DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1971 str. 5 <-- 5 --> PDF |
Ispitujući longitudinalnu permeabilnost drva duglazije iz Amerike, Fleischer i Miller su ustanovili da bolju permeabilnost imaju uzorci drva kod kojeg su aksijalne traheide ranog drva većeg promjera. Drvni traci, koji čine 3,4—ll,7°/o građe drva četinjača (61, 73), predstavljaju jedine moguće puteve za radijalno provođenje tekućina. Već iz samog učešća drvnih trakova u građi drva četinjača uočljivo je zbog čega postoje velike razlike u longitudinalnoj i radijalnoj permeabilnosti drva. Kod većine rodova i vrsta drva četinjača, drvni traci su izgrađeni iz parenhima drvnih trakova. Ostali rodovi, kao što su Picea, Pinus, Larix i Pseudotsuga, imaju osim parenhima u sastavu traka i traheide trakova. Pokazalo se da takovi traci pospješuju radijalnu permeabilnost drva. Međutim i unutar tih rodova postoje razlike u radijalnoj permeabilnosti drva. Komparirajući impregnirano drvo bijelog bora (Pinus sylvestris, L.) i smreke (Picea abies, Karst.), Koljo (36) je ustanovio da je radijalna penetrantnost bora 10 puta veća od radijalne penetrantnosti smreke. Potaknuti tim rezultatima, Liese i Bauch (51) su mikroskopskim istraživanjima impregniranog drva ustanovili da impregnans ne prodire u parenhimsko staničje trakova dok su traheide trakova ispunjene impregnansom. Prema tome, drvo, kod kojeg traci imaju veći udio traheida u izgradnji trakova, mora biti radijalno permeabilnije. Ispitujući učešće trakova i udio parenhima i traheida u sastavu traka kod drva bijelog bora (Pinus sylvestris, L.), evropskog ariša (Larix decidua, Mili.), duglazije (Pseudotsuga menziesii, Franco) i smreke (Picea abies, Karst.), autori su ustanovili da učešće trakova u građi drva iznosi kod ariša 7,3°/o, kod bijelog bora 6,6%, kod duglazije 6,7%, a kod smreke samo 3,7%. Učešće traheida trakova u izgradnji trakova iznosi kod bora 50%, kod ariša 16%, kod duglazije 10%, a kod smreke 19%. Iako je udio traheida u izgradnji trakova kod smreke relativno visok, obzirom na učešće trakova u građi drva od samo 3,7%, totalno učešće traheida trakova u izgradnji drva smrekovine je relativno malo. Autori su i eksperimentalno potvrdili utjecaj učešća traheida trakova na radijalnu permeabilnost drva. Impregnirajući osušeno drvo spomenutih vrsta obojenom vodom, pokazalo se, da je apsorpcija u borovini najveća, a u smrekovini najmanja. Još jednu potvrdu gornjoj postavki autori su dobili tretiranjem jelovine, koja u izgradnji trakova uopće nema traheida. Pokazalo se da je penetracija u radijalnom smjeru još manja od penetracije u smrekovini. Provodnja se vršila uglavnom putem jažica tangentnih membrana aksi jalnih traheida. Relativno lagana impregnacija srži nekih borova pripisuje se i velikim fenestriformnim jažicama polja ukrštavanja. Fenestriformne jažice imaju relativno debele i neperforirane membrane pa sredstva prolaze kroz njih najvjerojatnije difuzijom (10, 11). Aksijalne traheide imaju, uz ranije spomenutu provodnu funkciju i zadatak da nose deblo i krošnju, tj. imaju i mehaničku funkciju. Obzirom na prirodu zadataka aksijalnih traheida, očito je da su te funkcije međusobno antagonističke. Membrane aksijalnih traheida posjeduju debele lignificirane sekundarne slojeve, strukturnu karakteristiku koja im povećava čvrstoću, ali im 127 |