DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1970 str. 59 <-- 59 --> PDF |
III. Problematika »amortizacije šuma« i naš prijedlog njezina rješenja U drugom razdoblju, od god. 1967, država je propisala »amortizacij u šuma « iz prihoda djelatnosti iskorišćivanja šuma u minimalnom iznosu od l´/o 100 vrijednosti visokih šuma, odnosno 2,5!% vrijednosti niskih šuma (odnosno u postotaka vrijednosti plantaža šumskih vrsta drveća — pri čemu »u« označuje broj godina ophodnje plantaže) (19). Tako dobijeni iznosi nisu uopće proporcionalni posječenoj drvnoj masi, za neke šumsko-privredne organizacije su preniski, za neke previsoki (sumarno za čitavu Jugoslaviju u načelu uglavnom zadovoljavaju, jer su navedeni postoci planski utvrđeni prema ukupnim potrebama Jugoslavije za šumsko-kulturne radove biološke reprodukcije drva te za tehničke investicije koje služe biološkoj reprodukciji drva) (4). Da bude situacija još gora, u posljednje vrijeme državnim financijskim propisima dozvoljeno je da se takva »amortizacija šuma« prelije u poslovni fond (fond osnovnih i obrtnih sredstava) radne organizacije. Time je »amortizacija šuma« izgubilasvoju strogu namjenu, pa se može trošiti i za obrtna sredstva, investicije u iskorišćivanje šuma, i dr. Nema sumnje, da će se uslijed toga i dalje nastaviti pa i pojačati stalno opadanje šumsko-kulturnih radova, koje se u Jugoslaviji može u posljednjim godinama zapaziti prema podacima državne statistike (4). Prema propisima osnovnog Zakona o šumama (16): »Šume se moraju održavati i obnavljati tako da se trajno očuva njihova vrijednost i osigura trajnosti stalno povećanje prirasta i prinosa, kao i njihove općekorisne funkcije (gospodarenje šumama)« (podcrtao B. K.). S time u vezi dosad su se uzalud očekivala službena državna uputstva koja bi propisivala čitav postupak praćenjai kontrole »vrijednosti šuma« . . . Njima bi se trebalo odrediti npr. da se namjenski uspješno utrošena sredstva »amortizacije za regeneraciju šuma«, odnosno »amortizacije šuma«, knjigovodstveno aktiviraju kao (specifična) osnovna sredstva te da se periodski istim metodama i po istim cijenama utvrđuju vrijednosti šuma . . . Vjerojatno nije slučajno što navedena uputstva nisu objavljena, iako bi bila prijeko potrebna šumarskoj operativi. Tome je pridonijela činjenica što se barem u okviru čitave Jugoslavije navedene »amortizacije« temelje na induktivn o (na temelju troškova, odnosno cijena proizvodnje) iskalkuliranim nivoima cijena proizvodnje potrebnih šumsko-kulturnih radova, a navedene »vrijednosti šuma« grosso modo na deduktivn o utvrđenim šumskim taksama. Te su pak u načelu veće od prvih za zbirove diferencijalnih zemljinših renti položaja te eventualnih — monopolnih i apsolutnih zemljišnih renti. Prema tome, knjigovodstveno aktiviran ekvivalent periodski posječene i uspješno obnovljene drvne mase odnosno šume (šumskih sastojina) u n ač e 1 u ne može biti jednak šumskoj taksi utvrđenoj za posječenu drvnu masu odnosno šumu (šumske sastojine); on je redovito manji! Drugim riječima, knjigovodstveno aktivirana vrijednost je potpuno druge vrste i nivoa nego li na početku i na kraju višegodišnjeg obračunskog razdoblja utvrđene »vrijednosti šuma«! Ako se vrši navedeno knjigovodstveno aktiviranje, razumljivo da se ono ne može provjeravati inventurama drvnih zaliha odnosno šuma (šumskih sastojina) kojih se rezultati utvrđuju po sasvi m drugi m vrstama i nivoima cijena! Prema tome ne bi preostalo drugo, nego da se u višegodišnjem obračunskom razdoblju posječena drvna masa odnosno šuma (šumske sastojine) te na početku i kraju tog obračunskog razdoblja utvrđene vrijednosti šuma (šumskih 181 |