DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1974 str. 21 <-- 21 --> PDF |
Već od ranije poznata konstacija da se promjenom ekoloških uvjeta mijenjaju i morfološke osobine jedinki koje sačinjavaju jednu populaciju, došla je do izražaja i u našim istraživanjima. Najzastupljenije su one forme, koje su se najbolje prilagodile datim ekološkim uvjetima. S povećanjem nadmorske visine grane su sve položitije, jer su se jedino te jedinke pokazale otpornim na nepovoljne uvjete većih nadmorskih visina (snijeg, led, vjetar), dok su manje otporne forme postepeno nestajale ili se njihov broj znatno smanjio u populaciji. Ova činjenica je ustanovljena kako kod alpskog tako i kod karpatskog ariša. Međutim, SCHOBER-FROEHLICH (11) navode da ariši koji potiču iz područja većih nadmorskih visina daju prednost jedinkama sa strmim granama te se po tome jasno razlikuju od drugih provenijencija. Čini nam se ipak da su zaključci do kojih smo došli logičniji. ZAKLJUČAK Na oglednoj plohi sa arišima raznih provenijencija starim 7 godina, koja je postavljena u okviru II Internacinalnog ogleda sa arišem raznih provenijencija 1958/1969, ujesen 1965. godine, na trećem pršljenu odozgo (pršljen formiran u petom godini), mjerena je insercija grana. Na osnovi rezultata provedenih istraživanja došli smo do slijedećih zaključaka: 1. Kod provenijencija ariša koje se nalaze na oglednoj plohi, stepen insercija grana je različit i kreće se između 1,57 i 1,92, u prosjeku 1,726. 2. Relativno najstrmije grane imaju provenijencije alpskog ariša, zatim dolaze provenijencije karpatskog. Najpoložitije grane ima japanski ariš. Između alpskog ariša s jedne, te karpatskog i japanskog ariša s druge strane, postoje signifikantne razlike, što znači da su u pitanju dva odvojena skupa, populacije, koje se i po inserciji grana bitno razlikuju. 3. I kod potomstva koje potiče sa raznih stabala postoje razlike u inserciji grana. Te su razlike čak i veće nego između provenijencija. Ova konstatacija je neobično značajna te je treba koristiti prilikom odabiranja plu s stabal a i prilikom provođenja njege. 4. Provenijencije iz većih nadmorskih visina, kako kod alpskog tako i kod karpatskog ariša, imaju položitije grane, što je posljedica prilagođavanja nepovoljnim uvjetima, posebno snijegu. 5. Pri izboru provenijencija, ukoliko druga svojstva zadovoljavaju, treba uzimati one kod kojih su grane položitije, jer je to garancija da će se proizvesti vrijednija drvna masa (bolje prirodno čišćenje od grana, veća punodrvnost). 6. I u mlađim razvojnim fazama potrebno je pomagati jedinke sa položitijim granama, jer su druga istraživanja pokazala da postoji uska korelacija u položaju grana mladih i starih stabala te se na osnovu rane dijagnoze može dati prilično sigurna prognoza. 7. Pošto su jedinke sa položitijim granama biološki slabije i za konkurentsku borbu manje sposobne, ukoliko želimo popraviti genotip jedne populacije, već u najranijim razvojnim fazama treba pomagati jedinke sa položitijim granama. U protivnom će one biti istisnute te će se genotipske osobine u pogledu insercije grana pogoršati. |