DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7-9/1987 str. 48 <-- 48 --> PDF |
Brinja još i od eocenskih vapnenaca. Ulomci i valutice povezani su u čvrstu stijenu vapnenačkim vezivom, koje — kad je onečišćeno limonitom ili drugim terigenim primjesama — postaje ranio i podložno trošenju. Tada se breča raspada u drobinu ili šljunak. Različita boja ulomaka skupa s crvenkastim ili sivim vezivom često daje brečama šaren, dekorativan izgled. Neogen. Sjeverno od Tounja, u okolici Dubrava i gornjem toku Globornice javljaju se mlađe tercijarne — neogenske naslage. To su klastični sedimentni različite granulacije i sastava: gline, lapori, pijesci s proslojcima ugljena i šljunci. Starost glina i lapora je 10, a pijesaka i šljunaka oko 3 milijuna godina. Kvartar. Kvartame taložine nalazimo uz potoke i rijeke, a najveće su njihove akumulacije u krškim poljima: Skradik-Josipdol, Janenak, Drežnica, Crnac, Stajnica, Brinje i Plaški. U sastavu je tih naslaga kršje jurskih i krednih vapnenaca, dolomita i rožnjaka. Slabo su vezani, najčešće nevezani i pomiješani s ilovinama i humusom. Mjestimice uz vodotoke ima aluvijalnih, muljevitih i pješčanih naplavina. Rasprostranjenost opisanih litoloških naslaga vidi se na slici 2. TEKTONIKA — TEKTONSKI RAZVITAK OGULINSKOG KRAJA OD POSTANKA PRVIH STRUKTURA DO SADAŠNJE GRAĐE Tektonika ili tektonska geologija proučava strukture (rasjede, bore i dr.) u zemljinoj kori — litosferi i procese (rasjedanje, boranje, navlačenje ili Slika 3. Tektogeneza Ogulinskog kraja Shematizirano po etapama na profilu Crnac polje — Donje Dubrave A Razdoblje od trijasa do pred kraj krede mirna stabilna plitkomorska sedimentacija. Talože se vapnenci sveukupne debljine preko 4000 metara. O = morska površina, 1 = morsko dno, 2 = reperni nivo u starijoj juri. B Kraj krede. Potisci s jugozapada uzrokuju boranje, izdizanje i okopnjavanjem područja Kapele, produbi javan je mora od Kapele prema Karlovcu. Velike strelice: puna — potisak, prazna — aktivni otpor. Male strelice: isprekidana — izdizanje, puna — tonjenje. C Početak oligocena. Pojačani pritisci sa JZ jače boranje »pucanje« bora = reversno rasjedanje s aktivnim podvlačenjem (puna strelica) i relativnim navlačenjem (isprekidana strelica). Ovo je i početak nastajanja tzv. ljuskave strukture. D Kraj oligocena. Završetak tangencijalnih kretanja podvlačenje / navlačenja i Ijuskanja. Evidentno je veliko skraćenje prostora u odnosu na stanje za vrijeme sedimentacije u kredi i ranije. E Miocen. Početak radijalne tektonike odnosno tzv. neotektonske faze. Gravitacijsko usjedanje uz vertikalne rasjede. Strelica pokazuje relativno kretanje blokova. F Pliocen. Smirivanje radijalne tektonike — rasjedanja, označava uravnoteženje masa u litosferi i uspostavljanje recentnih tektonskih odnosa; crtkano: erodirani dijelovi struktura. G Recentni profil. Uočljiva je zamaskiranost tangencijalnih struktura (bora, navlaka, reversnih rasjeda) radijalnom tektonikom (normalni rasjedi). 354 |