DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1970 str. 43 <-- 43 --> PDF |
Navedeni primjeri odnose se na reagiranje tih vrsta prema vlazi i aciditetu. Kod toga je apstrahirano djelovanje velikog broja ostalih faktora okoline unutar kojih biogeni elementi imaju veoma značajnu ulogu u životu šumskog drveća. Primjenom radioaktivnim izotopa moguće je to područje znatno osvjetliti. 3. NEKA STRANA I NAŠA ISTRAŽIVANJA TE VRSTE U EKSPERIMENTALNOJ EKOLOGIJI Najviše pokusa sprovedeno je korišćenjem markiranog ugljika i markiranog fosfora (C14, P32), a to je i razumljivo, jer radi se o dva važna biogena elementa čiji izotopi imaju povoljno vrijeme poluraspada koje odgovara biološkim istraživanjima. Kod toga je bitno da vrijeme poluraspada radioaktivnog izotopa nije isuviše kratko. Brojni pokusi sa C14 koji su objasnili mnoge tajne CO-> — asimilacije, sprovedeni su pretežno na zeljastim biljkama. Ovdje ćemo navesti pokus Miller-a prema Assmann-u (1.) koji se odnosio na korišćenje CO2 iz tla u procesu CO2 — asimilacije mješovite sastojine ariša i bukve, u kojoj se bukva nalazila u podstojnoj etaži. Miller je ustvrdio da nema mjesta hipotezi da se manjak ugljičnog dioksida koji tokom dana nastaje u uzduhu šume zbog CO2 — asimilacije, kompenzira od CO2 kojega ispušta tlo. Korišćenjem radioaktivnog ugljika autor je, analizirajući lišće bukve, ustvrdio da svega 15K´/o CO2 potječe iz tla. Kao jedan od zanimljivih načina korišćenja radioaktivnih izotopa, a što smo već u prethodnom tekstu naveli kao zadatak eksperimentalne ekologije, navest ćemo mogućnost ispitivanja međusobnih odnosa između članova biocena pojedinih ekosistema koju navodi američki ekolog Odum (11). U pokusu koji riješava spomenute odnose primjenjuju se istovremeno parovi radioaktivnih izotopa od kojih je jedan beta, a drugi gama emiter i koji se u uzorku mogu odvojeno mjeriti. Primjenom beta emitera u jednu vrstu, na pr. radioaktivnog fosfora (P32) u običnu jelu, a gama emitera u drugu vrstu, na pr. radioaktivnog cinka (Zn(ir>) u običnu bukvu, a koje vrste zajedno uspjevaju u jednom šumskom ekosistemu, i nakon toga izmjerom radioaktivnosti pojedinih članova životne zajednice, dolazi se do pouzdanih rezultata koliko je tko od njenih članova vezan uz spomenute edifikatore. Značajnu ulogu odigrali su radioaktivni izotopi kod ustvrđivanja srašćivanja korijenja susjednih stabala šumskog drveća. Tim problemom bavili su se uglavnom američki i ruski istraživači koristeći kod toga pretežno radioaktivni fosfor i radioaktivni rubidij (P32, Rb86). Na takav način ustvrdili su srašćivanje korijenja Kunz i Riker (prema Kramer-Kozlowski, 7) i Braun (prema Köstler i dr. 6) kod hrastova, Podzorov (8) i Yli-Vakkuri (6) kod običnog bora, Zyrjaev (13) između vrsta porodice Pinaceae i drugi. Rezultati tih istraživanja dragocjeni su u shvaćanju šumske životne zajednice, a od neobične su važnosti kod odluke o primjeni dendrocida kao i u zaštiti šuma kada postoji mogućnost širenja gljivičnih bolesti iz bolesnog stabla u zdravo putem sprovodnih elemenata. Naša istraživanja u kojima smo primjenjivali radoiaktivni izotop fosfora odnose se na ispitivanje srašćivanja korijenja (5 i 10) i na penetraciju P32 u tlo (5). Ispitivanja srašćivanja korijenja sproveli smo na stablacima poljskog jasena koja su se nalazila u razvojnom stadiju mladika u šumskoj zajednici lužnjaka i običnog graba (Carpino betuli—Quercetum roboris Anić 1959). Opažali |