DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1976 str. 36 <-- 36 --> PDF |
za područje Hamburga pod imenom U. montana With. var. glabrata. Ovaj naziv slijede i neki drugi autori: Lonačevskij , O.O. (1952) je navodi za Ukrajinu kao U. scabra Mili. var glabrata Rehd., a Bel die, A. (1952) za Rumuniju kao U. montana Stokes var. typica Beck f. glabrata (Sonder) Beldie. Reh der, A. (1915) je vratio zaboravljeni Friesov naziv, ali kao novu kombinaciju: U. glabra Huds. f. nitida (Fries) Rehd. Već pomenuti Zapalowicz naveo je sličan oblik za Galiciju pod oznakom forme laevis koju Beldie unosi u svoju klasifikaciju pored ranije forme glabrata, ali u rangu posebnog varijeteta (U. montana Stokes var. laevis (Zapal.) Beldie). Ovaj bi se navodno razlikovao od forme glabrata golim mladim grančicama, što znači da bi u potpunosti bio identičan sa formom nitida. Po svoj prilici forma glabrata, uzeta po Beldieu, je samo neki prelazni oblik ili, što je vjerojatnije, hibrid tipičnog planinskog bresta i forme nitida. Na kraju treba istaći da i jedna novija skandinavsko-britanska klasifikacija spontanog planinskog brijesta dobiva u posljednje vrijeme sve širi značaj. To je klasifikacija Lindquista , B. (1931) prema kojoj je planinski brijest Skandinavije, Škotske, Engleske i Srednje Evrope podijeljen na dva varijeta, na varijetet scabra sa široko jajastim i tankim listovima i dlakavim grančicama i varijetet montana sa uskim i jedrijim listovima i Skoro golim dvogodišnjim grančicama. On ih je i geografski jasno odvojio navodeći da uskolisni varijetet nastanjuje sjevernu Englesku, škotsku, sjevernu Norvešku i Švedsku, dok je širokolisni oblik raširen u južnoj Engleskoj, južnoj Norveškoj i švedskoj, te cijeloj Finskoj, Danskoj i dalje u Srednjoj Evropi. Kasnije je Schreibe r A. (in Hegi, 1958) ovu sistematsku podjelu prenio u cijelosti na Srednju Evropu, dopunjavajući je trećim varijetetom cornuta, iako ovaj u stvari spada među forme širokolisnog varijeteta scabra. T. G. Tu ti n je Lindquistovu podjelu još jače naglasio postavljajući dvije podvrste: tipičnu, glabra (= var. scabra Lindq. s. 1. y i uskolisnu, montana (= var. montana Lindq.) zadržavši Lindquistovu geografsku karakterizaciju ovih svojti.2 Varijetetu montana je veoma slična već spomenuta Zapalowiczeva forma stenophyla, odnosno oblik koji je Andronov , N. M. (1969) opisao kao nov varijetet, U. scabra var. stenophyllus Andr., ikoji se još odlikuje i golim grančicama i listovima. VARIJABILNOST I SISTEMATIKA Prelazeći na izlaganje prirodne varijabilnosti vrste na našem području, postavlja se pitanje: na kojim je organima i u odnosu na tip u užem, odnosno širem smislu. Može se odmah reći da se ona jasno zapaža kako u kvantitativnim tako i u kvalitativnim osobinama vegetativnih kao i generativnih organa. Pod generativnim organima misli se u prvom redu na plod, jer su varijacije njegovog oblika i veličine mnogo uočljivije i bolje istražene nego u cvjetova. Prema uvidu u sakupljeni her 2 Prema A. Rehder-u, Bilb. Cult. Tr & Shr, p. 654. (1949) ovakvu je podjelu (kao što je Tutinova) još prije dao Hylander (Uppsala Univ. Arsskr. VII p. 125 /1945/). |