DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 6-8/1982 str. 73 <-- 73 --> PDF |
AKTUALNO ŠTA JE S NAŠIM PLANTAŽAMA TOPOLA Ing. Dimitrije BURA, dobar poznavalac stanja našeg šumarstva i plantažne proizvodnje drva (gotovo 20 godina bio je rukovodioc šumske proizvodnje Jugoslavenskog poljoprivredno-šumarskog centra u Beogradu) u »DRVARSKOM GLASNIKU«, listu Opšteg udruženja šumarstva i industrije prerade drveta, celuloze i papira Jugoslavije, br. 5/1982. pita se »STA JE S NAŠIM PLANTAŽAMA TOPOLA« odnosno koji su »uzroci stagniranja plantažne proizvodnje topola« i koji su »putevi za dovođenje u sklad proizvodnje s potrebama za preradu drveta «. Pitanje je vrlo aktualno, jer naša »šumom bogata« zemlja godišnje UVOZI oko 2 000 000 ms drva, pretežno celuloznog, a »zadnje analize proizvodnje naših šuma i potreba industrije za preradu drveta ukazuju da ćemo u 1990. godini imati manjak od 5,0 milijuna m3 ... a 2000-te godine 15 milijuna m3. * * * »Dva su bitna — osnovna uzroka zašto nismo ostvarili zacrtani — veći program podizanja plantažnih zasada topola«, konstatira ing. Bura, a to su: — prvi, nedostatak povoljnih investicionih namjenskih sredstava za podizanje i gajenje plantažnih zasada topola i — drugi, organizaciono sistemski položaj šumarstva u odnosu na industriju za preradu drva. Za prvi uzrok, da je tačan navodimo primer jednog (i do sada jedinog — nap. O. P.) povoljnog zajma 44. Konkursa iz Opšteg investicionog fonda u 1960. godini u iznosu od 2.438 mil. din za 23567 ha plantaža, koje su podiggute za 3 godine, uz vlastito učešće od 20%, kamatnu stopu 2%, i rok zajma do 15 godina. Naime, treba naglasiti da su šumarstvo i industrija za preradu drveta u našim uslovima administrativno maksimiranih cena (inače) nisko akumulativni i nisu mogli i ne mogu izdvajati potrebne iznose za proširenu reprodukciju u širo vinsku bazu. Kada se govori o uslovima finansiranja podizanja i gajenja novih plantažnih zasada topola treba naglasiti, da sve analize ukazuju da ova proizvodnja može podneti kamatnu stopu 3 — 5%, zavisno od visine godišnjeg prirasta — proizvodnje ,vrste glavnog sortimenta koji se proizvodi, dužine proizvodnog procesa — ophodnje i cene proizvoda, pa je to razlog da se nije moglo ići na redovne bankarske zajmove koji imaju veću kamatnu stopu. * * * Za drugi uzrok, šumarstvo sa specifičnim svojim proizvodnim i opšte korisnim funkcijama nije još našlo jedinstveno i odgovarajuće sistemsko i organizaciono rešenje i položaj, naročito u odnosu na dugoročno planiranje |
| ŠUMARSKI LIST 6-8/1982 str. 74 <-- 74 --> PDF |
i obezbeđenje sirovinom industrije za preradu drveta. Kad se radi o zainteresovanosti za podizanje novih plantažnih zasada uopšte onda radi usitnjenosti organizacije, obično nastaju takve prilike, da one privredne organizacije koje imaju odgovarajuće površine za podizanje plantaža, nemaju ekonomske šume koje bi im osigurale bar učešće za dobivanje zajma za podizanje plantaža. Pojedine republike koje imaju relativno očuvane šume, svoja raspoloživa sredstva iz šumarstva prvenstveno orijentišu na ulaganje u komunikacije i mehanizaciju, a malo ili nikako u plantažnu proizvodnju drveta iako imaju ogromne uslove za brzu plantažno-industrijsku proizvodnju. Sigurno da bi odgovarajuća stimulativna sistemska rešenja i bolje organizovanje šumarstva doprinelo da se ovaj problem lakše resi, da se objedinjenjem sredstava, kadrova, teške mehanizacije (za krčenje i pripremu zemljišta), i dr. ekonomičnije koristi. Sadašnja organizacija šumarstva bazirana na šumsko-privrednim područjima onakva kakva su ne odgovara potrebama savremenih i optimalnih kapaciteta industrije za preradu drveta (mehaničku i kemijsku) i ne garantuje uravnoteženo dugoročno planiranje i redovno snabdijevanje industrije. To je moguće ostvariti samo u krupnim objedinjenim sistemima i specijalizovanim pogonima za plantažnu proizvodnju. No, bez obzira na ovaj drugi organizacioni sistematski problem šumarstva, koji će se lakše resiti i koji ni do sada nije bio nepremostiva prepreka za podizanje plantažnih zasada topola i drugih brzorastućih vrsta šumskog drveća, osnovni uzrok da nismo podigli zacrtane veće površine jeste i ostajenedostatak povoljnijih investicionih kredita za ovu proizvodnju. Na kraju, treba skrenuti pažnju na nova kretanja u načinu korišćenja drveta u svetu i korišćenje totalne »biomase šuma« od lista do korena. Novost je u tome da se već pristupa praktično korišćenju zelenih delova (lista) za preradu u preparate stočne hrane, te drveta i namenskih plantaža za energetske svrhe (drvni iveri)*. Računa se da će do konca 2.000 godine drvo u svetu učestovavati sa cea 20% u podmirenju energetskih potreba, u vezi sa nastalom i nastajućom pogoršanom situacijom sa naftom, tako da je to još jedan razlog više da plantažnu proizvodnju drveta mora ozbiljnije shvatiti ćela zajednica a ne samo uski krug stručnjaka«, završava ing. Bura svoj članak. * * * Dodajemo nekoliko statističkih podataka, također iz ovog članka. Prema podacima Saveza poljoprivredno-šumarskih komora Jugoslavije iz 1959. godine za plantažni uzgoj topola u Jugoslaviji stoji na raspolaganje 700 000 ha, od čega u SR Hrvatskoj 240 000 ha, i to na neobraslim šumskim površinama 70 000 ha (20 000 ha, u Hrvatskoj), krčevinama šuma 260 000 ha (100 000 ha i na poljoprivrednim zemljištima 370 000 ha (120 000 ha). Do 1980. god. podignuto je svega 80 000 ha u Jugoslaviji (31 000 ha u Hrvatskoj), ali krajem 1981. godine površina plantaža topola iznosila je oko 63 000 ha, što »ukazuje da je znatan deo prije podignutih plantaža ili posečen i neobnovmljen ili evidentiran kao šumske kulture« (Bura). Vidi i Šum. list CV (1981), br. 3 — 4, str. 193. i br. 10—12, str. 520. (OP) |