DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1984 str. 63 <-- 63 --> PDF |
godine 1872. postavljeni su prvi državna čuvari šuma a sledeće 1873. dolazi do postav ljenja sreskih i opštinskih šumara; krajem 1882. osnovano je Ministarstvo narodne privrede, sa šumarskim odjeljenjem i načelnikom šumarom visoke spreme (i tako će ostaiti sve do 1899.); pripremljen je nacrt prvog Zakona o šumama (1883), održan prvi tromesečni kurs za čuvare šuma i donet propis da se u šumarsku službu mogu primati samo lica koja su završila stručnu školu u zemlji ili na strani (1883.), i dr. Vučković beleži da je prvi srpski Zakon o šumama prosta kopija zakona iz zemalja koje su već preživjele nužne razvojne faze u svom šumarstvu, te je kao takav bio za narod nagli prelaz od onakove slobode na »današnja tako rekuć drakonski zakon«. U jednom trenutku (1904.) izvestan broj utica/jnih trgovaca drvetom sa sopstvendcima stružnica, inače narodnih poslanika, ometana u svom dotadašnjem slobodnom korišćenju drveta, podneli su predlog Narodnoj skupštini da se Zakon o šumama skine, upravljanje šuma izuzme od šumskih uprava i preda policijiskirn vlastima koje će imati samo (poslušne) čuvare šuma. Ali srećom do ovoga nije došlo. U šumama Srbije »gospodari se posve ekstenzivno«, odredbe u pogledu ograničavanja, utvrđivanje svojine i uređivanja šuma bile su više izraz želja nego realnih mogućnosti. Sa ograničavanjem i utvrđivanjem svojdne šuma aktivnije se počelo poslije 1891. (doduše pokušaje bilo i 1875) ali je iz raznolikih razloga bilo prekidano i obustavljeno, što je izazvalo i promeniu propisanih zakonskh rokova za ove poslove, a da bi se moglo pristupiti seči prodaji drveta većeg obima u relativno pristupačnijim šumskim objektima (četinara, hrasta, donekle bukve), po zadatku šumarskog odeljenja, nadležni okružni šumari su predhodno izrađivali plan eksploatacije. Tako je došlo već od 1894. do većih seča u slivu Drine, na Kopaoniku, Goču, Bukovicu i Golubačkim i drugim sumarna u blizini Dunava, do podizanja većih modernijih parnih stružnica sa više gatera i drugih mašina za izradu drvnih proizvoda. Institut »ŠUMSKI FOND« osnovan Zakonom o šumama počeo je da daje rezultate. Akumuliraju se finansijska sredstva za prirodno i veštačko podizanje obešumljenih površina (kojih je već bilo oko 135.000 ha), za podizanje šumskih rasadnika, skromnije opremanje šuma izgradnjom šumskih putova i zgrada, osnivanje šumarskih škola i kurseva i školovanja visokog kadra u inostranstvu. Do 1900. osposobljeno je 16 šumara visoke spreme, 165 čuvara šuma a u dve jednogodišnje škole (u Kraljevu i Beogradu) oko 120 šumara. Vučković je primetio, da bi sa stručnog i financijskog gledišta bilo opravdani je da je Srbija školovala svoje buduće šumare u Križevcima odnosno Zagrebu, kao _što je to radila susedna Bugarska. Mi dodajemo, da je to bila praksa i kod ostalih struka u Srbiji, da se šalju u inostranstvo državni pitomci, koji su predhodno u zemlji završili jedan od tni fakulteta (tehnički, filozofski i pravni), za spremanje u onim strukama za koje nije bilo moguće u zemlji. Poznato nam je da je bilo pokušaja da se budiući šumari šalju u Bjelu, Sćavnicu (gde su se jedno vreme primali i oni bez potpune srednje spreme) ali takvi su pokušaji bili uzaludni. Međutim, posle 1900. znatan broj šumara Srbije o svom trošku ili kao državni pitomci završio je nižu i srednju školu u Piseku. Usled nedostatka šumarskih sručnjaka za sve šumske uprave praktikovalo se da se pojedini šumari češće premeštaju u pojedine šumske uprave da bi se tako |