvalis (19,34 cm), Elma (19,13 cm), Analiza varijance i F test pokazali su da su utvrđene
Merville (19,04 cm) itd. razlike medu provenijencijama u 22. godini starosti
-u Slatkom potoku Elma (17,40 cm), Shelton stabalaca u pokusu »Durgutovica« i »Slatki potok«
(16,55 cm), Pe
EU (16,40 cm) itd. bile visokosignifikantne, a u pokusu »Lokve« i »Kontije
« signifikantne (tab. 7). Rezultati Duncan testa pri


- u Lokvama Matlock (12,51 cm), Merville (11,79
kazani su na slici 4.


cm), Aider (11,16 cm) itd.


Domaća provenijencija »Buzet« (S) u sva četiri pokusa
bolja je od prosjeka, a provenijencija »Delnice«


SI. 4: Duncan test za prsni promjer


(P) u dva pokusa slabija je od prosjeka za pokus.
Fig. 4: Duncant test for diameter breat height


3.4 Drvna masa — Volume of wood
DURGUTOVICA SLATKI POTOK


Kako smo već istakli drvna masa provenijencija


obračunata je na temelju prosječne visine (h), prosječ


nog prsnog promjera, odnosno temeljnice, obličnog


J broja (0.45), broja stabala na ha i postotka preživljenja
H svake provenijencije. Tako dobivene vrijednosti prikazane
su u tablici 8.


R


U 13. godini totalne starosti obračunata drvna masa


D II bila je u pokusu »Durgutovica« 18,67 m3/ha (5,45 S
II R


37,42 m3), »Slatki potok« 9,54 m3/ha (2,94 - 15,96
E || J m) , »Kontija«
G II 7,62 m3/ha (3,56 - 12,34 m3) i »Lokve« 2,91 m3/ha
C D (0,22 - 5,64 m3).


U 22. godini obračunate vrijednosti znatno su veće


1 F


nego u 13. godini i iznose »Durgutovica« 299,74 m /ha
K (110,06 - 521,87 m3), »Kontija« 199,61 m3/ha (125,32
S


F- 290,68 m3), »Slatki potok« 130,13 m3/ha (35,75T lili B 205,40 m3) i »Lokve« 49,27 m3/ha (7,54 - 97,75 m3).
P C Iz iznesenih podataka o obračunatoj drvnoj masi


L
provenijencija proizlazi: (1) Razlike između provenijencija
u pokusima su velike. To ukazuje na važnost
izbora provenijencije za svako stanište, i (2) Velike


Provenijencije podvučene istom crtom međusobno se ne


su razlike i u prosječnoj vrijednosti za pokus. To tako


razlikuju na nivou od 5%


đer ukazuje na važnost izbora odgovarajućeg staništa


Provenances underlined by the same line mutually do not
differ at the level of 5% za zelenu duglaziju.


Drvna masa m /ha


Volume of wood
Tablica 8


Oznaka
prov. Provenijencija U 13. godini
In 13th year
U 22. godini
In 22nd year
Sign Provenance D SP L K Prosj.
Average
D SP L K Prosj.
Average
A
B
C
D
E
F
6
H
I
SHELTON, Washington
CORVALIS, Oregon
SHADY COVE, Oregon
TENINO, Washington
ELM A, Washington
ELK RIVER FALLS, B.C.
MATLOCK, Washington
ALDER, Washington
HVIDKILDE, Danska
—
-
17.10
26.68
20.94
14.78
21.74
24.72
15.31
10.18
7.70
5.47
9.55
12.90
8.39
—
-
6.55
—
1.31
0.63
2.48
3.71
3.44
5.18
4.68
3.35
10.43
9.65
3.56
-
11.52
-
---
10.31
6.22
6.69
12.90
12.27
8.87
13.46
14.70
8.40
-
-
330.75
389.14
350.23
246.62
365.30
382.55
270.67
184.23
81.49
71.02
151.48
205.40
117.44
--
113.19
—
24.18
12.14
45.01
66.71
66.92
97.75
75.66
57.38
253.55
271.87
139.49
-
290.68
-
---
218.89
125.85
138.35
195.21
228.26
143.66
231.53
229.11
147.08
J
K
L
M
N
P
R
S
MERVILLE BLACK, B.C.
REPUBLIC, Washington
SALMON ARM, B.C.
PE ELL, Washington
YELM, Washington
DELNICE, Hrvatska
ŠIPKA, Bugarska
BUZET, Hrvatska
37.42
9.24
6.27
-
—
12.14
26.54
23.06
12.60
-
2.94
15.96
10.46
—
12.57
8.71
4.69
-
0.22
5.64
3.57
1.58
2.50
2.47
12.34
--
7.00
4.18
-
6.87
7.08
16.76
9.24
3.14
9.53
6.07
6.86
12.12
10.33
521.87
158.86
145.29
--
192.51
404.52
328.02
145.20
-
35.75
169.97
160.06
-
157,93
98.55
74.28
-
7.54
80.30
54.41
31.05
44.12
37.06
257.42
--
177.01
125.32
-
169.88
175.29
249.69
158.86
62.86
142.43
113.26
111.78
194.11
159.73
T CASTLE ROCK, Wash. 5.45 — 1.03 3.56 3.35 110.06 — 13.77 135.55 84.46
Prosjek 18.67 9.54 2.91 7.62 -299.74 130.13 49.27 199.61 -




