DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 11-12/1958 str. 91 <-- 91 --> PDF |
/ U Švedskoj se smatraju plus-stablima ona, koja imaju usku krošnju, oštar kut koji čine grane spram osi stabla, koja su punodrvna sa krošnjom koja čini tek Vs do U/ visine stabla. Ta se stabla smatraju najproduktivnijima, pa se samo s tili plusstabala uzima sjeme za uzgoj budućih šuma, a njih ima odvojenih gotovo u svim šumama. Ta stabla razmnožavaju i vegetitivnim putem. Kalem sa plus-stabala stavlja se na obične sadnice. Pri vegetativnom i generativnom množenju ne daju sva plus-stabla potomstvo izvanrednih osobina. Zato stabalca koja imaju obilježja plus-stabala, odvajaju se u elitu, a izučavanje naslijeđa plus-stabala nastavlja se i s elitnim materijalom. Odjel za genetiku skoro ni malo ne obraća pažnju fiziološkim procesima koji se odvijaju u plus-stablima i ne sravnjuju ih sa sličnim zbivanjima u običnim stablima. Smatramo da se malo pažnje poklanja proučavanju uslova sredine koja okružuje plus-stablo, ma da se, posve prirodno, pretpostavlja, da morfološke karakteristike plus-stabla, njegov rast i razvitak ne zavisi toliko o nasljednim svojstvima koliko o sredini koja ga okružuje. I zato osobine plus-stabala ne moraju se održati u novim uslovima sredine. Ideja izdvajanja plus-stabala kao sredstva za povisivanje produktivnosti šuma zaslužuje naročitu pažnju. Tehnika je vegetativnog množenja plus-stabala slijedeća: Plus-bor se kalemi u februaru—martu. Podloga (3—4 godišnje borove biljčice) uzgaja se u zemljanim loncima. Neposredno prije kalamljenja valja da se pokrene rast podloge; zato se lonci s podlogama stave u staklenike. Kalemi se uzmu iz krošnje plus-stabala. Drže se u podrumu gdje ne mogu da počnu rasti, a vršni se pup otrgne. Kalemljenje se vrši postrance na podlogu bliže korijenu. Nakon 2—3 mjeseca kad se kalem već primi, otkida se jedan dio bočnih izbojaka podloge, a i onih ponad kalema. Iza godinu- dvije odsiječe se sav gornji dio podloge iznad kalema. Ovom se tehnikom dobivaju pozitivni rezultati i to kod bora u 90fl/o, a kod smrče 84%>. Selekciona stanica ima radioaktivni uređaj pomoću kojeg se dobivaju nove mutacije biljaka. Pokusi su zračenjem radioaktivnim kobaltom stablašica i poljoprivrednih biljaka izvode se na izoliranoj površini od oko 10 ha. Doziranje radioaktivnog kobalta vrši se dodavanjem iz naročitog uređaja smještenog posred parcele i to 1.000—2.000 milikiri-ja po tekućem metru. Švedska ima oko 30 specijalnih šumarskih škola za seosku omladinu, a smještene su širom zemlje. Izdržavaju se na račun države na teret šumarstva. U njima se obučava mladež od 15—17 godina, a kurs traje 3 mjeseca (sa 3 upisa u 3 razne godišnje dobi). Nastavni plan raspoređen je na 530 sati; od toga su 124 sata predavanja i 406 sati praktične vježbe. U kursu se uči: Osnove šumarstva sa zaštitom šuma, eksploatacija šuma i pitanje organizacije rada, .a uče se i discipline za opću obrazovanost (lov, ribolov i najpotrebnije iz higijene). Za vrijeme školovanja ta omladina obavlja sve radničke poslove u šumskim gospodarstvima. Tokom školovanja dobivaju besplatnu hranu, stan i 5 kruna dnevno. Najbolji đaci iz te škole redovno idu u šumarske tehnikume. Nesumnjivo, te su škole pozitivan faktor, pa bi trebalo i kod nas razmisliti o sličnim kursevima. Preveo: D. K. Les, Hoz. br. 5 1958. ISPRAVAK U članku ing. J. Ša f ar a Razdioba područja Hrvatske na sjemenarske jedinice, objavljenom u br. 10/1958. treba izvršiti slijedeće: na str. 336 st. 6 red 7. dodati: na Pelješcu kod Korčule na str. 336 pod t. 2 umjesto: iz jedne oblasti u drugu treba biti: iz jedne podoblasti u drugu. Molimo naše čitaoce da ovu ispravku uvaže. Uredništvo . 457 |