DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 8/1954 str. 6 <-- 6 --> PDF |
nastoji okretati svoje hvatište kao oko neke osi. Analogno tome i intenzitet klijavosti pokazuje zajedničko djelovanje odnosno zajednički učin i to obzirom na tačku promatranja. Ta tačka može ležati na bilo kojem mjestu pravca paralelnog sa rezultantom, koja je također potpuno određena po veličini, po smjeru i po položaju. Same veličine sila ne mogu nam pokazati svoj zajedničk i učin u sistemu sila, ako ne znamo međusobni prostorni raspored sila. Isto tako ne mogu ni sami brojevi proklijalih zrna pokazati svoj zajedničk i učin ili ukratko svoju klijavost odnosno vrijednost klijavosti bez oznake vremena djelovanja, dakle opet bez neke izvjesne udaljenosti od neke odabrane tačke. Ta tačka je tačka promatranja. I računski postoji potpuna analogija između intenzitet a klija vosti i statičkog momenta. Poučak o momentima sila glasi: algebarska suma momenata pojedinih sila u istoj ravnini jednaka je momentu njihove rezultante obzirom na istu tačku u toj ravnini, dakle RrR = P0r0 + /Vi + P2r2 + ... + Pnr« = ^ Pr = [Pr] Za intenzitet klijavosti K" izveli smo osim formule Kn = Z V i formulu K" = [zv]. U bitnosti su formule za statički momenat i za intenzitet klijavosti istovjetne, jer silama P odgovara broj proklijalih zrna z, a polugama pojedinih sila r odgovara vrijeme klijanja v. Parcijalni produkti broja proklijalih zrna i broja dana njihovog klijanja su momenti pojedinih sila u istoj ravnini. Sva je razlika u tome, što se statički momenti mjere sa kgm (kilogrametrima), a što se intenziteti klijanja analogno drugim jedinicama mjere moraju izraziti u zrnodanima zd. i Pr] Iz gornje formule RrR= [P r] slijedi, da je rR = ~ ~ odnosno TR = R = jjyT- Za srednje vrijeme klijanja izveli smo formulu V = -f^ — --^^ Vidi se dakle jasno, da postoji također potpuna analogija između kraka momenta rezultante i srednjeg vremena klijanja. Da bismo o izloženom dobili jasniju sliku možemo se poslužiti poređenjern iz običnog´ života. Pretstavimo sebi dvije ili više količina bilo kakve ali istovrsne robe nabavljene po raznim jediničnim cijenama. — Kolika je efektivna vrijednost te robe ? — Ukupna količina robe, sama za sebe, ne daje nam traženu vrijednost. Na postavljeno pitanje možemo odgovoriti samo, ako količine robe vežemo sa jediničnim cijenama. Pitanje bi zapravo trebalo glasiti: kolika je efektivna vrijednost, odnosno koliki je zajednički efekat te robe obzirom na jedinične cijene pojedinih količina te robe, t. j . obzirom na ishodnu tačku jediničnih cijena. Moramo dakle svaku pojedinu količinu robe pomnožiti sa njenom nabavnom cijenom, pa onda te parcijalne produkte zbrojiti. Jasno je, da zbroj tih parcijalnih produkata reprezentira efektivnu vrijed nos t cjelokupn e robe . .Razdijelimo li tu vrijednost sa ukupnom količinom robe, dobit ćemo prosječnu cijenu po jedinici mjere robe. Analogija računanja statičko g moment a sila, odnosno u našem slučaju računanja intenziteta klijavosti, sa gornjim računom, nameće se sama sobom. Zbroj paralelnih sila, t. j . rezultanta kod statičkog računa, odnosno u našem slučaju ukupni zbroj proklijalih zrna odgovara ukupnoj količini robe. Statičk i momena t re zultante sila, odnosno u našem slučaju intenzitet klijavosti odgovara ukupnoj vrijednosti robe. A krak (poluga) rezultante, odnosno u našem slučaju srednje vrijeme klijanja, odgovara prosječnoj vrijednosti robe po jedinici mjere. Efektivna vrijednost ili zajednički učin, dakle i klijavost, u svakom je slučaju neki produkat. Efektivna vrijednost ili zajed |