DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 2-3/1954 str. 40 <-- 40 --> PDF |
borova već šest godina i izgledaju odlično. Iz istih razloga će se smolariti ta stabla i dalje da se ustanovi, ne samo kako tokom godina ide prinos smole, nego i zdravstveno stanje stabla, kao i drugi momenti kao posljedica stalnoga smolarenja. Provjeravanje mnogih i mnogih podataka, odnosno tek njihovo ustanovljavanje je neophodno potrebno da bi se cijeli posao imao u rukama. EKSPERIMENTALNO SMOLARENJE Općenito Tokom 1953. g. je zasnovan eksperimentalni rad; eksperimentalno smolarenje stimulacijom. Uzeta su dva eksperimentalna radilišta i to jedno na teritoriju šumarije Makarske, kod Baške Vode, sa 1000 stabala alepskoga bora i drugo na Hvaru (Punta Pelegrin) sa 600 stabala alepskoga bora. Na radilištu Baška Voda se upotrebljava kao stimulator 40%-tna solna kiselina, a na Pelegrinu sumporna kiselina, također 40%, bez drugih primjesa, što se tuđim iskustvom pokazalo kao suvišno. Smolari se francuskom metodom, za koju je nađeno da u ovim uslovima najviše odgovara. To još ne znači da se eventualno, ne će uvesti i neka druga metoda, odnosno modifikacija neke metode. Izbor tipa bjeljenice diktiraju dva osnovna uslova: pravilnost debla i klimatski faktori. Poznato je da je deblo vina alepskoga bora veoma nepravilna: nagnuta, zakrivljena u svima mogućim pravcima, granata, čvornata i t. d. Klimatski faktori su vjetar i insolacija. Bjeljenica je Često izložena veoma jakim vjetrovima i jakoj insolaciji. Ukoliko bi bjeljenica bila veća, utoliko bi i gubici terpentina bili veći, a time i brže krucenje smole na bjeljenici. Osim toga. nije baš ni lako postaviti bjeljenicu na deblu alepskog bora. Radi toga potpuno otpada primjena njemačke ili novoaustrijske metode, jer te metode traže jaka i prava stabla, a bjeljenica zahvata jednu trećinu opsega debla koje mora da bude vertikalno. Toga svega nema kod alepskoga bora. Na stablima koja su izloženi ja buri, zapaženo je da je vjetar zabacivao smolu sa bjeljenice na rumenicu i pod uglom od 45 do 90 stepeni od vertikale. Historijat upotrebe stimulatora kod smolarenja dosta je dug i bogat i konačno se pokazalo da njegova svrha više nije da samo izvuče što više i što brže smolu, jer se to ne postizava u tolikoj mjeri, nego da sprečava zatvaranje smolnih kanala umrtvljivanjem ćelija oko otvora i da na taj način ukloni potrebu češćega zarezivanja. To pojeftinjuje proizvodnju uštedom na radnoj snazi što pretstavlja glavni izdatak u cijeloj režiji, a koji stoji prema ostalim izdacima kao 7 : 10. Ako imamo u vidu da se smolari od polovice aprila do kraja oktobra (to jest šest i pol mjeseci ili 195 dana) i da se po pravilu vrši zarezivanje svaki treći dan, onda jedna bjeljenica biva tokom radne sezone zarezana 65 puta. Prosječno je svaki zarez visok 7 mm. tako dobijemo bjeljenicu visoku 45 cm. i široku 7 cm. to jest bjeljenicu površine 315 cm2. Ipak se u praksi zarezivanje vrši zapravo dva puta sedmično (jer se nedeljom radi), onda nam i rezultat izgleda drukčije. Tako imamo 56 zarezivanja i bjeljenicu visoku 40 cm. sa površinom od 280 cm2 u najboljem slučaju. To je sve računski, a odstupanja u praksi nisu rijetka. Nađe se bjeljenica |