DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1985 str. 77 <-- 77 --> PDF |
STRUČNI I ZNANSTVENI SKUPOVI ZA UNAPREĐENJE LOVSTVA (Uz skupštinu Lovačkog saveza Hrvatske) Analizirajući rezultate uspjeha gospodarenja lovištima tijekom minulog 5-godišnjeg gospodarenja došlo se do spoznaje da je divljači bilo dovoljno samo u lovištima onih organizacija koje njima gospodare smišljeno i stručno se radilo. Tu je i Krajem 1984. godine brojnost sedmero osnovnih vrsta krupne trofejne divljači u Republici iznosila je oko 80 tisuća grla ili 88% lovnogospodarskog kapaciteta lovišta. Po broju ustrijeljenih primjeraka jelen obični (na slici) je na trećem mjestu, iza srne i divlje svinje (vidi tablicu). U odnosu na mesnu proizvodnju, koja prosječno godišnje iznosi 520 tona, jelenska divljač je na prvom mjestu dajući oko 50% ukupne proizvodnje divljačine. Foto: A. Frković |
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1985 str. 78 <-- 78 --> PDF |
lovni turizam, kao područje u kojem se kriju velike mogućnosti za daljnji razvitak lovstva, dao značajne devizne prihode, za koje je i šira zajednica u ovo stabilizacijsko vrijeme i te kako zainteresirana. Ovo je jedna od sažetih konstatacija izrečenih na godišnjoj skupštini Lovačkog saveza Hrvatske održanoj u Zagrebu 21. prosinca 1984., na kojoj je dominirao prijedlog »Smjernica razvoja lovstva za naredno plansko razdoblje 1986—1990. god.« Skupštini lovaca Hrvatske prisustvovali su počasni predsjednik Lovačkog saveza Hrvatske Anton Bibe r Tehek , samostalni stručni savjetnik Lovačkog saveza Jugoslavije Mr Dušan B o j o v i ć i drugi gosti koji su pozvani da učestvuju u njenom radu. Rad Skupštine otvorio je predsjednik Predsjedništva LSH inž. Ivan Kopilo v i ć, predloživši prisutnim delegatima članove radnog predsjedništva i drugih tijela Skupštine. Radom Skupštine rukovodio je predsjednik Kinološkog saveza Hrvatske Jovica B a 1 a ć. Uvodno izlaganje, vezano za spomenute Smjernice razvoja lovstva, podnio je tajnik LSH inž. Bojan Novakov i ć. Podsjetivši, da su dugoročne smjernice razvoja lovstva u Hrvatskoj donesene po prvi put na varaždinskoj skupštini još 1969. godine inž. Novaković je istakao da predstojeći srednjoročni plan predstavlja fundamentalni zadatak za iznalaženje i korišćenje svih potencijala vezanih za uzgoj, zaštitu i korišćenje divljači a koji se mora provesti svesrdnim angažiranjem svih sudionika, od općinskih lovačkih saveza i koordinacijskih odbora regija do radne zajednice LSH te stručnih i naučnih radnika iz oblasti lovstva. Iznijevši pod kojim uslovima je to ostvarivo i navodeći teškoće s kojima će se susreta da bi, kako je to slikovito rekao, »smjernice postale ne knjiga želja nego knjiga obaveza« on je posebno ukazao na staru boljku — nedostatak valjane lovne evidencije. I prikaz sadašnjeg stanja lovstva sačinjen je korišćenjem podataka iz ankete Republičkog komiteta za poljoprivredu i šumarstvo, a malo ili nikako korišćenjem službene lovne evidencije LSH. Na skupštini je iznesen podatak da jedva 60% općinskih lovačkih saveza vodi urednu lovnu evidenciju, dok ona pak koju vodi Savezni zavod za statistiku na obrascu »Lov 11« nije usaglašena, a otud i nedovoljno upotrebljiva za potrebe lovačkih organizacija. Tu je, prema riječima tajnika Saveza, glavna teškoća oko analize izvršenja predhodnog i izrade novog srednjoročnog plana. Kako je za izradu izvještaja o stanju lovstva u SR Hrvatskoj