DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1963 str. 15 <-- 15 --> PDF |
ali se zato one sa objektivnošću moraju ceniti i uzeti u obzir kad se želi sagledati celokupni društveni značaj šuma. 5. Stete od šumskih požara U našim klimatskim uslovima, u određena godišnja doba (periodi suše), u šumama je veoma lako izazvati požar. Zato je i u našoj prošlosti vatra odigrala značajnu ulogu u razvoju i širenju poljoprivrede. Pa i do naših dana, požarima i krčenjem dobijao se znatan deo poljoprivrednih obradivih površina. Veliki broj uzurpacija zemljišta u državnim šumama nastajao je paljenjem najboljih šuma, jer tamo gde je dobra šuma, duboko je i plodno zemljište. Naši narodi, od svog dolaska na Balkan, bili su stalno i u neprekidnoj borbi sa raznim zavojevačima. Geografski položaj naše zemlje, koja se nalazi na glavnom putu između istoka i zapada, vodio je sve zavojevače preko njene teritorije. To je prisiljavalo našeg čoveka da zalazi dublje u šumu, da bude što više nomad-stočar i ratnik nego mirni zemljoradnik. Samim tim on je morao često menjati prebivališta, koja je prilagođavao svojim potrebama uglavnom paljenjem i krčenjem šume. Osvajači su često palili naselja i kolibe po šumama, a to je uzrokovalo i šumske požare. U borbama često su šume paljene da bi se u njima uništili ratnici. Prilikom opsade gradova i vojnih položaja i radi bezbednosti duž putova, paljen je i sečen pojas šume da se vojska može sigurnije kretati. Vatra je upotrebljavana da se uništi otpor naših naroda i tako su između ostalog i sa šumskim požarima nastale velike goleti na primorskom delu Krša, u Srbiji i Makedoniji. Na požare nadovezale su se i druge nedaće često potpomognute nepovoljnom klimom i konfiguracijom terena; erozija, poplava i slično i štete su postale još veće. Broj šumskih požara Naša zvanična statistika registruje šumske požare tek od 1955. godine. Stoga se sigurniji podaci za ćelu zemlju mogu dati samo za period od osam godina. Svakako da nedostatak podataka o požarima čini minus za objektivnu ocjenu ukupnog gubitka koji je pretrpelo šumarstvo i nacionalna privreda u posleratnom periodu. Međutim, za oćenu sadašnjeg stanja, ugroženosti pojava požara iz godine u godinu, a u vezi sa tim i ekonomskog značenja šteta od požara, daje sigurnu podlogu i ovaj poslednji period od osam godina. Uspoređujući broj požara po godinama vidi se da on iz godine u godinu znatno varira. To je u prvom redu zavisilo od vremenskih prilika (kiše i sušne godine). Međutim, ukupne požarne površine i visine šteta pokazuju tendenciju stalnog porasta. To je zabrinjavajuća činjenica prema kojoj nesmemo ostati indiferentni. Karakteristični su naročito sledeći pokazatelji: —´ od ukupne površine šuma u posmatranom periodu 50% otpada na SR Hrvatsku, 17% na SR Bosnu i Hercegovinu, 11% na Sloveniju, 10% na Srbiju i po 6% na Makedoniju i Crnu Goru; — na 10.000 ha šume u istom periodu bilo je u SR Hrvatskoj i Sloveniji 14 požara, a u drugim republikama 5—6 požara. Veća otvorenost šuma tj. veći broj i dužina javnih šumskih puteva kroz šume Slovenije i Hrvatske, i jače razvijeni turizam u ove dve republike, ukazuje 269 |