DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1958 str. 49 <-- 49 --> PDF |
u većem broju oko Konavoskog Polja (Drvenik, Pridvorje, Mihanići) i oko pojedinih izvora uz obalu mora (Ston, Rijeka Dubrovačka, Župa Dubrovačka). Krupnijih medunčevih stabala ima i na dubokim (svježijim) tlima oko Orebića, Dubrovnika i Hercegnovog, koji idu među najtoplija mesta na obali Južne Dalmacije. Odraslije i bujnije medunčeve primerke viđali smo po poljima, dolcima i uvalama na nekim toplijim južnodalmatinskim otocima, na pr. na Mljetu (Pomijenta), Sipanu, Lopudu, Korčuli, koji su inače obrasli najizrazitijom vazda zelenom vegetacijom. To su jasni dokazi da naše najveće temperature i aridnost klime ne smetaju dobrom rastu medunca, ukoliko on pridolazi na debljim, plodnijim i humidnijim naslagama tla. Značaj pedoloških odnosa za pridolazak medunca shvatićemo još bolje, ako se ukratko osvrnemo na njegova nalazišta u različitim klimatima od obale mora prema unutrašnjosti. U najtoplijem (mediteranskom) delu Južne Dalmacije (otoci i obalni pojas), na toplim, južnim i zapadnim ekspozicijama sa plitkim, suhim i kamenitim tlima medunca ili uopšte nema ili je sasvim sporadičan i kržljav. U tom području njegov pridolazak je ograničen isključivo na ravnije lokalitete, odnosno na dublje i svežije slojeve tla. Na nagnutim terenima od obale prema unutrašnjosti medunac se pojavljuje u većim sastojinama najpre na osojnim padinama, koje zbog manjeg nagiba i hladnijeg karaktera redovno imaju više humoznijeg i svezijeg šumskog tla. U svom optimalnom (submediteranskom) području medunac raste u većim količinama na svim ekspozicijama. On tamo uspeva dobro čak i na plićim i suhljim tlima. Dalje prema severnoj granici svoga areala (kontinentalno područje) ova je vrsta isključivo vezana za kamenite vapnene terene, okrenute jugu, odnosno za skeletna, plitka, suha i topla tla. Odavde sledi da je toplina onaj klimatski faktor koji u pojedinim prilikama određuje odnos medunca prema kvaliteti tla. To znači da upravo visoke temperature izrazito mediteranskog pojasa Dalmacije ograničavaju njegov pridolazak na posebna staništa, koja se odlikuju dubljim, svežijim i hladnijim tlima. Sadašnja nalazišta medunca na južnodalmatinskoj obali i obližnjim otocima ni izdaleka ne daju pravu sliku o njegovom ranijem pridolasku unutar vazda zelenog područja. Tome su razlog najviše biotski uticaji, odnosno čovek. Pošto tamo ova vrsta obilnije pridolazi samo na najdubljim i najboljim tlima, a od uvek se smatrala kao najvrednije drvo za brodogradnju, građevinarstvo, ogrev i druge domaće potrebe, ona je skoro svuda sečom i krčenjem više ili manje potisnuta. Površine na kojima je medunac ranije tvorio veće sastojine i skupine sada su uglavnom kultivirane i pretvorene u oranice, vinograde, vrtove, maslinike i si. Tu i tamo zadržale su se samo manje grupe, skupine i soliteri i to redovno na neobradivim česticama (u ogradama, međama, uz putove, staze, oko živih voda, lokava, staja, kuća i si.). Na tim mestima se najviše čuva radi hlada, žira i šušnja, pa su stabla redovno veće starosti i krupnijih dimenzija. Da je na pojedinim lokalitetima ranije bilo mnogo više medunca može se suditi po brojnim toponimima izvedenim od ove vrste drveta (Dub, Dubac, Dubje, Dubrava, Dubravica, Dubrovnik i dri). Prirodna nalazišta, dimenzije i vitalitet pojedinih stabala najbolji su dokaz o mogućnosti uzgoja i proširenja pojedinih vrsta u određenim eko 191 |