zainteresiran i spomenuti Sekretarijat očekuje se veće angažiranje nadležnih općinskih šumarskih i lovnih inspekcija, budući da je lovna evidencija zakonska obaveza svake organizacije koja gospodari lovištima pa je i zato treba uredno voditi. Iako je dnevnim redom skupštine bilo zacrtano podnošenje izvještaja o izvršenju Programa rada za 1964. odnosno donošenje istog za 1985. godinu obje točke skinute su s dnevnog reda a umjesto njih podnesen je izvještaj Samoupravne društvene kontrole, kojeg je podnio njen predsjednik Milan Đ u k i ć. Pregledom financijsko- materijalnog poslovanja i drugih aktivnosti stručnih službi i Radne zajednice LSH u izvještaju je ukazano na brojne nepravilnosti i aljkavog odnosa prema radu. Kako posao komisije samoupravne kontrole nije još okončan o toj problematici i poduzetim mjerama bit će riječi više na slijedećoj skupštini LSH. Usvajanjem financijskog plana LSH za 1985. godinu utvrđena je i nova viša članarina. Za lovnu 1985 86. godinu članarina će iznositi 832,50 dinara (za stažiste 705,00) ili 50% više u odnosu na predhodnu godinu. Utvrđena je i jedinstvena taksa za upisninu u lovačko društvo u visini od 600,00 dinara. Članarina radnih or |
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1985 str. 79 <-- 79 --> PDF |
ganizacija koje gospodare lovištima, primjerice šumskih gospodarstava koja su učlanjena u LSH, iznosit će umjesto predviđenih 5,00 din ha — 1,80 din ha ili 0,60 din/ha više nego u prijašnjem razdoblju. Kako se odredbom Zakona o lovstvu iz 1976. godine »u lovu smiju koristiti samo lovački psi, koji su registrirani kod republičke kinološke organizacije« (čl. 43) to je pod jednom od posljednjih točaka dnevnog reda skupštine podnio vrlo uspio izvještaj o »Smjernicama razvoja lovne kinologije« predsjednik radnog predsjedništva Jovica B a 1 a ć. Sadanja lovnotehnička opremljenost lovišta u SR Hrvatskoj ne zadovoljava. Posebno nedostaje dovoljan broj hranilišta koja su, u sklopu potreba na prihranjivanju divljači, jedan od preduvjeta za uzgoj optimalnog broja divljači u lovištima. Foto: A. Frković Govoreći o značenju i udjelu lovne kinologije u racionalnom korišćenju fonda divljači predsjednik Kinološkog saveza Hrvatske je naglasio da su suvremenom lovnom gospodarenju od posebnog značenja psi koji se koriste za pronalaženje ranjene i ustrijeljene divljači. Ilustrirajući to na konkretnom primjeru on je rekao: U 1984. godini procjenjuje se ukupan prihod od lovstva u SR Hrvatskoj na oko 1,5 |
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1985 str. 80 <-- 80 --> PDF |
milijardi dinara. Poznata je stvar, da se od ukupnog odstrela divljači jedan dio ne pronađe i ostaje izgubljen i za lovište i za lovca odnosno organizaciju koja njime gospodari. Koliki su gubici i vrijednost izgubljene divljati različito se procjenjuje. Prema usvojenim stručnim referatima na IV Jugoslavenskom simpoziju »Male životinje i urbana sredina« održanom studenog 1984. u Ljubljani, prihvaćeno je da gubici zbog nepronađene ranjene i ustrijeljene divljači iznose u nas i do 30% vrijednosti cjelokupnog godišnjeg odstrela. Ako ovaj postotak primjenimo na vrijednost ukupnog ulova u 1984. proizlazi da su gubici u toj godini u lovištima naše Republike zbog nepronađene ranjene i ustrijeljene divljači oko 645 miliona dinara. Taj nam podatak najrječitije govori o značenju lovne kinologije i potreba o njenom daljnjem razvoju u Hrvatskoj, zaključio je