DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-2/1970 str. 17 <-- 17 --> PDF |
mora do oko 300 m n. v., na boljim tiima i zaštićenijim položajima i do oko 350 (400) m; na većim visinama održavanje i proizvodnost tog bora su problematični. Ima dobar prirast u dubljim, rahlim tlima i u skeletoidnim. Strmine nisu graničan činilac rasprostranjenja. Na ekstremne temperature veoma je prilagodljiv u eumediteranu i u toplijoj podzoni submediterana; ekstremno visoke temperature nisu graničan faktor za njegov razvitak, već ekstremno niske; taj bor u navedenom sjevernom jadranskom području ne smanjuje vitalnost ni ´kod kratkotrajne temperature do —21° C ako su drugi ekološki faktori za nj povoljni. Male količine oborina i suše nisu kritičan faktor; ni vjetar u eumediteranu i nižoj podzoni submediterana gdje nema jake bure. Zaslanjenost zraka i tla ne utječu štetno na rast brucijskog bora, osim na položajima izloženima jakoj buri. U hladnijoj podzoni submediterana, odnosno na graničnom dijelu areala Carpinus orientalis i Ostrya carpinifolia, brucijski bor ima dobar rast i prirast na boljim tlima, prisojnijim i zaštićenijim položajima; na višim položajima areala crnog graba taj bor bi, što se tiče klime u doba vegetacije, mogao dobro uspijevati, možda bolje nego crni bor, ali zimske hladnoće i mrazovi ovdje su kritičan odn. graničan faktor njegovog rasprostranjenja. PROIZVODNOST Već samim opažanjem može se jasno razabrati da brucijski bor na ekološki mu prikladnim staništima razvija prosječno veće dimenzije nego njegov najbliži srodnik alepski bor i mnogo veće nego crni bor. U vezi s time izvršili smo metodička komparativna istraživanja ovih elemenata: debljina, visina, pravost, rašljavost, ekscentričnost i čistota debla, kakvoće stabala, vitalnosti i dr. uglavnom u mješovitim kulturama navedenih vrsta roda Pinus. Taj je rad obavljen na 26 nalazišta tih borova starih oko 20—70 godina, u različitim staništima od mora do oko 350 (600) m n. v., u predjelima: 0—50 m n. v. Plava laguna, Monte Mulin, Cikat, Vidal, Vankanela, Kastanjija, park Novi Vinodolski, Dražice, Supeška; 50—200 m n. v. Busoler, Prohaska, Strped, Tarska vala, Most Rabac, Barbanska stran, Plominska stran, Gradec; 200—350 m n. v. Mali Golji, Kranjci, Violski brijeg, Tuliševica, Lucija, Kamušov brijeg, Previs; 350—600 m n. v. Veli Vrh i Lanišče. Zbog nemogućnosti da se objave opširni opisi staništa i sastojina, brojčani podaci, njihove analize i rezultati po pojedinim nalazištima, ovdje dajemo samo zaključk e iz tih istraživanja. U eumediteranu, debljine i visine stabala brucijskog bora prosječno su nešto veće nego alepskog bora, kakvoća stabala je bolja; obje te vrste bora proizvodno su mnogo bolje nego crni bor. U prelaznoj i priobalnoj submediteranskoj podzoni brucijski bor je proizvodno mnogo bolji nego alepski bor i crni bor koji je uglavnom subdominantan. U najvišim položajima zajednice Carpinetum orientalis na dubljim tlima, prisojnim i zaštićenijim položajima brucijski bor razvija veću proizvodnost nego crni bor; na lošijim tlima i buri izloženijim položajima iste zajednice taj bor, unatoč razmjerno velikom prirastu, kvalitativno je lošiji nego crni bor. U najtoplijoj podzoni zajednice Seslerio- Ostryetum, tj. uz granicu fitocenoze Carpinetum orientalis, brucijski bor ima veće debljine nego crni bor ali podjednake ili nešto veće visine, kakvoća stabala mu je, osobito na izloženijim položajima, manja nego crnom boru, isto tako i vitalnost. U manje toploj podzoni zajednice crnog graba brucijski bor razvija ponegdje veće debljine nego crni bor, ali kakvoća stabala i pogotovo vitalnost su manji nego crnom boru. Borov četnjak manje napada brucijski |