DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-2/1968 str. 20 <-- 20 --> PDF |
O PLUVIOMETRIJSKOJ I EROZIJSKOJ UGROŽENOSTI SLIVA Dr. BORISLAV KOLIĆ, docent Šumarskog fakulteta Beograd Na konfiguraciji terena, geološkoj podlozi, klimatskim prilikama i razvijenoj hidrografskoj mreži SR Srbija predstavlja veoma povoljno tlo za razvoj erozijskih procesa i štetno dejstvo bujičnih tokova. Ove štetne faktore još više potenciraju neracionalni i često vandalski odnosi prema šumskim sastojinama kao i korišćenje zemljišta na strmim nagibima u poljoprivredne svrhe. »Na kupiranirn terenima sa većim nagibima redovna je pojava da se zemljište erodira čim se poseče i iskrči šuma, a zemljište izore i obradi za poljoprivrednu kulturu. Život takvog zemljišta je veoma kratak, 2—3 godine, nakon čega nastaje brazdanje i jaružanje izoranog zemljišta koje se vremenom pretvori u sterilnu golet«. (1). Posledica iznetog je činjenica da je danas SR Srbija, s obzirom na broj bujica i površinu napadnutu erozijom republika sa najrazvijenijim erozijskim procesima. Na karti br. 1, koju je dao ing. Dimitrije Petrović (2) prikazana su bujična područja u SR Srbiji u. 1955 godini. Iz karte \7idimo da se najveće erozione površine nalaze u slivu Južne Morave i njezinih pritoka, zatim u slivu Drine, Timoka, Zapadne Morave i Belog Drima. Već letimičan pogled nam kaže da su u SR Srbiji južno od Save i Dunava retki slivovi koji već n:su napadnuti od erozionih procesa. Prema podacima koje iznosi Petrović 1955 godine je na području SR Srbije bilo oko 40 područja koja su ozbiljno ugrožena od erozije zemljišta i na kojima je registrovano oko 2.000 bujičnih vodotoka. Danas, posle 12 godina, situacija je već znatno nepovoljnija. Prema podacima iznetim u publikaciji Republičkog zavoda za zaštitu prirode bi. 32/66 — (1) — razvijenost erozionih procesa na teritoriji SR Srbije je sledeća (v. tab. 1. na str. 19). Kako se vidi, od ukupne površine SR Srbije, koja bez AP Vojvodine iznosi 66.522 km2, erozijom I, II i III stepena napadnuto je 36.840 km"2, ili 55% sliva, dakle više od polovine površine. Veoma je mali broj slivnih područja gde je procenat površine pod erozijom manji od 40° o. Velikim procentom površine pod erozijom naročito se ističu slivovi reke Pčinje i Dragovištice, zatim Lima i Morave. Broj od skoro 13.000 registrovanih bujičnih tokova ukazuje na svu ozbiljnost problema i na hitnu potrebu saniranja nastale situacije. Poslednjih godma naučnici sve više ukazuju na veliki uticaj klimatskih elemenata, a posebno padavina, na razvoj erozijskih procesa. Radi toga su u mnogim zemljama počela ozbiljna proučavanja koja veoma često nisu vezana samo za uska geografska područja, nego i za široke kontinentalne regione. |