DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1968 str. 10 <-- 10 --> PDF |
susjednih podkolektiva i po broju individua i po atributima individua, pa i po dosadašnjem i budućem razvitku tih atributa. 8.3. Izmjereni podaci (veličine atributa individua — stabala) pojedinih podkolektiva obrađuju se statistički tj. računaju se prosjeci. Taj prosjek može biti izračunat iz veličina izmjerenih na svim individuima u podkolektivu, ili iz veličina mjerenih samo na uzorku (koji mora biti reprezentativan). Neispravan je način zaključivanja da je uzorak izvađen iz podkolektiva (debljinski stepen) sa sadašnjim promjerom d + 5, bio prije T godina (prosječno vrijeme prelaza) uzorak u tadanjem podkolektivu sa sredinom d. Neispravno je to radi toga, jer su stabla koja danas pripadaju uzorku iz stepena d + 5 prije T godina samo jednim svojim dijelom pripadala tadanjem debljinskom stepenu d, i jer ta stabla u to vrijeme nisu mogla sačinjavati reprezentativni uzorak u tom stepenu. 8.4. Kad bi se htjelo odrediti vrijeme prelaza tj. prosječno vrijeme potrebno da individue koje danas pripadaju debljinskom stepenu d pređu u debljinski stepen d + 5, trebalo bi na svakom stablu izvršiti duboko bušenje, analizirati prošli debljinski prirast i na temelju dosadanjeg toka debljinskog prirasta ekstrapolacijom odrediti individualno vrijeme prelaza. Sredina takvih podataka (aritmetička ili harmonijska odnosno medijana) dala bi traženu veličinu (vidi Levaković: Dendrometrija 1921, str. 145). Jednostavniji način bio bi da se na svakom stablu (na svim stablima debljinskog stepena ili samo na uzorku), na dubokim izvrtcima izbroji broj godova na prvih 2,5 cm, pa na slijedećih 2,5 cm itd., te da se izračunaju prosjeci i provede (grafička) ekstrapolacija (vidi naš primjer graf. 5 i 6). 8.5 Postupak ekstrapolacije je kompliciran i nepouzdan, pa se u praksi od toga odustaje. Najprikladnija i najispravnija je hipoteza da se budući prirast izjednači sa dosadanjim tj. da se pretpostavi da će broj godova na slijedećih 2,5 cm (za koliko će stabla narasti kroz izvjesno vrijeme) biti jednak broju godova na posljednjih 2,5 cm*. No kako se može očekivati da je većina stabla prešla kulminaciju deblijnskog prirasta, to će se na taj način dobiti premalen broj godova (premaleno vrijeme prelaza odnosno preveliki debljinski prirast) no što bi se dobilo metodom ekstrapolacije. Ipak se u praksi tako radi, ali se zato zanemaruje prirast kore, pa je tako donekle kompenzirana ta svjesno učinjena greška (vidi Spurr: Forest Inventory str. 244).* * Tu hipotezu primijenjuju i Bourgenot i Chatelain kod formule za volumni 1 prirast iv = (Vd + 5 — Vđ_s) koja je dobivena iz Lachausseove formule uz pret2T postavku da je Ti = Ts [vidi: Parde (9) str. 286]. * Spur r spominje još jednu hipotezu koja bi možda još bolje odražavala stvarnost. Kod starijih (odraslih) stabala — u sklopljenoj sastojim — može se pretpostaviti, da se »u kraćem vremenskom intervalu« veličina krošnje i položaj stabla ne mijenja tj. veličina i produktivnost asimilacionog aparata se ne mijenja, pa taj aparat proizvodi svake godine jednaku količinu drvne materije koja sačinjava god. Prema tome prirast temeljnice može se smatrati konstantnim. Kako svake godine promjer naraste za dvostruku širinu goda to raste i opseg, a debljinski prirast mora opadati (opseg pomnožen sa širinom goda = prirast temeljnice = konstantna veličina). |