J. Balać. Iako se za raspravu ne bi moglo reći da je bila bogata po temama i prijedlozima od više diskutanata izdvajamo nastupe nekolicine delegata i gostiju čije su riječi na ovoj Skupštini dale bolji uvid u ocjenu stanja i perspektivu razvoja lovstva u SR Hrvatskoj. Kapacitet lovišta, brojno stanje, odstrel i proizvodnja divljačine glavnih vrsta krupne trofejne divljači u SR Hrvatskoj u 1983/84. godini* Odstrel > -a Lovnogospod kapacitet lovišta Stvarno brojno stanje a r"i C a CD a o a cd ._ a o " §"3 3 8> i-3 o X. 3 O -§1 i* > O Oi -a 3 3 Jelen obični 16 624 12 165 73 3 216 204 3 420 28 256 500 Jelen lopatar 3 800 1 117 29 127 28 15,5 14 6 975 Srna 56 900 52 763 93 8 310 1 331 9 541 18 95 410 Divokoza 2 700 1582 59 76 31 10? 7 2 675 Muflon 2 200 774 35 31 8 59 5 1 170 Divlja svinja 6 100 9 165 150 2 391 217 2 608 28 156 480 Medvjed mrki 390 634 162 18 5 20 3 2 415 Ukupno 88 714 78 200 14 066 1 824 1; 890 521 625 * Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku i Strvčne službe Lovačkog saveza Hrvatske Ivan K o p i 1 o v i ć, predsjednik Predsjedništva LSH obraćajući se kao domaćin u više navrata delegatima, iskoristio je priliku da na osnovu prikupljenih podataka kojima raspolaže LSH predoči »ličnu kartu« lovstva naše Republike. U SR Hrvatskoj djeluje nešto preko 70 000 lovaca učlanjenih u 504 lovačkih društava, koja gospodare sa 4 715 380 ha lovišta ili 83% cjelokupne lovne površine u Republici. Preostalom lovnom površinom od 684 620 ha (12%) gospodare 63 organizacije udruženog rada, mahom šumska gospodarstva. |
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1985 str. 81 <-- 81 --> PDF |
Od krupne divljači najbrojnija je i najlovljenija srneća divljač. U lovnoj 1983/84. godini brojno stanje srna je iznosilo 57 763 grla a odstrel 8 210 grla. Jelena običnih bilo je 12 165 (3 216) grla, od čega na osječku regiju otpada 7 216 (2 368) grla ili gotovo 60%. Slijedi divlja svinja sa 9 165 (2 391) grla, jelen lopatar 1117 (127), divokoza 1 582 (76), muflon 774 (31), tetrijeb gluhan 360 (1) i medvjed mrki 634 (15) grla. Brojke u zagradi označavaju odstrel. Od sitne divljači najzastupljeniji je fazan, od kojeg je zahvaljujući umjetnom uzgoju odnosno unašanju u lovišta bilo 307 440 (143 433) kljunova. Slijedi zec sa 239 429 grla i godišnjim odstrelom od 43 575 grla, trčka sa 83 503 (15 550) i kamenjarka sa 31 222 (4 489) kljunova. Uzevši riječ u diskusiji Anton Bibe r Tehe k se između ostalog založio da ova Skupština dade poseban značaj uzgoju krupnih vrsta divljači i njenog što većeg korištenja putem inozemnog lovnog turizma, kao izvora značajnih deviznih sredstava. Dok, primjera radi, neka bolja lovačka društva u našoj zemlji ustupaju za potrebe lovnog turizma i do 20% svojih odstrelnih kontigenata, nedopustivo je da smo prema dostupnim pokazateljima od ukupno 3 420 ustrijeljenih jelena u lovnoj 1982/83. godini putem inozemnih lovaca turista ustrijelili samo 204 grla ili 6%. Ovo je tim žalosnije ako se uzme u obzir da glavninom populacija jelenske divljači gospodare šumska gospodarstva, koja ovakovim radom više štete nego koriste društvenoj zajednici. Izlaganja ostalih diskutanata doticala su se pitanja bolje informiranosti i redovitijeg izlaženja »-Lovačkog vjesnika« (V. T o n d i n i), uključivanja Republičkog zavoda za zaštitu prirode u rješavanju problematike melioracije zemljišta koje nanose štete lovištima (2. S tanan) , stručnog pristupa izučavanja problematike gospodarenja prenamnoženim (!) medvjedom i introduciranim risom (J. T r o h a r) i dr. Na kraju rada Skupštine delegati su podržali inicijativu predsjednika Predsjedništva LSH Ivana Kopilovića oko pokretanja inicijative da se pri Lovačkom savezu Hrvatske priđe osnivanju Aktiva SK te izabrali sedmoricu delegata za predstojeću Skupštinu Lovačkog saveza Jugoslavije u Skopju. A. Frković |
