DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-2/1956 str. 66 <-- 66 --> PDF |
2. sveska. Langner W. — Primjer različitogznačenja genotipa i fenotipa za uzgajanje bilja u poljoprivredi i šumarstvu (S. 25—28;. Autor, na osnovu jedne mendelističke šeme cijepanja, te prikaza populacija nastaliii križanjem vrsta sa 3 različita dominantna i recesivna svojstva, kao i sa osvrtom na specifičnost poljoprivrede i šumarstva, izlaže razlike na osnovu kojih se, po njegovim riječima, u svakom slučaju ne bi moglo smatrati uzgajanje šumskog bilja sa manje perspektiva, nego isto ta disciplina u poljoprivredi. Iz šeme proizlazi da se cijepanjem svojstava javlja u populacijama 27 idealnih fenotipova od 64 moguće kombinacije, odnosno, 42»/o ove populacije. Samo jedan je t. zv. »idealni genotip« u kojem su se ispoljile samo dominantna svojstva i jedini bi on bio sposoban za daljnju upotrebu u poljoprivredi. Međutim, radi se ovdje o iznalaženju stalnosti osobina putem više genotipova. Oni se u poljoprivrednoj praksi kod jednogodišnjih biljaka mogu utvrditi tek nakon vremenskog razmaka od oko 10 do 15 godina. To je naročito uočljivo, ako se radi naprimjer o svojstvu otpornosti protiv bolesti, a koja se naravno ne mora javljati o poljskim ogledima svake godine, te tako djelovati selektivno. U šumarstvu, kada se radi naprimjer o osnivanju novih šuma, onda se počinje sa mnogo većim brojem biljaka, nego što će ih biti za vrijeme »žetve«. Prema tome nije bitno, kao kod poljoprivrede, da sve biljke kod početnog rada odgovaraju idealnim. Dovoljan je navedeni postotak od 42"/o »idealnih fenotipova «, jer će se primjerci sa recesivnim svojstvima odstraniti proredama i čišćenjem tokom uzgoja. U nastavku referata autor govori o raznim problemima šumarske genetike i ističe posebne mogućnosti istraživanja nasljednosti u šumarskoj praksi koja nisu uvijek moguća u poljoprivredi. 111 i e s Z. .. — Abnormaliteti klica kod smrče (S. 28—32). U potomstvu od 322 slobodno ocvjetala stabla i umjetnih križanja smrče izabrani su i odvojeno opisani (prema različitim tipovima): kod 135 stabala (41,9´>/.) — blizanci, kod 83 stabla (28,80/0) — »obrnuto klijave klice« (biljke koje prvo tjeraju izbojak), a kod 39 stabala (12,l»/o) — debele klice. Ovi abnormaliteti prikazani su u crtežima i opisana je njihova brojnost. Postoji vjerovatnoća da ´genetske razlike između pojedinih stabala prouzrokuju različito brojno pojavljivanje blizanaca. Autor izvještava i o razmatranjima morfologije jednogodišnjih biljaka, te najavljuje također i citološka istraživanja. Mudrich .. — Oblikovanje mlada lačke krošnje kod ariša u ovisnosti od tla i nasljedne osnove (S. 32—41). Kod jednovrsnog potomstva utvrđene su uske ovisnosti između odnosa tla i formiranja krošnje. Ariši su skloni da kod promjene stanišnih uslova proširuju ili sužavaju svoje krošnje. Slične stanišne promjene izazivaju slične reakcije. Različite stanišne promjene mogu imati za posljedicu, kako različite, tako i istovrsne reakcije. Smjerište reakcije, kao i njen intenzitet, osim toga znatno je uplivisan i od nasljedne osnove individue. Kod japanskog ariša prevlađuju široke, kod evropskog uske krošnje. Međutim, postoje brojni prijelazi. Potomstvo japanskog ariša je međusobno dosta slično, za razliku od potomstva evropskog, koje je jako različito. Normalni tip, pod pretpostavljenim optimalnim stanišnim uslovima, određuje, bez svake sumnje, roditeljsko stablo. Hibridi se odnose spram čistih vrsta intermedijarno, — sa srednje širokim krošnjama. Kod njih: oblik krošnje, po dužini i rasporedu grana uplivisan je evropskim, a kut pod kojim izrastaju grane i njihovo pružanje — japanskim arišem. Različita dominanca kod rodi "telja može ovdje imati za posljedicu razna odstupanja. Različite hibridne sorte nisu međusobno jedinstvene. Bartels .. Istraživanja vitaliteta klica konifera u ovisnosti od vremena izklijavanja (»Keimzeitpunkt«) (S. 42 do 45). Autor razmatra rezultate istraživanja ovisnosti vremena isklijavanja u odnosu na vitalitet klica smrče, bora i ariša. Vrijeme isklijavanja nema za prvi razvoj klice nikakovo značenje. Vitalitet je međutim ovisan od vremena isklijavanja utoliko, što u razno vrijeme isklijale sjemenke često pripadaju različitim težinskim grupama, pa se razlika u vitalnosti može dovesti u vezu i sa razlikama u težini sjemenki. Pojedinačno, pokusi su pokazali da kod smrče prvo kliju teže sjemenke, a iz njih se razvijaju klice koje brže rastu, i do odbacivanja ljuske, dostignu veće dužine. Popuštanje vitaliteta (snage izbijanja) nastupa kod klica koje su kasnije izklijale, pošto su manje i sa manjim endospermom,, te stoga jače izložene oštečivanju. Kod bora su često sjemenke koje prve kliju |