DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu



ŠUMARSKI LIST 5-6/1971 str. 30     <-- 30 -->        PDF

Kod navedenih vrsta lipa samooplodnja daje različite rezultate. Kod velelisne
lipe T. platyphyllos Scop.) u 1964. i 1967. godini rezultati su bili uglavnom
podjednaki, tj. plodovi su dobiveni i posijani, ali samo u jednom slučaju
nikla je 1 biljka. To daje naslutiti da je samooplodnja kod velelisne lipe vrlo
rijetko uspješna, što potvrđuju i istraživanja Tompa (1955). On je izolirao i
kastrirao cvjetove jednog solitera velelisne lipe te je s njega sakupio i polen.
70 sati nakon toga oprašio je tučkove kastriranih cvjetova. No to samooprašivanje
nije uspjelo.


Kod samooprašivanja malolisne lipe (T. cordata Mili.) u 1964. godini nisu
dobivene biljke, dok je u 1967. godini od posijanih 47 plodova dobiveno 17 biljaka,
tj. 37°/o. Dakle kod malolisne lipe postoje veći izgledi za dobivanje biljaka
samooplodnjom. Kod srebrnolisne lipe (T. tomentosa Moench.) u 1964.
godini dobivena su 4 ploda te od njih 2 biljke, tj. 50°/o, a u 1967. godini 6 plodova
od kojih su nikle 2 biljke, tj. 33°/o.


Samooplodnju kod roda lipa ispitivali su kod nas M. Korač i M. Jovanović
(1962.). Cilj njihova ispitivanja bio je da se utvrdi mogućnost dobijanja potomstva
putem samooplodnje koje bi se moglo koristiti u radu na oplemenjivanju.
Ispitivanja su obavljah na malolisnoj, velelisnoj i srebrnolisnoj lipi.
U pokusu je primijenjena isključivo izolacija, bez umjetnog nanošenja polena
na njušku tučka. Oni su utvrdili da su samooprašeni cvjetovi dali plodove koji
su bili gluhi i lakši. Od tih plodova nisu dobili biljke. U 1964. godini i mi smo
u svrhu samooplodnje u dva slučaja obavili samo izolaciju cvjetova. Kod malolisne
lipe to je učinjeno s 22 cvijeta, a kod srebrnolisne lipe sa 16 cvjetova.
Ni u jednom, ni u drugom slučaju nisu dobiveni plodovi jer su otpali prije sazrijevanja.
Razlog neuspjehu dobivanja biljaka iz samooprašivanja, navedenom
metodom, leži vjerojatno u tome što su lipe entomofilne vrste, te zbog
toga samo kod izoliranih cvjetova, gdje su insekti isključeni kao prijevodnici
polena, ne dolazi do primanja polenovih zrnaca na tučkove.


b) Unutarvrsna hibridizacija


Velelisna lipa (T. platyphyllos Scop.)


U 1964. godini bilo je oprašeno 66 cvjetova i dobiveno 50 plodova koji su
posijani i iz njih su nikle 3 biljke. 1967 godine je oprašeno 168 cvjetova, dobiveno
je 117 plodova, a iz njih su nikle 34 biljke.


Malolisna lipa (T. cordata Mili.)


U 1964. godini bila su oprašena 52 cvijeta i dobiveno 35 plodova koji
su posijani te je niklo 16 biljaka. 1967. godine je oprašeno 115 cvjetova i dobiveno
6 plodova od kojih je niklo 6 biljaka.


Srebrnolisna lipa (T. tomentosa Moench)


U 1964. godini bilo je oprašeno 60 cvjetova i dobiveno 44 ploda. Oni su
posijani, ali su nikle samo 3 biljke. 1967. godine je oprašeno 100 cvjetova i
dobiveno 50 plodova koji su posijani. Od njih je niklo 13 biljaka. Naša istra


152