ŠUMARSKI LIST 5-6/1994 str. 12     <-- 12 -->        PDF

4. ZAKLJUČAK - Conclusion
1. Najbolji rezultati u pogledu uspijevanja provenimorskih
visina, do 300 m. Provenijencija iz Bugarske,
jencija zelene duglazije su polučeni u Istočnoj Slavoniji Šipka, također je među najboljima. Naše domaće prona
lokalitetu Durgutovca, zatim u Istri na lokalitetu venijencije »Buzet« i »Delnice« pokazale su prosječne
Kontija. Slabiji rezultati registrirani su u okolici Bjelorezultate,
odnosno nešto slabije od prosjeka.
vara na lokalitetu Slatki potok, a osobito slabi u okolici
Karlovca na vrištinama, lokalitet Lokve.
3. Općenito, što se tiče uspijevanja zelene duglazije
2. Među najboljim provenijencijama iz SAD za u Hrvatskoj ona pokazuje intenzivan rast na šumskim
područje Hrvatske pokazale su se one iz savezne staništima (Durgutovica, Kontija). Slabije rezultate podržave
Washington i britanske Kolumbije s nižih nad-kazuje na vanšumskim površinama.
LITERATURA LITERATURE


1.
Dokuš, A., (1975.): Izbor novih vrsta i provenijencija 4. Mayer, B., (1970.): Pilot objekti: Durgutovica, Slatki
alohtonih četinjača, Jastrebarsko, Dokumentacija šupotok,
Lokve, Kontija, Dokumentacija Šumarskog inmarskog
instituta, Jastrebarsko. stituta, Jastrebarsko.
2.
Fletcher, A. M., Samuel, C.J.A., (1990.) Growth 5. Orlić, S., Ocvirek, M., (1990.): Međunarodni pokus
and Branching Characteristics in the IUFRO Origins provenijencija zelene duglazije (Pseudotsuga menzieof
Douglas Fir 16 Years after Planting in Britain, sii (Mirb.) Franco), RADOVI, Vol. 25 Br. 2.
Joint Meeting of Western Forest Genetics Associa6.
(1971.): Klimatski podaci Hrvatske, razdoblje 1948 tion,
IUFRO Working Parties, S. 2. o2 - 05, 06,


I960.,
Zagreb.


12 and 14., Olympia, Washington, USA.


7. (1965.): Silvics of Forest Trees of the United States,
3.
Kleinschmit, J., (1978.): Douglas fir in Germany, ProAgriculture
Handbook No. 271, Forest Service, Wasceedings
of the IUFRO meeting, Vancuver. hungton, D.C.
SUMMARY: Research covers nineteen provenances of Douglas Fir (Pseudotsuga
menziessi (Mirb.) Franco), namely, twelve provenances from the
United States, three provenences from British Columbia, one provenance from
Denmark, one provenance from Bulgaria, and two provenances from Croatia
(Table 1). No data was received about the geographic background of the
provenances Elk River Falls and Melville Black from British Columbia and
Castle Rock, Washington and Hvidkilde from Denmark.


In the Spring, 1966 sowing was carried aout in seedbeds and in the Spring,
1968 the plants were transplanted into Jiffy containers of 8 cm in size and
were left in the nersery for one more year. Experiments in the field were laid
out in the Spring, 1969 and 1970. In Croatia, eight field experiments were
laid out in different site conditions. This paper represents the results of four
experiments (Table 2, Fig. 2).


The experiments were established in a randomized block system with four
replications. The basic spacing between plants was 2 x 2 m, while the Douglas
Fir, due to the small number of plants, was spaced 4 x 4 m, with usually a
Spruce tree planted in between, and in the experiment Kontija Austrian Pine.


This paper presents the results of measurements taken in 1978, and the
latest from 1987; namely taken in the 13th and 22nd year of the total age of
the plants. Variance analysis, F test and Duncan test were used for statistical
processing of data.


On average the best growth registered in the experiment in eastern Slavonia
(D), followed by Istria (K), and considerably poorer near Bjelovar (SP) and
Karlovac (L). For conditions in Croatia the best provenances are from the
Federal State of Washington at approx. 46° of northern width and at up to
300 m above sea level. The domestic provenances »Buzet« (S) and Delnice


(P) are somewhat better, or poorer, respectfully, than the average for the
experiment.