DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1969 str. 22 <-- 22 --> PDF |
Jedno od rješenja je jednostavno transformisanje ili dopuna fitocenoloških klasifikacija (F. K. Hartmann, S t e f a n o v ić, Zlatnik i dr.). U mnogim od ovih klasifikacija najčešće se osnovnim jedinicama tipološke klasifikacije prilazi sa stanovišta biogeocenoze (S u k a č e v). Posljednjih godina nove metode iznalaze elemente novih, kompleksnijih klasifikacija. Podaci za ove pokazatelje uzimaju se na osnovu indikatorske vrijednosti vegetacije (Pogrebnjak) ili se direktno mjere (Dietrich, Kopp, Fabijanići dr.). U nekim klasifikacijama se želi u jednom klasifikacionom sistemu razvrstati staništa prema svima elementima staništa i šumsko-uzgojnim odnosno ekonomskim elementima (Bertovi ć i dr.), tj. jednovremeno se uzimaju u obzir ekološke prilike, uzgojno-tehnički zahvat, prinosi i ekonomika cjelokupnog poslovanja na određenom staništu koje je definisano fitocenozom. Obuhvatiti sve elemente u jednm klasifikacionom sistemu, a da on pri tome bude jasan i da se usvojeni kriteriji mogu dosljedno primjenjivati na različitim terenima i područjima, je vrlo teško. Zato u nekim zemljama, osobito u Njemačkoj (W o h 1 f a h r d t), ističe se potreba korišćenja takvog sistema u kome se elementi staništa posebno ili grupimično klasifikuju u prvoj fazi jedne višefazne klasifikacije. Prema ovom predlogu staništa se prvo klasifikuju prema ocjeni ekoloških faktora. Uzimajući u obzir klimu, zemljište, vegetaciju i druge stanišne faktore, staništa se ekološki razvrstavaju. Ovaj klasifikacioni sistem — »prva faza« — služi kao osnova za sva dalja razmatranja, jer treba da prikaže kako sadašnje, tako i potencijalne ekološke sposobnosti staništa i vegetacije odnosno njihove ekološko-prođukcione sposobnosti. »Druga faza« klasifikacije može biti višestruka i vremenom se može mijenjati. Staništa se istovremeno mogu paralelno razvrstavati s obzirom na uzgojno- tehnički zahvat odnosno cilj i prema nekim drugim biološkim zahvatima, napr. zadacima lovne privrede. Ukoliko zahtjevi tržišta traže promjenu uzgojno- tehničkog cilja, onda se mijenja samo dio tipološkog klasifikacionog sistema koji to obrađuje. U »drugoj fazi« se objedinjuju one jedinice ekološke klasifikacije (utvrđene u »prvoj fazi«) koje zahtijevaju odnosno podliježu jednom uzgojno-tehničkom cilju, lovnom tretmanu ili istim zahtjevima tržišta, odnosno ekonomičnosti privređivanja. U narednoj fazi, koja može biti i posljednja, formiraju se jedinice koje jednako reaguju na primjenjeni zahvat, tj. imaju jednake prinosne sposobnosti ili ekonomske efekte. Prednost ovakvog klasifikacionog sistema (pored mogućnosti promjena samo pojedinih dijelova — faza) ogleda se u tome što kriteriji u pojedinim fazama ostaju nepromijenjeni i na vrlo različitim područjima, tj. sistem ostaje jedinstven i na vrlo heterogenim kompleksima a unutar pojedinih područja mijenja se samo broj izdvojenih jedinica, u pojedinim fazama. Princip višefaznog izdvajanja tipova šuma usvojen je i pri izdvajanju tipova šuma u Bosni i Hercegovini (Ć i r i ć et al., F a b i j a n i ć et al.). U prvoj fazi vrši se ekološka klasifikacija prema edifikatorskim vrstama drveća na određenom zemljištu. Ove jedinice nazvane su osnovn i tipov i šuma. Ćiri ć i dr. vrše dalju klasifikaciju osnovnih tipova šuma unutar šuma jedne vrste drveća (bukve) odnosno skupine vrste drveća (bukva sa jelom, smrčom ili drugim vrstama) na cjelokupnoj površini Bosne i Hercegovine, na |