DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1970 str. 4 <-- 4 --> PDF |
PEDOGENETSKI FAKTORI Geomorfologija Pretežni dio ovog područja pripada jugoistočnom i centralnom dijelu planinskog masiva Mala Kapela, jugozapadne ekspozicije, i predstavlja u geomorfološkom pogledu tipični krš. Razvedenost reljefa u vertikalnom smjeru ide od nadmorske visine 421 m (u podnožju Kompoljskog Vrha) do 1204 m (na vrhu Krivog Javora). Teren je u velikoj mjeri isprekidan uvalama i kraškim poljima kao i tokovima vodotoka na najnižim kotama terena. Površina istraživanog područja u pravcu JI—SZ pruža se na dužini od 42 km koliko iznosi udaljenost krajnjih tačaka između gospodarskih jedinica Krekovača— Vrbovice i Kriva Draga—Baćinovac, a širina u smjeru JZ—SI 10— 20 km. Suvisli dio ovog kraškog terena čine gospodarske jedinice Stajnička Kapela, Lisac—Staparuša, Krekovača—Vrbovice, Smolčić uvala, Krivi Javor i Komarnica sjeverno od poteza Babin Potok, Vrhovine, Škare, Drenovi Klanac, Brlog, koje su na nekoliko mjesta prekinute kraškim poljem ili aluvijalno deluvijalnim zaravnima. Južno od ovog poteza su gospodarske jedinice Kompoljski Vrh, Bijeli vrh—Dolac i Kriva Draga—Baćinovac, koje su svaka za sebe okružene poljem. Konfiguracija terena je tipična za krš u kome dolaze vrtače, uvale, dulibe, kraška polja i drugi kraški fenomeni. Kad manjim ravnim depresijama uzdižu se humovi i brda više ili manje strmih pristranaka uz razne ekspozicije i inklinacije što pored drugih faktora znatno utječe na tvorbu i razvoj tla ovog područja. Tako se dublja tla nalaze unutar vrtača, uvala, duliba i drugih morfoloških pojava krša kao i na podnožjima brda, a nastala su u velikoj mjeri utjecajem diluvijalnih, deluvijalnih i erozionih procesa. Na najvišim vrhovima ispona (brda, humovi i dr.) nalazimo vrlo plitka tla sa oskudnom šumskom vegetacijom ili su takvi vrhovi izgrađeni od masivnih stijena vapnenca ili dolomita na kojima se zbog reljefskih i klimatskih prilika tlo ne razvija dalje od inicijalne faze. Između ovih krajnjih tačaka terena u vertikalnom smislu su pristranci ispona raznih nagiba koji su zbog toga u većoj ili manjoj mjeri zahvaćeni erozionim procesima. Eroziona i transportna snaga oborinske vode dolazi najviše do izražaja na strmim pristrancima južnih ekspozicija koje su neobrasle šumskom vegetacijom i gdje se deblje naslage tla odnose erozijom u dolinu i dalje u korita postojećih vodotoka. Ova živa dinamika kraškog reljefa, dakako, utjecati će na pedogenezu i rasprostranjenost pojedinih tipova tla na ovom području. Geološke prilike Petrografski supstrat na kome se razvijaju ova tla je dosta jednoličan. Prema geološkoj karti istraživano područje izgrađuju kredni i jurski vapnenci i dolomiti. Pretežno su to vapnenci, a dolomiti dolaze unutar vapnenačkih masiva na većim i manjim površinama. Veće dolomitne površine nalazimo u Komarnici ispod Odanove Kose i dopiru u jednoj uskoj zoni do Turjanskog. Druga veća dolomitna površina je u području brda Veliki i Mali Lisac. Od Malog Lisca se u jednoj zoni širokoj najviše 1,5 km protežu preko Kleščina |