DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1961 str. 81 <-- 81 --> PDF |
koje se vrši posljednjih deset godina u cijelom SSSR-u, a posebno u pribaltičkim republikama — Litavskoj, Latvijskoj i Estonskoj. Na osnovu tih radova u kojima su učestvovali brojni geobotaničari iz tih republika izrađena je u Botaničkom institutu Akademije nauka SSSR-a karta vegetacije — u mjerilu 1 : 600.000 (štampana 1959. godine). Granica ove Pribaltičke oblasti uzeta je prema prirodno-istorijskom rajoniranju Sovjetskog Saveza koje je izvršeno 1947. godine. U daljim svojim izlaganjima autori analiziraju podatke koje daju četiri sekcije ove karte vegetacije. Legenda karte daje 36 obojenih i šrafiranih oznaka (tipova vegetacije), te 14 šifri, tako da sama karta odražava ukupno 57 grupa »biljnih asocijacija i njihovih sveza«. Kao osnovna jedinica pri kartiranju uzeta je grupa biljnih asocijacija (npr. šume bijelog bora sa grmljem i lišajevima), a u slučaju mozaičnog rasporeda uzete su bliske asocijacije ujedinjene na osnovu zajedničkih karakteristika. Isto tako, a u vezi sa grupama asocijacija prema sistemu njihovog zakorjenjivanja u kartu su unesene recentne asocijacije sa oznakama onih na čijem su se mjestu razvile (»ishodišni tip«). U karti su posebnim znakovima ucrtane i pojedine najznačajnije vrste autohtonog i introduciranog drveća. Uz osnovnu kartu priključene su (u manjem mjerilu) karte »kvarternih naslaga«, »pokrova tla« i »hipsometričke sheme«. Autori nas, nadalje, upoznaju sa prin cipima kartiranja oraničnih i pašnjačkih površina prema njihovim ishodišnim (šum skim) tipovima. Iz rezultata ovih detaljno izvršenih kar tiranja sovjetskog Pribaltika proizilaze značajni zaključci. Autori, među ostalim, smatraju da se na osnovu toga što se tu javljaju tipične širokolisne šume na ne znatnim površinama (isključivo samo jo šići crne johe) ovo područje ne može uključiti u oblast srednjoevropskih široko lisnatih šuma. Dominantnu vrijednost po površini zauzimaju ovdje mješovite širokolisno-četinarske šume, koje se mogu dalje diferencirati na sjevernu i južnu zonu, a ove, opet, na primorski i supkontinentalni rajon. U sjeverozapadnom dijelu Estonije veće rasprostranjenje ima »raznoliki kompleks suhodolnih lugova i šumskih- lugova koji se smjenjuju sa česticama nizinskih blata, zablaćenih lugova i sa značajnim masivima sfagnumskih blata«. U primorskim rajonima javljaju se tzv. grineji, a to su »raznolike travno-šibljačke šume sa nekim primorskim vrstama, kao što su Myrica gale, Erica tetralix i druge. Uz tekst priključena je i pregledna karta »geobotaničkog« rejoniranja sovjetskog Pribaltika, a uz ovu dat i kratak komentar za sva 54 rajona, odnosno za rajone koje još obuhvata područje južne tajge (18 rajona), zatim rajone koja obahvata sjeverna i južna zona širokolisno-četinarskih šuma. Autori ističu da je ovo »prvi kartografski prikaz biljnog pokrivača sjeverozapada evropskog dijela SSSR u mjerilu iz kojeg je omogućeno izvođenje opštih bctaničkogeografskih zaključaka«. Ta karta omogućava i ispravke granica zona i područja u ranijim kartama koje su postojale za dijelove tog područja. U nastavku ovog rada autori iznose detalje novih rezultata rasporeda tipova vegetacije i upoređuju ih sa podacima koji se nalaze u »karti vegetacije evropskog dijela SSSR« u malom mjerilu (iz 1948. godine), odnosno u kartama i shemama vegetacije toga područja koje su publikovane kasnije. Posebno se bave razmatranjem južne granice tajge i osvrću se na finske (A. K a1 e 1 a) i druge radove koji govore o tom pitanju. Pojas širokolisno-četinarskih šuma je ovdje najšire pružen od sjevera ka jugu u cijeloj Evropi i zbog toga daje osnovu za širu podjelu na niže jedinice (i grupe). Razlikovanje primorskog i supkontinentalnog područja vegetacije nije nova činjenica, jer postoje i raniji radovi sa tog područja, kao i radovi iz susjedne Poljske (V. Šafer i B. Pavlovski) i iz Njemačke Demokratske Republike (A. Scamon i i saradnici), koji sadržavaju takvo ili slično razlikovanje tipova vegetacije na koju je imao uticai Atlanski ocean od tipova vegetacije sa supkontinentalnim i kontinentalnim karakteristikama. Ovom radu priključena je dosta opsežna bibliografija koja daje uvid u širinu zahvata i u vanredni značaj koji se danas u SSSR-u daje geobotaničkom rajoniranju vegetacije. Na žalost, još nemamo original ove, po svemu sudeći, vanredno instruktivne geobotaničke i šumarske karte, pa smo se zasada ograničili na njen prikaz prema članku objavljenom u sovjetskoj reviji »Botaničeski žurnal«. Karpenko, A. S.: Karakteristike pokrova vegetacije Pskovske oblasti u vezi sa osnovnim faktorima geografske sredine (Osobennosti rastiteljnogo pokrova Pskovskoj oblasti v svjazi s osnovnimi faktorami Geografičeskoj sredi). »Botaničeski žurnal « Izdanje Akad. nauk SSSR. Tom 45. Nr. 5>, Moskva, 1960. Pp. 667—683. Navodeći vrlo detaljno karakteristike klime, zatim sastav vegetacije (u kojemu |