DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1974 str. 41 <-- 41 --> PDF |
RELACIJE STAROSTI ODREĐENIH PTIČJIH VRSTA Govoriti o preživljavanju, a u konačnici o starosti izvan laboratorijskih životinjskih populacija, znači za prirodne, prilično je komplicirano. Analize moraju biti temeljite i traže čitav niz prisutnih faktora, a ipak usprkos svih uzetih predpostavki ne mogu biti apsolutne. Kao suprotan fenomen natalitetu stoji mortalitet, koji sa stanovišta rasta populacije predstavlja negativan faktor, a izražava se brojem uginulih jedinki populacije u funkciji vremena. Pritom se ne vodi dovoljno računa o starosti niti o spolu uginulih individua. Smrtnost je ili fiziološka, što je uglavnom minimalni mortalitet ili ekološka što je uglavnom realizirani mortalitet. Fiziološka smrt je činjenica, koja nastupa uslijed fiziološke starosti i dolazi do izražaja samo pod optimalnim uvjetima života, apstrahirajući ograničavajuće faktore. Ekološki mortalitet, naprotiv, duboko je zavisan o ekološkim faktorima i fleksibilan je u odnosu na ekološke promjene. Prema tome, smrtnost uslijed starosti samo se približno može utvrditi. Njome je obilježena fiziološka dužina života jedinke određene vrste, koja se u genetski homogenoj populaciji ostvaruje pod optimalnim uvjetima i razlikuje se od ekološke dužine života, realizirane pod datim ekološkim uvjetima. Za populacionu dinamiku prosječna dužina života od posebnog je značaja, uvjetovana stopom preživljavanja jedinki u populaciji. Smrtnost se mijenja sa starošću pa ta pojavnost" varira prema uzrastu jedinki te je intenzitet smrtnosti u izražaju neophodan. Fiziološki trajanje života je pojam koji se može samo teoretski definirati, jer se organizam ne može izdvojiti iz sredine u kojoj živi i koja na njega stalno djeluje. Prema tome je ekološko trajanje života realno ostvarena vrijednost, koja je proporcionalna stopi preživljavanja u različitim uzrasnim strukturama populacije. Kako je mortalitet fenomen koji daleko više varira i daleko više zavisi od promjena vanjske sredine nego natalitet. zato je njegova uloga u populacionoj dinamici od izričitog značaja i zahtijeva brižljivu analizu. Da ne bismo možda dobili jednostrani dojam da je isključivo analiza mortaliteta, sama za sebe, dovoljna baza za tumačenje općeg kretanja trajnosti populacije, njenog rastenja ili opadanja, jer ta dinamika- kretanje zavisi u isti mah i od nataliteta, od uzrasne strukture populacije, njene gustoće i drugih faktora. Osim za laboratorijske populacije, izračunate su tablice smrtnosti i za prirodne populacije, kao npr. za ptice te se pokazalo da mortalitet varira sa uzrastom. Imajući u vidu sve što je rečeno ovdje, namjera mi nije uka 219 |