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1985 str. 82 <-- 82 --> PDF |
ČOVJEK I SUMA Dr Velizar Velašević O SIMBOLICI SUME I ŠUMSKOG DRVEĆA Kulturna ekologija, kako je shvata Džulijan Stjuard , nastoji da objasni kako i u kojoj meri spoljna sredina utiče na oblikovanje određenih kulturnih obrazaca date društvene zajednice. Po njegovom mišljenju, uslovi sredine u kojoj su obitavale prvobitne zajednice, odlučujuće su uticale na stvaranje kulturnih obrazaca i ponašanja, odnosno na njihov ukupni kulturni razvoj (7). Milan Damnjanovi ć ukazuje na slično mišljenje EH Fora, za koga su Nil, pustinja i Sunce ono što određuje razvoj egipatske kulture u celini, pa navodi: »On smatra da je poplava Nila značila simbol vaskrsanja, nešto što ima značaj za egipatski mit, za egipatsku religiju kao i za egipatsku nauku« (1). Manje ili više, ove se konstatacije mogu odnositi i na druge stare agrarne civilizacije koje su se razvijale u dolinama Tigra i Eufrata, Inda, Žute reke, odnosno Mesopotamije, Indije i Kine. S obzirom da je u ovim oblastima ukupni život zavisio od naplavljivanja reka i navodnjavanja, na sličan način su se razvijale i neke discipline (astronomija), tehnička oruđa i religije. Da bi se na vreme obavili poljoprivredni radovi, bilo je neophodno poznavati periode nailaska poplava i drugih pojava, što je uslovilo razvoj matematike i astronomije i stvaranje prvih kalendara. Za naše razmatranje je od interesa da se, u grubim crtama, ukaže koliko je šuma, kao segment spoljne sredine, uticala i na razvoj duhovne (nematerijalne) kulture nekih minulih društvenih zajednica, i u kojoj meri se odražava u duhovnoj sferi sadašnjih društava. D. B a n d i ć smatra da u većini poznatih religijskih sistema, od najnižih do najviših, biljni svet ima manje- više značajnu ulogu, ali posebno naglašava značaj šume: »Međutim, u verskim shvatanjima starih i savremenih evropskih naroda religijski značaj flore, a posebno šuma i pojedinih vrsta drveća, izuzetno je veliki« (4). Poziva se na Dž. Dž, Frejzera koji navodi da je evropsko područje bilo pokriveno ogromnim prašumama, u kojima su raštrkane krčevine izgledale kao ostrvca u okeanu zelenila. U mnogim evropskim područjima šuma je bila svetište u prirodnom stanju (Kelti, Grci, Germani, Sloveni). To se da zaključiti, kako navodi J.Sevaliee , iz semantičke istovetnosti između keltske šume i svetišta (nemeton), Prema ovom autoru, stablo je, kao simbol života » . . . veza, posrednik između zemlje u koji uranja korenje i nebeskog svoda koji doseže vrškom krošnje« (5). Stoga nije slučajno što veoma veliki broj šumskog i drugog drveća ima raznovrsnu simboliku, kako na Dalekom istoku tako i u evropskom području. U području evropskih naroda dominantno mesto zauzima hrast . Jedno od najstarijih arheoloških nalazišta Grčke pretstavlja ostatke antičkog proročišta dodon 180 |
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1985 str. 83 <-- 83 --> PDF |
