DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1972 str. 46 <-- 46 --> PDF |
* * * Delač , I.: Život i djelo prof, dra ing. Mihovila Gračanina (Str. 1—16). 11. svibnja 1971. prof, dr M. Grac a n in je navršio 70 godina života i gotovo 50 godina plodnog znanstvenog rada, kojim se počeo baviti u Fiziološkom institutu prof, dra Nčmec a u Pragu 1922. godine. U tom institutu glasovitog češkog fiziologa specijalizira u biljnoj fiziologiji, a u Biokemijskom institutu u biokemiji biljaka i tla. U zajednici s rukovodiocem Biokemijskog instituta A. Nemeco m objavljuje u Comptes rendus Francuske akademije znanosti u Parizu (t. 181 i t. 182, Paris. 1912) zapažene znanstvene radove o utjecaju reakcije tla na adsorpciju fosforne kiseline i kalija i o utjecaju svjetlosti na adsorpciju fosforne kiseline i kalija po biljkama. U izdanjima pak Ministarstva poljopriveđe u Pragu izlazi iste godine njihova »Studija o reakciji tala i kartografiranju eksperimentalnog dobra Visoke škole za poljoprivredu i šumarstvo u Netlukima«. Biokemijski institut povjerava mu kritično proučavanje vrijednosti Neubauer- Schneiderove metode određivanja ekološki aktivnog fosfora i kalija. Radovi o fiziološkom značenju cinka i o katalazi izrađeni u Fiziološkom institutu i objavljeni u berlinskom »Biochemische Zeitschrift« zapaženi su i mnogi citirani u svjetskoj literaturi, pa i u priručnicima kao što je S c h a r r e r ov a »Biochemie der Spurenelemente«, u Aichenlehmanovoj »Keimungsphysiologie der Gräser« a isto tako i studije o aktivnosti katalaze kod autotrofnih biljaka i o odnosu aktivnosti katalaze i vitaliteta sjemena, u encimologijama. Istraživanja o fiziologiji hranidbe i o rastu biljaka stalna su opsesija prof dra M. Gračanina. Brojni su njegovi radovi s tog područja o fiziološkom djelovanju različitih bioelemenata, o simptomima njihove deficijencije kod viših biljaka, o procesima primanja vode i iona odnosno molekula, te o odnosu sorpcije iona i vode, odnosno transpiracije. Njegova teza o autonomiji procesa primanja iona s jedne i vode s druge strane kod viših biljaka izazvala je svjetsku znanstvenu pažnju, te je i danas predmet znanstvenih diskusija i istraživanja. (Vidi popis radova.) Posebnu pažnju obraća ekološkim istraživanjima, tj. odnosu edafskih faktora i vegetacije, odnosno biljnih vrsta. Ovamo pripadaju radovi o djelovanju raznih bioelemenata na razvoj korijenova sistema, vizuelni simptomi njihova nedostatka, kao i radovi o odnosu između pedosistematskih i vegetacijskih jedinica u našoj domovini. Na osnovi dugogodišnjih usporednih ekološko-pedoloških i fitocenoloških istraživanja u zajednici s prof, drom I. Horvato m zaključuje da između sistematskih jedinica pedosfere i vegetacijskih jedinica postoje zakoniti odnosi. Iz tih istraživanja rezultira rad »Metodika ekoloških istraživanja tla« u Priručniku za istraživanje i kartiranje vegetacije. Nema sumnje da su ti radovi dali poticaja i mlađim generacijama da nastave istraživanja te vrste, a ujedno pridonijela boljem upoznavanju značenja sistematike tala, za teoriju i praksu Ekološko-fiziološka istraživanja silom prilika kasnije intenzivnije nastavlja u Skopju nakon neopravdanog uklanjanja s PŠ fakulteta u Zagrebu, pa i po povratku iz Skopja 1965 u Institutu za botaniku Sveučilišta u Zagrebu. Iz tog vremena poznati su njegovi sistematski radovi o ulozi vode u biljnoj fiziologiji (»Prilog ekološkoj metodi određivanja inertne vode tla«), pa o amilolitičkoj i fosforolitičkoj aktivnosti biljnih tkiva, o odnosu aktivnih oblika P u tlu i anorganskog fosfora u biljnim organima, o utjecaju koncentracije vodikovih i hidroksilnih iona na reakciju biljnog soka i disanje biljaka, zatim o veličini i hodu transipracije nekih specijesa u prirodnim uvjetima i. konačno, prva sistemska istraživanja kod nas o transpiracionoj sposobnosti vegetacije Hrvatske, uključivši tu i istraživanja o deficitu vlažnosti biljnih organa, kao i stanje stoma. Polazeći od spoznaje da je poljoprivredna proizvodnja osim genetskim određena još i vanjskim ekološkim svojstvima, napose tla, prof. Gračanin istražuje »Značenje korijenova sistema za opskrba biljaka vodom«, daje »Ekološku ocjenu vrijednosti retencionog kapaciteta za vođu«, ispituje odnos između ekološkog statusa N u tlu, i NO.i u biljnim organima, proučava ekološka svojstva različitih pedosistematskih jedinica i traži zakonitosti između statusa bioelemenata u tim jedinicama i biljkama. Opravdano smatra da se tek temeljitim upoznavanjem ekoloških faktora i njihova utjecaja na aktivnost živih stanica mogu stvarati znanstveni temelji za visoku i kvalitetnu biološku proizvodnju. U novijem radu »Principi fertilizacije tla« na pri |