DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1982 str. 44 <-- 44 --> PDF |
jakih zahvata. Prema tome, možemo reći da je Instrukcija od 1937, odnosno ŠURIĆEVA metoda imala svojevremeno svoje opravdanje u uređivanju neuređenih prebornih šuma i da je odigrala važnu ulogu u našem šumarstvu. To dokazuju brojne gospodarske osnove koje su za te šume sastavljene po spomenutoj Instrukciji. Još i danas, mnoge od tih osnova su na snazi, ne samo u Lici, nego i u Gorskom Kotaru pa se njima obilno shir zimo. Što više, spomenuta je metoda bila prihvaćena u drugim republikama, npr. u Bosni i Hercegovini gdje se i danas uz određene modalitete primjenjuje. U potpunosti spominjem Uputstva za prebornu doznaku Uprave za šumarstnvo SR BiH, koju je sastavio MATIĆ (1953). Postavlja se pitanje, zašto danas više ne primjenjujemo Instrukciju od 1937? Odgovor je jasan. Tijekom 50 godina drvna masa naših šuma jako je smanjena, a sanitarnim sječama i pravilnim doznakama uglavnom su iz šume uklonjena stabla s negativnim prirastom, a isto tako i bolesna, defektna i loša stabla. Stanje drvnog fonda došlo je do granice, te se više ne radi o tome da se prevelike drvne zalihe svedu na manju mjeru, nego valja izgospodariti, optimalne tipove šuma s drvnom zalihom koja nije ni prevelika ni premala nego upravo dovoljna da pruži najpovoljniji prirast, da omogući trajnu regeneraciju šume i da zadovolji ne samo ekonomske nego i ekološke i socijalne momente. To je svrha »Novog sistema uređivanja prebornih šuma« (1961), koji se udomaćio u SR Hrvatskoj i došao do izražaja u novom Pravilniku o izradi gospodarskih osnova (1981). U čemu se razlikuje »Novi sistem uređivanja šuma« od Instrukcije iz 1937 godine? Dok se Instrukcija od 1937. bazirala samo na konkretnoj drvnoj zalihi i njezinoj strukturi a puštala je po strani normalnu drvnu zalihu i prirast, »Novi sistem uređivanja prebornih šuma«, pored konkretne drvne zalihe i njezine strukture, operira s normalnom (optimalnom) drvnom zalihom koju u šumi treba postići. Pored toga, prirast se više ne ocjenjuje nego se mjeri. Etat je jednak prirastu, veći ili manji od njega, što ovisi o odnosu između konkretne i normalne drvne zalihe. Normalna drvna zaliha izračunava se pomoću visine dominantnih stabala na temelju korelacija koje su postavili SCHAEFFER, GAZIN i DALVERNY (1930) u Francuskoj, te SUSMEL (1956) u Italiji i COLETTE (1960) u Belgiji za preborne šume. Koristeći spomenute znanstvene spoznaje o normalnoj (optimalnoj) drvnoj zalihi u prebornoj šumi, a služeći se vlastitim rezultatima s pokusnih ploha u šumama Gorskog Kotara, došao sam do zaključka da u prosjeku na srednjem bonitetu, optimalna drvna zaliha u jelovim prebornim šumama iznosi oko 350 m3/ha što znači 400 m/3ha drvne mase prije sječe a 300 m3/ha drvne mase poslije sječe. Ako usporedimo te podatke s minimalnom drvnom masom koja mora ostati u šumi poslije sječe na srednjem bonitetu i na srednjoj nadmorskoj visini, onda vidimo da ta masa po ŠURIĆU iznosi 290 m/3ha, dakle, približno onoliko koliko smo izračunali iz naše optimalne zalihe na bazi intenziteta sječe od 25flA> (400 m3 x 0.75 = 300 m3/ha). Kako vidimo u velikom prosjeku podaci što ih daje Instrukcija iz 1937. godine poklapaju se s normalama »Novog sistema«. U pojedinim slučajevima i na drugim bomitetnim razredima nastupaju razlike. Ali još nešto! Poslije 50 godina svjesni smo da osim ekonomske, šume imaju i druge funkcije 474 |