DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 9-10/1969 str. 14 <-- 14 --> PDF |
UDK 634.0.453:595.787.087.1 VAŽNOST POZNAVANJA GUSTOĆE POPULACIJE I NJENO ODREĐIVANJE KOD BOROVA ČETNJAKA (Thaumatopoea pityocampa SCHIFF.) Dr MILAN ANDROIĆ, Zagreb, Šumarski fakultet Osnovni atributi svake populacije jesu njena veličina (gustoća, abundance), prostorna disperzija, stopa nataliteta i mortaliteta, starosna struktura te potencijal i tok rastenja. U modernoj zaštiti šuma izbor metode suzbijanja nekog štetnika ovisi o svim nabrojenim faktorima a u prvom redu o određivanju gustoće populacije. O gustoći populacije ovisi veličina štete, a taj podatak služi za utvrđivanje ekonomskog efekta odnosno rentabiliteta suzbijanja. Prirodno da to nije jedini, ali je svakako važan elemenat odlučan za preduzimianje akcije suzbijanja određenom metodom. U jednom našem radu opisan je način utvrđivanja optimalnog vremena i izbora metode suzbijanja borova četnjaka (Thaumatopoea pityocampa Schiff.). Ovdje želimo opisati način utvrđivanja kritične gustoće populacije odnosno kritičnog broja ovoga štetnika i obzirom na količinu hrane koji mu u pojedinim borovim mstojinama stoji na raspolaganju. Za praktične polrebe zaštite šuma najbolje je odrediti gustoću populacije u onoj fazi u kojoj štetnik pričinjava štetu. U većini slučajeva potrebno je ovu veličinu prije utvrditi, radi pravovremene organizacije akcije suzbijanja. Kod gubarta (Lymantria dispar L.) utvrđuje se intenzitet napada na temelju broja ulovljenih mužajaka ali se to čini samo u vrijeme latence — progradacije. Smatra se da broj uhvaćenih mužjaka po ha od 24—67 predstavlja kritični broj kod koga treba preduze´ti suzbijanje (Maksimović 1964.). Ipak najčešće se gustoća populacije izračunava rta temelju broja jajnih legala iako je to moguće veoma tačno odrediti i u fazi gusjenice indirektnim putem pomoću mjerenja količine ekskremenata (Androić 1965.). U ekologiji je poznato da zahtjevi jedne populacije za svoju egzistenciju i razvoj onoga što mu okolina pruža predstavlja veoma komplicirani splet odnosa, karakterističnih za pojedinu vrstu i biotop, promjenljivih u vremenu i prostoru. Rezultantu ovih odnosa predstavlja gradaciona odnosno fluktuaciona krivulja čije poznavanje ima izuzetno veliku važnost u teorijskom i praktičnom pogledu. Za njihovu konstrukciju potrebno je odrediti apsolutnu (aparentnu) abundancu jednom od direktnih ili indirektnih metoda. Sa stanovišta zaštite šuma potrebno je za utvrđivanje stepena štete odrediti kritičnu gustoću populacije odnosno kritični broj štetnika za određenu šumsku sastojinu. Mi sm o definirali taj pojam minimalnim brojem individua štetne vrste koji je u stanju prouzrokovati totalnu defolijac i j u određene sastojine. Ovaj broj poklapa se sa optimalnim brojem gustoće populacije u toliko što optimalni broj predpostavlja onu količinu hrane kod koje će populacija postići najveći koeficijent razmnožavanja. Stoga bi ovaj 320 |