DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-2/1958 str. 17 <-- 17 --> PDF |
tarifne linije koja ima jednadžbu V = f (x), x = prsni promjer, V = volumen stabla). Loše izabrana tarifa dat će i pogrešni nagib tarife. Ta griješka ima međutim karakter sistematske griješke, te se njezin utjecaj ne može umanjiti povećanjem broja izvrtaka. Debljinski prirast (zx) određuje se pomoću izvrtaka. Taj prirast jako varira, no ako se debljinski prirast pojedinih stabala u jednoj sastojini nanese na koordinatni sistem kao ordinata prsnog promjera, onda se sa takvog grafikona može vidjeti, da se — unatoč velikom rasipanju — u prosjeku mijenja debljinski prirast, ako raste prsni promjer. Ta prosječna (stohastička) ovisnost može biti linearna t. j . dade se izjednačiti pravcem, ili parabolična odnosno hiperbolična, ako se izjednačenje može postići parabolom odnosno hiperbolom (Prodan [4], Klepac [5]). Savremene metode određivanja volumnog prirasta sastojine (Meyer [1], Lötsch [3]) određuju — pomoću izvrtaka dobivenih Presslerovim svrdlom — debljinski prirast za pojedine debljinske stepene. Taj debljinski prirast izjednačen (kao stohastička funkcija prsnog promjera — a samo izjednačenje može biti grafičko ili računsko) ili neizjednačen — množi se s derivacijom tarifne linije [vidi formulu (1)], a tako dobiveni volumni prirast jednog stabla (srednjeg stabla u dotičnom debljinskom stepenu) množi se još s brojem stabala u tom debljinskom stepenu. Prema tome ukupni volumni prirast sastojine iznosi: l = N ZT = 2 m Zj = m zi + m z* + ...´+ n z (2) 1 = 1 N N [Zv = ukupni jednogodišnji volumni prirast sastojine, N = broj debi jinskih stepena (ili razreda), nj = broj stabala u i-tom debljinskom stepenu, Zj = prosjek jednogodišnjeg volumnog prirasta jednog stabla u i-tom debljinskom stepenu]. Griješka toga ukupnog volumnog prirasta bit će — po zakonu o gomilanju grešaka — = *z ]/m» «718 + m r,V + . . . = j/s (n, . ^2 (3) Volumni prirast jednog stabla u i-tom debljinskom stepenu je — po formuli (I) — ZT = Zji f ´ (Xj) no kako je u tom debljinskom stepenu bušeno (Presslerovim svrdlom) nekoliko stabala (debljinsko prirasnih primjernih stabala — debljinsko prirasnih predstavnika), to će volumni prirast — u prosjeku — biti *- ~(\ +« + +z x)f´(xi) (4) (ako s p; obilježimo broj stabala, na kojima je izvađen po jedan izvrtak u i-tom debljinskom stepenu), a griješka (ori) tog volumnog prirasta bit će |