DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-2/1968 str. 22 <-- 22 --> PDF |
Koeficijent M autor naziva koeficijentom orografije i definiše ga kao: (c) M = D X tga gde je: (d) D = HM. — Ha = razlika (m) između srednje nadmorske visine sliva i najniže tačke u slivu (ušće vodotoka) D (e) tg« = — = odnos između srednje visinske razlike (m) i površine sliva F (km2) = koeficijent masivnosti Ubacimo li izraze (b), (c), (d) i (e) u izraz (a) dobićemo: P2 (Hsr — H,,)-> (a´) log E = 2,65 log — + 0,46 log 1,65 R F Jednačina (a´) daje indeks E koji je proporcionalan ugroženosti od erozije nekog slivnog područja. Koeficijent C ima dimenziju dužine (mm). Iz tih razloga bi se Furnijeov koeficijent agresivnosti klime C mogao tačnije (po dr S. Gavriloviću) nazvati pluviometrijskim radiusom (4). Njemu Furnije u jednačini erozije daje veoma veliki značaj, jer ga množi sa konstantom 2,65. Nasuprot tome, čini se, da mu je uticaj orografije manje važan za stvaranje erozije, jer koeficijent M množi sa konstantom 0,46. Kako su vrednosti u koeficijentu orografije M praktično nepromeljive u toku vremena, znači da je koeficijent M konstanta. Može se dakle zaključiti da do promena u vrednosti jednačme E dolazi samo radi promena u vrednostima maksimalnih mesečnih padavina, odnosno promena u struktri i količini padavina. (4). Furnije je veoma precizno i detaljno proučavao korelacione veze između mnogih elemenata pluviometrijskog režima i specifične degradacije SD odnosno nanosa (tona/km2/godina) u slivnim područjima mnogih reka. Rezultat dugogodišnjih proučavanja je bio, da koeficijent agresivnosti klime C ima najveću korelaciju sa nanosom (najčešće preko 0,85) od svih ispitivanih elemenata i da predstavlja siguran indeks za izraz pluviometrijske ugroženosti nekog slivnog područja. Kartografski prikaz koeficijenta C daće nam uvid u ona područja, čija struktura padavina najviše pogoduje stvaranju erozionih procesa. U tu svrhu uzeti su i obrađeni podaci padavina iz dugogodišnjeg perioda osmatranja 1925— 60 za 585 meteoroloških stanica u SR Srbiji, a rezultati izračunavanja koeficijenta C prikazani su na karti br. 2. Pri tome uzeta je u obzir sledeća klasifikacija pluviometrijske ugroženosti: Vrednost koeficijenta C Pluviometrijska ugroženost do 8.0 mala od 8.1 do 12.0 umerena od 12.1 do 16.0 pojačana od 16.1 do 20.0 velika preko 20.0 veoma velika |