skog Zevsa u Dodonima (podnožje planine Tomaros). Krajem herojskog doba (7—5 vek p.n.e.) u tim krajevima je preovladavao kult Zevsa i hrastovog stabla. Službenice i sveštenice ovog hrama tumačile su »Zevsove poruke« na osnovu raznolikog šuštanja krošnje božanskog drveta. Hram i hrast su bili poznati kao »Sveta kuća«. Dž. Fre j zer smatra da je obožavanje hrasta ili boga hrasta postojalo kod svih grana arijevske rase u Evropi. »U staroj Italiji je svaki hrast bio posvećen Jupiteru, rimskom dvojniku Zevsa i na Kapitolu i u Rimu obožavan je ne samo kao bog hrasta, nego i kao bog kiše i groma. Jedan rimski pisac iznosi suprotnost između pobožnosti starih dobrih vremena i skepticizma onog doba kad niko nije mislio da nebo nije nebo, niti mario za Jupitera. On kaže da su u prošlim vremenima plemenite matrone išle bose, raspletenih vlasi i čistih duša uz kapitolsku kosu, moleći se Jupiteru za kišu. I odmah zatim, kaže pisac, kiša bi pala kao iz kabla, tad ili nikad, i svi su se vraćali pokisli kao miševi. Ali sada, kaže on, mi više nismo pobožni, zato nam njive leže sparušene « (2). Frejzer takođe navodi da je kod starih Germana i Skandinavaca obožavanja svih gajeva dolazilo na prvo mesto, a hrast je bio najviše obožavano drvo. Slično obožavanje hrasta bilo je karakteristično i za stare Slovene, čiji je glavni bog Perun obožavan i stalnim održavanjem vatre ložene hrastovim drvetom pred njegovim kipom. Slučajno gašenje vatre kažnjavano je smrću njenih čuvara. Perkunas kod Litvanaca imao je isti status kao Perun kod Slovena. D. B a n d i ć (4) navodi dosta podataka, o tabuisanom drveću poznatom u staroj kulturi Srba. Najčešće je reč o tzv. »zapis«, »senovitom« ili »vilinskom« drvetu. Naročito često se pojedinim hrastovima ukazuje poštovanje i prinose žrtve u ograđenom prostoru koji dobija karakter nepovredivosti. Pored hrasta tabuisane su vrlo često i druge vrste; lipa, orah, zova, glog i druga. Ona često mogu imati ambivalentan karakter u zavisnosti od područja. Tako postoji verovanje da se ne sme zaspati pod orahom ili lipom, a da glog ili jasen imaju terapeutsko dejstvo. Postoje i mnoga druga ograničenja u odnosu na neke vrste drveća, što zavisi od pojedinih područja. Prirodno je što se simbolika drveća ne poklapa ako se posmatra u širim geografskim područjima. Karakteristično je za područja Bliskog i Dalekog istoka da su četinari (kedar, čempres, bor) simbol i besmrtnosti, dugovečnosti, trajnosti i nepokvarljivosti. To se objašnjava trajnošću njihovih četina i nepokvarljivošću smole. Za razliku od četinara lišćarske vrste imaju raznovrsniju simboliku, kako u azijskim tako i u evropskim područjima. Tako, na primer, dre n je za vreme Rimljana korišten kao osimbol objave rata. Sveštenik zadužen da objavi rat neprijatelju, odlazio je na granicu noseći malo koplje sa gvozdenim šiljkom ili drenovo koplje sa otvrdlim vrškom. Izbor drena, boje krvi, simbolizuje krvavu smrt koja će zadesiti neprijatelja. Brez a je sveto drvo sibirskog stanovništva. Kako je navedeno u Rječniku simbola (5), za vreme šamanskih inicijacijskih svesvečanosti usađuje se usred kružne jurte i dopire do oltara u vrhu koji označava »vrata neba ili sunca«, a kroz koja se izlazi iz kosmosa u os polarne zvezde. Ista vrsta u Rusiji simbolizuje proleće i devojku. Jedan lirski obojen grčki mit vezan je za jablan . Helijade, Faetonove sestre, koje su bez dopuštenja dozvolile bratu da upravlja sunčevim kolima, bile su pretvorene u jablanove. Otuda jablan simbolizuje podzemni svet, bol, žrtvu i suze. Prema J. Ševalie-u, jablan simbolizuje regresivne sile prirode; »...više sećanje nego nadanje, pre prošlo vreme nego ponovna rađanja« (5). |
