DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7-10/1975 str. 65 <-- 65 --> PDF |
rezultata istraživanja u svijetu, mogla bi se izvršiti za ovu udomaćenu provenijenciju približna determinacija porijekla sjemena. Populacije običnog bora u Bosiljevu karakterizirane su kratkim iglicama i relativno tankim granama. Slične populacije prirodnog porijekla nalazimo u planinskim predjelima gotovo svih naših republika, za razliku od nizinskih koje imaju duže iglice. Isto tako populacije običnog bora s vrlo kratkim iglicama karakteristične su za najsjevernije dijelove Skandinavije (L a n g 1 e t, 1936), gdje obični bor tvori više ili manje kontinuirane populacije. Za ovo razmatranje značajna je usporedba da se u našim visinskim populacijama (Bosanski Petrovac, Jajce i drugdje) pojedina stabla — fenotipovi u potpunosti po obliku podudaraju s onima iz skandinavskih zemalja. Ovdje mislimo na stabla s izrazito koničnom ili piramidalnom krošnjom te kratkim i tankim granama. Prisutnost ovakvih stabala nismo mogli ustanoviti u Bosiljevu. Analizirajući štete od snjegoloma, na ovom vrlo izloženom lokalitetu, može se utvrditi da su oštećivanju od snijega najviše podvrgnuta granata stabla s loše oblikovanom i asimetričnom krošnjom, zakrivljena i nagnuta stabla koja već zbog svoje statike ne mogu odoljevati pritisku snijega kroz dulje vrijeme. Međutim, zastupljenost takvih tipova znatno je manja od onih koji su otporni na snjegolome, što u velikoj mjeri potkrijepljuje pretpostavku da ovaj bor ne pripada nizinskim populacijama, za koje je poznato da često stradavaju od snjegoloma. Iz svega ovoga moglo bi se pretpostaviti da ove populacije vode svoje porijeklo iz nižih planinskih odnosno sredogorskih predjela. Ova pretpostavka mogla bi se potvrditi jedino egzaktnim opažanjem vremena: tjeranja i cvatnje, sekundarnog rasta iglica, formiranja pupova i drugih tipičnih oznaka za diferencijaciju visinskih i nizinskih tipova. O porijeklu sjemena crnog bora, kao što je u uvodnom dijelu razmatrano, teško je dati pouzdanu informaciju, jer je ova vrsta u evropskim razmjerima slabo istraživana. Istraživanja crnog bora, provedena u našoj zemlji na bazi proučavanja anatomije iglica (V i d a k o v i ć, 1957), utvrdila su postojanje nižih sistematskih jedinica odnosno varijeteta unutar ove vrste. Premda crni bor na ovom lokalitetu po svojoj zastupljenost nema takovo značenje kao običan bor, ipak pojedinačna stabla i manje grupe po svojoj kvaliteti i obliku krošnje (pravnost, tankogranatost i dr.) i otpornosti na snjegolome zaslužuju pažnju jer se mogu koristiti za određene oplemenjivačke ciljeve (sjemenske plantaže, živi arhiv i dr.). Prijedlog za korištenje sastojina kao sjemenskih objekata Dosadašnji prijedlog za izbor sjemenskih objekata (baza) u Bosiljevu obuhvaća stare sastojine običnog i crnog bora u odjelima 4 i 5, a isto tako i sastojine običnog bora u odjelima 8, 9 i 10. Pregledom starijih sastojina utvrđeno je slijedeće: — Starost stabala u tim sastojinama iznosi 135 i više godina, što se smatra kao krajnja granica za korištenje objekta u takve svrhe. Prestarjela stabla, s oslabljenim fiziološkim potencijalom, proizvode sitnije sjeme nego stabla koja su u optimumu produktivne sposobnosti. Poznato je da mlađe sastojine rode krupnijim i fiziološki aktivnijim sjemenom nego stare sastojine. Osim toga godine uroda sjemenom rjeđe su u starijim sastojinama. |