DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-2/1966 str. 39 <-- 39 --> PDF |
depend upon which tree characters, and on, how many traits we are simultaneosly selecting for. Plus trees — plus in respect of one or two desirable properties — can be found in any type of stand. If we wish to find uninfected trees in stands where infection is rife, we may perhaps have to seek out affected stands regardless of location, crown density, and site (see D u f f i e 1 d, 1955). If we desire to select plus trees which are plus, e.g. in growth rate and other characters influenced by competition, this selection can most readily be made in stands where the trees have the best opportunity of revealing their inherent constitution, i.e. in sparsely to normally stocked stands on good sites. The effect of competition is, quite naturally, particularly strong in overstocked stands. Consequently, because of competition, the expected gain from plus tree selection, can either be low or quite insignificant in even-aged stands also. In addition to these aspects of the choise of stands, plus tree selection should be concentrated on seed stands or seed production areas (see Matthews , 1955, 1958 and 1963) which consist of plus stands and almost plus stands, and on middle-aged stands which, in relation to age, site and climatic conditions, are well-developed and show particularly good morphological features. KRATKI SADRŽAJ SELEKCIJA PLUS STABALA U ŠVEDSKOJ Cilj oplemenjivanja šumskog drveća je identificiranje i umjetna proizvodnja superiornih genotipova šumskog drveća za praktično korišćenje u šumarstvu. Umjetna selekcija ima specijalnu svrhu da odabere osnovni materijal za sjemenske plantažo te za dalju selekciju i oplemenjivanje ili za sabiranje odnosno uzgoj reproduktivnog materijala. Selekcijska dobit ;e produkt selekcijskog diferencijala i aditivnog dijela totalne genetske varijabilnosti u odnosu na fenotipsku varijabilnost. Važno je da se fenotipska varijabdnost rastavi na njezine glavne komponente: genotipsku komponentu i komponentu okoline. Populacije šumskog drveća i pored drugih faktora predstavljaju i veliki rezervoar aditivnih genetskih faktora koji će donijeti poboljšanje putem selekcije. Na osnovi toga zaključuje se: 1. selekcija je dovela do velikog poboljšanja naših domaćih životinja i biljaka; 2. putem selekcije ne mogu se proizvesti novi geni, već se mogu izolirati kultivari ili grupe individua koji su nosioci željenih gena; 3. seickcija može biti uspješna ako mijenjamo genetsku konstituciju populacije ili grupe individua tako da su genetske razlike grupe izražene fenotipski. Švedska je podijeljena u IG zona ili klimatskih područja (SI. 1) za obični bor, a u 10 područja za običnu smrču (SI. 2). Za svako klimatsko područje šumsko sjeme će se proizvoditi putem klonskih sjemenskih plantaža, a u nekim slučajevima na sjeveru Švedske putem sjemenskih plataža uzgojenih iz sjemena. Veliki se zahtjevi postavliaju na plus stabla. Ona moraju biti superiornija od drugih komparativnih stabala u sastojini i to u odnosu na brojne važne ekonomske osobine kao što su: otpornost na bolesti i nepoželjne faktore okoline, kvalitet drveta, brzinu rasta, oblik debla, izgled grana, dobru sposobnost plodonošenja i visoka klijavost sjemena naročito za sjeverna područja iznad 300 m nadmorske visine. Ocjenjivanje stabala vrši jedna osoba. Kod inventarizacije stabala selekcionirana plus siabla predstavljaju ona stabla koja u pozitivnom smislu odstupaju od komparativnih stabala u važnim karakteristikama, a isto tako i od prosjeka sastojine. Pod komparativnim stablima podrazumijevaju se 4 najveća dominantna stabla iste vrste i iste starosti kao i plus stablo koja rastu pod jednakim ekološkim uvjetima u susjedstvu plus stabla. U prebornim šumama razlika u starosti između plus stabala i komparativnih stabala prelazi 10 godina samo u iznimnim slučajevima. Za ocjenu produkcije mase i izgleda grana upotrebljava se sistem bodovanja (Tabela 1). Sličan sistem bodovanja kao |