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1985 str. 84 <-- 84 --> PDF |
Trešnj a je jedno od najviše cenjenih stabala u Japanu. Smatra se da su trešnje u svetu poseban emotivni i estetski doživljaj, koji se posebno doima Japanca i Kineza. Za vreme svadbenih svečanosti običan čaj se zamenjuje trešnjevim što simbolizuje sreću. Zbog sposobnosti da se iz otkinute grančice koja se zasadi u vlažnu zemlju razvije nova biljka, vrb a u Tibetu simbolizuje besmrtnost. Zbog tega je ona u ovoj zemlji središno stablo, stablo života. Drvo jabuk e ima ambivalentno značenje. Može biti simbol greha i zla. Slični nazivi Maltus — jabuka, malum — zlo, ukazuje na takvu simboliku. Zbog toga je plod sa »rajskog« drveta identifikovan sa jabukom. U isto vreme kod mnogih naroda jabuka je simbol održavanja mladosti, obnove i trajne svežine. Prema legendi, Aleksandar Veliki je tražeći vodu života u Indiji, našao jabuke koje su produžavale život tamošnjih sveštenika do 400 godina (5). U skandinavskoj mitologiji jabuka ima ulogu ploda koji obnavlja i podmlađuje. Maslin a je takode stablo velikog simboličnog bogatstva: mira, plodnosti, očišćenja, snage, pobeda i nagrada. Sa stanovišta vodoprivrede interesantna je simbolika tamariks a u Kini i Japanu. U Kini ga nazivaju Gospodarem kiše, a u Japanu su drevni mudraci smatrali da tamariks najavljuje kišu i nazivali ga božanskim stablom, čarobnjakom kiše. I mnoge druge vrste drveća imaju različitu simboliku (leska, dud, tisa, katalpa i dr.). Zanimljivo je da smokv a kod nekih naroda simbolizuje plodnost zbog obilja semenki ploda. U mnogim područjima sveta šuma ili drveće imaju veliku ulogu u duhovnom životu ljudi. Kada urođenici Trobrijanskih ostrva (Nova Gvineja) grade svoje brodiće (»vaga«) pristupaju određenim magijskim obredima koji počinju uoči obaranja drveta za gradnju brodića. B. Malinovski to ovako objašnjava: »Kada je drvo odabrano, »tolivaga« (graditelj) i nekolicina pomagača odlaze na mesto na kojem ono raste, kako bi, pre nego što ga obore, izveli neophodan pripremni ritual. U to ime na stablu se načini mali usek u koji može da stane nešto hrane ili komad oraha areka. To se daje kao ponuda »tokvaj« (šumskom duhu) pri čemu mag izgovara određenu bajalicu« (3). U bajalici se moli šumski duh da napusti drvo pre nego što bude oboreno. Smisao ovog rituala je, kako navodi B. Malinovski, u verovanju urođenika da bi u protivnom (ako šumski duh ne napusti drvo) bilo negativnih posledica,, bilo u neprikladnoj težini brodića, velikom broju čvorova u deblovini, maloj trajnosti i si. Tokvaj-šumski duh kod urođenika izaziva osećaj straha i, po njihovom verovanju, može nanositi dosta neprijatnosti. Tokvaj, u verovanju stanovnika ovog ostrvlja, najčešće boravi u nekoj staroj džungli u priobalnom pojasu, u drveću ili na koralnim stenama. Iskonski osećaj strahopoštovanja u odnosu na šumu i drveće ukorenjen je duboko u potsvesti još od vremena prvobitnih agrarnih civilizacija, S u m e r c i, nosioci jedne od najstarijih agrarnih civilizacija, ostavili su nam pisane podatke (klinasto pismo) koji ukazuju da su tadašnje stare šume izazvale osećaj straha kod ljudi. To ilustruje nekoliko stihova iz čuvenog sumerskog epa »Gilgameš« (6). »Da bi zaštitio kedrove u dalekoj šumi bogova Bei je postavio čuvara Humbabu na strah ljudima ... « 182 |
