DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1983 str. 66 <-- 66 --> PDF |
liteti, kao i tržnim cijenama. Ta je vrijednost to veća što sadrži više oblovine A/´B, a što manje oblovine C. Ona se mijenja od šume do šume, od OOUR-a do OOUR-a, zavisno o promjeru, dužini i kvaliteti prosječnog trupca. Ništa se neće promijeniti u stvarnoj vrijednosti oblovine ako proglasimo da u jednoj hrpi oblovine ima 80% ili samo 40% A/B trupaca, ili ako prilijepimo na trupac C etiketu trupca A. Međutim, u praksi je moguće da se ta oblovina proda po cijeni višoj od njene vrijednosti. U tom slučaju šumarstvo bi neopravdano zakinulo drvnu industriju. U protivnom, ako se oblovina proda ispod cijene, drvna industrija bi zakktula šumarstvo. Ova okolnost bi trebala potaknuti obje privredne grane da primjenom koeficijenata vrijednosti i utvrđivanjem tržnih cijena oblovine, ta odstupanja od tržne cijene svedu na razumnu granicu i da na taj način stvore približno izjednačene uvjete privređivanja. Da bi se trupci mogli međusobno razlikovati i razmjenjivati, najprije se razvrstavaju u klase. Opis i kriteriji za razvrsatavanje oblovine po klasama utvrđuju se standardom, koji je u normalnim okolnostima obavezan i za proizvođača trupaca i za njegova kupca. Međutim, pri praktičnom ocjejenjivanju vrijednosti jednog trupca, postoje dva različita prilaza: — Šumarski stručnjak ga ocjenjuje uglavnom po njegovom vanjskom izgledu: promjeru, dužini, količini i razmještaju kvrga, veličini smeđe jezgre, širini godova itd. — Pilanar ili prerađivač furnira ga ocjenjuje temeljitije i svestranije: jednim dijelom po vanjskom izgledu, a još više po količini i kvalitetnom sastavu sortimenata koji se iz trupca mogu proizvesti. Zbog tih raznih prilaza, dolazi, sasvim prirodno, i do različitih zaključaka o kvaliteti i upotrebljivosti trupca za daljnju preradu, pa i do čestog međusobnog sporenja, sve do donošenja jedinstvenog zaključka, odnosno poslovnog kompromisa. Pri tom, do sporazumijevanja dolazi najbrže i najlakše, ako poslovni partner, osim svoje specijalnosti, poznaje i posao druge strane. Pilanar vidi u trupcu prvenstveno građu i na njenoj potencijalnoj vrijednosti utvrđuje klasu. Trupci A klase sadrže u sebi više građe (veći °/o iskorišćenja) nego oblovina B, i to pretežno krupniju i vredniju građu; trupac B sadrži u sebi manje građe (manji % iskorišćenja) nego oblovina A, a u tome manje krupne i vrednije građe; trupac C sadrži manje građe nego trupac B, i to pretežno sitnije i manje vrijedne Sortimente. Zbog te različite vrijednosti građe koju u sebi sadrže, trupci A su vredniji od trupaca B, a ovi od trupaca C. Međutim, razvrstavanje trupaca u klase vrši se i radi same proizvodnje i kasnije prerade. Naime, trupac A se drugačije pili, na drugi način i u druge dimenzije, negoli trupac B, a ovaj, opet, drugačije nego trupac C. Sve je podređeno, i u eksploataciji šuma i u pilani, tome da se sa što manje rada i uloženih sredstava proizvede što veća vrijednost u proizvodu. Nadalje, kvalitetniji i vredniji trupci treba da se posebno odvajaju, njih treba što bolje zaštititi, što prije ih dovesti na pilanu i što prije ih ispiliti. Ako trupac u skladu sa gornjim nije odgvorajuće prikrojen i ako se s njim odgovarajuće ne postupa, onda pilana gubi na procentu iskoriš 172 |