DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1968 str. 38 <-- 38 --> PDF |
Rezultate istraživanja Zavod za topole je izneo u referatu* na Jugoslovenskom savetovanju o plantažnoj proizvodnji topola i vrba, koje je održano u Beogradu i Novom Sadu od 18—21 septembra 1967 godine. O istraživanjima Operativno naučnog centra iz Bilja i o rezultatima tog istraživanja stručna javnost je upoznata putem članka dr M. Vasića, koji je objavljen u Šumarskom listu br. 9—10, 1967 godine pod naslovom: »Pojava oštećenja sadnica E. A. topola od niskih temperatura u plantažama«. Pošto autor pod ovim naslovom upravo govori o pucanju stabla tj. o najvećem problemu savremenog topolarstva, (naše mišljenje) smatramo da je potrebno pokrenuti stručnu javnost na diskusiju, odnosno sveobuhvatniji i sistematski rad na izučavanju ove pojave, pa u tom cilju kao svoj prilog i dajemo kratak osvrt na članak dr M. Vasića. Nakon prikaza najhitnijih rezultata rada i pretpostavki M. Vasića o uzrocima pucanja topola, iznećemo neka naša zapažanja, te našu pretpostavku o primarnim uzrocima te pojave. Mi smo ovu pojavu izučavali u plantažnim zasadima klona 1-214, pa ćemo i u ovoj diskusiji pretežno imati u vidu ovaj klon, koji je kako smo videli i najzastupljeniji i najviše pogođen pucanjem stabala. M. Vasić je uizučavao tj. registrovao pojavu u Baranji u proleće 1964 godine. Plantaže u kojima su zapažene i istraživane pukotine, osnovane su u jesen 1962 i proleće 1963 godine sa dvogodišnjim sadnicama. Puknuta stabla su nađena na svim lokalitetima tj. nezavisno od svojstava zemljišta. U nekim plantažama (Vrblje, Zlatna Gredica, Dravica) nađeno je preko 25*´/o popucalih stabala klona 1-214, a u uporednom topoliku, na lokalitetu »Veliko Polje«, ispucalo je 60,9% stabala ovog klona. Klon 1-214 uzgaja se u Baranji od 1956 godine, s tim što su se zasadi i sa njim i sa ostalim klonovima i kultivarima do jeseni 1962 godine osnivali sa jednogodišnjim sadnicama. U proleće 1964 godine u tim zasadima nisu zabeležene pojave pucanja stabala a tih pojava nije bilo ni ranije tj. u periodu od 1956—1963 godine. (M. Vasić, 1967). U vanvegetacionom periodu 1963/64 godine, popucala su prema tome samo ona stabla, koja su u tom periodu imala završenu vegetaciju u plantažama, i koja su uzgojena dvogodišnjim sadnicama. Predstava o šteti, koju i autor naglašava, biće potpunija ako spomenemo da se podaci u radu o pukotinama odnose na 1280 ha (naša predpostavka) plantaža koje je L. Š. P. G. »Jelen« dobro organizovanom akcijom osnovao u periodu 1962/63 godine. U ovim plantažama klon 1-214 je zastupljen sa 80u/o (Topola br. 61—64, 1967 god.). Suočen sa činjenicom da klon 1-214, te ostali klonovi i kultivari nisu stradali ranije od mrazopuca, autor je ovu iznenadnu i masovnu pojavu objasnio specifičnim temperaturnim uslovima koji su vladali u Baranji u vanvegetacionom periodu 1963/64 godine. Najveći značaj je dat naglim promenama temperature vazduha, od oktobra 1963 do februara 1964 godine. Dok je oktobar bio nešto hladniji (11° C) u odnosu na ranije godine, dotle je novembar 1963 godine bio izrazito topliji i njegova srednja vrednost temperature vazduha iznosila je 17,5° C. U pojedinim danima temperatura vazduha iznosila je i * Ing. Zivanov Nikola, Jovan Marković: »Prilog izučavanju odnosa pojave pucanja stabala klona 1-214, odnosa zemljišta i sadnog materijala (rad je predat za objavljivanje u časopisu »Topola«). 200 |