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1985 str. 85 <-- 85 --> PDF |
Veoma je bogat mitološki svet koji je vezan za šumu. I sam pojam »paničan strah« vezan je za Pana, mitološko biće sa obitavalištem u šumi. Široko razvijen kult prema šumi i drveću jedan je od izraza strahopoštovanja prema ovom delu prirode. Još i danas u mnogim nerazvijenim krajevima sveta, šuma se smatra svetilištem. Mnogi običaji ovog kulta sa svojim čarolijama i šarmom predstavljaju doživljaje posebne lepote i ušli su u riznicu kulturnih zaostavština svih naroda sveta, Emocijalni utisak koji šuma ostavlja na savremenog čoveka nije moguće proceniti jer je deo duhovnog života, izvor mira i spokojstva, uslov života i stvaralačkog rada (10). Suma je takođe bila inspiracija za mnoga umjetničk a del a iz oblasti slikarstva, arhitekture, muzike i književnosti. Za vreme snažnog duhovnog uticaja koji je vršila hrišćanska teologija, kako kaže V. Pavićević, u srednjem veku je priroda u celini bila zapostavljena i potiskivana u drugi plan. Na slikama su domi.nirale religiozne ideje, a priroda je bila samo sporedan dekor za isticanje osnovne ideje. Ovo mišljenje potvrđuje Hasel na primeru evropskog slikarstva. On navodi sledeće: »Dunavski pejsaž kod Regensburga od Alberta Aldorfera, prva je samostalna slika pejsaža u zapadnom slikarstvu. Poznavaoci također ističu čuvenu sliku »Velika šuma« od Rajzdala (1628—1682), kao jedno od značajnih dela sa šumom kao inspiracijom« (8). Poznati ruski slikar Siškin posvetio je skoro čitav svoj stvaralački opus šumi. Na fasadama crkava gotičkog stila kule sa strelastim završecima veoma asociraju na habitus smrče. Arhitektura je i počela sa drvenim građevinama, a i danas je drvo nezamenjiv elemenat u njoj,. U našoj starijoj i novijoj poeziji šuma i drveće su čest pesničk i motiv . Mogla bi se napraviti posebna zbirka sa nazivom »Dendropoezija«, jer mnoge pes- me nose nazive drveća: Jasika, Breza, Hrast, Lipa i dr. I našim najistaknutijim savremenim pesnicima šuma i drveće su poslužile kao izvori inspiracija za izvrsna pesnička ostvarenja Posebno treba istaći poznato književno delo Leonida Leonova »Ruska šuma« koja se, pored ostalog, može smatrati i apoteozom šume. Kratak i uopšten pregled nekih aspekata simbolike šume i šumskog drveća, dat mozaično i bez određenog vremenskog i prostornog sleda, i na malom broju primera, ukazuje na širu mogućnost obrade ove i sličnih tema (duhovna, estetska funkcija šume). Ako bi to poteklo od kompetentnih stručnjaka doprinosilo bi daljoj afirmaciji savremenih šumarskih gledišta da će tzv. opštekorisne funkcije šuma u budućnosti biti predmet svestranijeg interesovanja. LITERATURA 1. Damnjanović , M.: Istonija kulture, Gradina, Niš 1977. 2. Frajz e r, Dž. Dž.: Zlatna grana. BIGZ. 1977. 3. M a 1 i n o v s k i. B.: Argonauti zapadnog pacifika. BIGZ, 1979. 4. Bandić , D.: Tabu u tradicionalnoj kulturi Srba, BIGZ, 1980. 5. Chevalier, J. i Cheerbrant, A.: Rječnik simbola, Nakladni zavod MH, Zagreb, 1983. 6. Gilgameš — Sumersko-babilonski ep, IRO »Vesenil Masleša«, Sarajevo, 1979. 7. Stjuard , Dž.: Teorija kulturne promene, BIGZ, 1981. 8. Hassel , K.: Waldwirtschaft und Umwelt, Berlin-Hamburg, 1971. 9. L e o n o v, L.: Ruska šuma, Prosveta, Beograd, 1965. 10. Velašević, V. i Damnjanović, S.: Utvrđivanje i vrednovanje opštekorisnih funkcija šuma, SITSlDJ, Beograd, 1971. |