DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1969 str. 24 <-- 24 --> PDF |
nalnu ili klimaregijsku) ili pak trajn i stadi j (»edafski« ili »orografskoedafski paraklimax«). Ukoliko se ovakva fitocenoza javlja na više različitih (prema potencijalnoj ekološkoj vrijednosti) tipov a zemljišt a ili zem. jedinica onda se u okviru te fitocenoze izdvaja onoliko osnovnih tipova šuma koliko je razlika u zemljištima. Drugim riječima granice osnovnog tipa (podtipa) šume se poklapaju sa granicama fitocenoze i zemljišta. Napr.: (A) šuma bukve, jele i smrče na krečnjacima kao kompleks tipova šuma (Abieti — Fagetum dinaricum Treg.) može se podijeliti u tri osnovna tipa: (AC) šuma bukve, jele i smrče na crnicama, (AS) šuma bukve, jele i smrče na smeđim zemljištima, (AL) šuma bukve, jele i smrče na ilimerizovanim zemljištima. Osnovni tip šume dijeli se na podtipove . Jednom podtipu šume pripadaju sastojine koje predstavljaju istu faz u razvoj a fitocenoze jednog osnovnog tipa šume. Kod primarne progresivne sukcesije (v. šumu I) podtip predstavlja svaka pojedina faza razvoja (inicijalna, optimalna, terminalna) napr. na krečnjacima u zoni šuma bukve i jele: (AI) šuma jasike i breze (ACi, ASi, ALi), (A2) šuma bijelog bora (ACg, AS2, AL2), (A3) šuma bijelog bora i smrče (AC3, AS3, AL3). Kod regresije i sekundarne progresije podtipovi su pojedini stepeni regresije odnosno sukcesije. Prelazni stadij u razvoju vegetacije jednog područja predstavljaju takođe podtip klimatogene fitocenoze područja. Na krečnjacima istočne Bosne, napr., imamo dvije fitocenoze bijelofoorovih šuma (Stef anović) . Jedna od njih je trajni stadij (Pinetum illyricum calcicolum Stef.), dakle i tipološki samostalni osnovni tip šume bora na crnicama u raznim visinskim regijama (PC-I, PC-II, PC-III). Druga je prelazni stadij u području bukovo-jelovih šuma sa nekoliko razvojnih faza na ekološki različitim zemljištima (Piceo-Pinetum illyricum Stef.), dakle tipološki — samo podtip bukovo-jelovih šuma na krečnjaku (A), (AC3) na crnicama, (AS3) na smeđim i (AL3) na ilimerizovanim zemljištima. Prema ovmo prijedlogu tipološke klasifikacije potrebno je, dakle, u jednom fiziografski i klimatski homogenom rejonu utvrditi fitocenološki m metodom sve (prisutne) fitocenoze i njihov sindinamski položaj kao i sastav zemljišnog pokrivača. Klimatogene fitocenoze i trajni stadij na određenoj pedološkoj jedinici predstavljaju osnovne tipove šuma a njihove faze razvoja (sukcesije) kao i prelazni stadiji vegetacije — predstavljaju podtipove. U ovoj tipološkoj klasifikaciji presudan je dakle, sindinamsk i a ne sintaksonomski položaj prisutnih (opisanih) fitocenoza područja. Ovakvo izdvajanje osnovnih tipova i podtipova šuma opravdavaju slijedeći razlozi: a) klimatogena fitocenoza ili trajni stadij vegetacije predstavljaju u datim istorijsko-stanišnim uslovima najstabilniji oblik šumske vegetacije. Prema tome one su ujedno uz minimalna ulaganja garancija za uspješan šumsko-uzgojni rad u tom području. Obuhvatanje sukcesija u podtipove ukazuje jednovremeno na srodnost ekoloških mogućnosti premda su to sada različite zajednice kao i pravac njihovog razvoja, što pored sagledavanja pravca razvoja omogućuje, (pri primjeni klasičnog gospodarenja), da se ubrza formiranje konačne zajednice (klimatogene ili trajnog stadija). Vremenom bi, uz predpostavku pravilnog gospodarenja bez grešaka, podtipovi iščezavali odnosno sveli se na minimum. |