DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1965 str. 146 <-- 146 --> PDF |
hrastovi u tom pogledu ni izdaleka nisu jednaki na takvim staništima. Nakon tih razmatranja autor detaljno ispituje morfološke varijacije kod habitusa, kore, pupoljaka, lišća, cvijetova i plodova. Pritom se često služi varijacionostatističkom metodom. Na koncu autor razmatra morfološke razlike u evolutivnom razvoju crnog cera te konstatira da je došlo do sistematske divergencije tako da se crni cer ne može smatrati jedinstvenom vrstom. Na to ga upućuju brojne diferencije kod cvijeta i ploda te razlike drugih organa (ploda, liske, pupoljka, kore i habitusa). Na osnovu tih razlika on dolazi do zaključka da nema većih razlika između hercegovačkodalmatinske i makedonsko-metohijske populacije i smatra da one unatoč većoj geografskoj podvojenosti, pripadaju zajedničkoj podvrsti Quercus mecedonica ssp. typica. Budući da se crnogorsko-skadarska populacija po morfologiji cvijeta udaljila od spomenute podvrste on je također smatra posebnom podvrstom i naziva je Quercus macedonica ssp. multiflora. Dok se na jednoj strani hercegovačkodalmatinska i makeđonsko-skadarska populacija gotovo podudaraju utvrđeno je da se razilaze u morfologiji ploda. Hercegovačko- dalmatinski crni cer ima razmjerno krupniji žir a makedonsko-metohijski sitniji žir. Kako među njima uglavnom nema osjetnijih razlika on smatra hercegovačko- dalmatinsku provenijenciju posebni varijetetom osnovne podvrste koju po plodu naziva Quercus macedonica var. macrocarpa, dok makedonsko-metohijsku populaciju naziva Quercus macedonica var. microcarpa. Crniogorsko-skadarska i makedonskometohijska populacija najviše se razilaze u obliku kupule. Prva populacija je karakterizirana žirom sa plitkom kupulom koja ga pokriva najviše u 1/3 njegove dužine. Zbog toga otpada vremenski ranije, ponekad prije potpunog dozrijevanja. Radi toga autor smatra tu svojtu posebnom formom koju naziva Quercus macedonica f. brevi cupulata. Drugi tip kupule pokriva žir od 1/2—2/3 njegove duljine koju formu autor naziva Quercus macedonica, f. longicupulata. Autor činjenicama potkrepljuje opravdanost novih naziva. Unutar crnogorsko-skadarskog područja ističe se mjestimice uskolisnata forma crnog cera koju on naziva Quercus macedonica f. angustifolia. Po nekim morfološkim karakteristikama liski, stipuli na kupulama, broju palistića, koji oblik je uglavnom raširen tamo gdje dolazi obični i crni cer ali ga inače ima unutar hercegovačko-đalmatinske populacije. Po intermedijarnim karakteristikama tih organa taj oblik autor smatra posebnom formom koju naziva Quercus macedonica f. pseudocerris. On je smatra formom iz razloga što se nekad pojavljuje i tamo gdje običnog cera nema i gdje ne postoji mogućnost križanja. Pored navedenih svojti crnog cera dolaze negdje i njegovi prelazni oblici. Zapaženi su na najvišim crnogorskim i nekim metohijskim nalazištima. U crnogorskim populacijama dolazi prelazni oblik između Quercus macedonica ssp. multiflora i Quercus macedonica var. macrocarpa a u metohijskom prelazni oblik između Quercus macedonica ssp. multiflora i Quercus macedonica var. microcarpa. Na kraju autor daje registar citiranih naučnih imena biljaka u radu koji olakšava čitaocu snalaženje u tekstu i podiže upotrebljivost rada. Rad dr Jovančevića, bez obzira na to što je kao disertacija zvanično priznati naučni rad ima i tu značajku što detaljno obrađuje jednu endemnu i reliktnu vrstu koja je do sada bila citirana ali nije obrađivana sa naučne i praktične strane. Ing. August Horvat Jovkovi ć B.: TOPOLA; PRAKTIČNA UPUTSTVA ZA PODIZANJE, NJEGU I ZAŠTITU. Sarajevo, 1965. Izdanje »Šumarskog glasnika« Sarajevo. Nedovoljan, gotovo slab uspjeh u uzgoju šuma, naročito intenzivnih kultura i plantaža, pogreške u izboru provenijence i manipulacije sadnim materijalom, nesistematska zaštita od bolesti i štetnih insekata i nedovoljna njega, sve je to uzrok slabim uspjesima, — ističe u predgovoru te publikacije M. Gojmerac. Na te propuste ukazala je »Projekcija programa za po! dizanje intenzivnih kultura i plantaža lišćara i četinara u SR Bi H«. U vezi s time preporučuju se Jovkovićeva uputstva o uzgoju topola svima općinskim skupštinama, svima šumsko-privrednim organizacijama i individualnim proizvođačima topola. Jovkovićeva publikacija sadrži 62 strane džepnog formata, 32 slike, 20 poglavlja. Pisana je sažeto, jednostavnim stilom, pregledno. U uvodu se ukazuje na veliku osjetljivost topola u proizvodnom procesu, na potrebu da se za BiH dadu praktična uputstva za podizanje, uzgajanje i zaštitu topola i na mogućnosti proizvodnje na registriranim zemljištima površine oko 30.000 ha, naročito u području Posavine (oko 8.000 |