DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 12/1953 str. 21 <-- 21 --> PDF |
UZGOJ I ISKORIŠĆAVANJE PRIMORSKOG BORA U LANDU* Ing. J. Guinauđeau (Bordeaux) 1. Oblast gaskonjskog Landa omeđena je, grubo uzevši, dolinom Garone i žironde sa istoka, oceanom na zapadu i dolinom Adura na Jugu. Na površini od približno 1 milion hektara, ta oblast predstavlja neprijepornu geološku jednoličnost: silicij ski (kremenasti) su pijesci pokrili za vrijeme kvartera čitavu ovu oblast debelim naslagama. Klima je uglavnom oceanska sa temperaturnim minimumom, koji nikada ne pada ispod minus 12—13° C, sa znatnim oborinama koje su prilično pravilno raspodijeljene. Ipak se može primijeti pad minimuma zimskih temperatura od obale prema unutrašnjosti. Količina se oborina povećava od sjevera prema jugu i od istoka prema zapadu, pa iznosi oko 700 mm na vrhu Grav-a i 1200 mm na prilazima Pirineja. Ovu oblast sačinjavaju 2 reljefno jasno izrazita predjela: a) Land u užem smislu riječi zahvata gotovo čitavu unutrašnjost kraja. To je ravan sa neobično malo padina, u kojoj nepropusni sloj grubog željeznog pješčenjaka zadržava vodu na površini tla tokom čitave zime. b) Dine zapremaju uglavnom obalnu zonu širine nekoliko kilometara, sa vrlo izraženim reljefom, premda visine ne prelaze nigdje 100 m. Pijesak nigdje nije nagomilan u grubim aglomeratima. 2. Uzgoj primorskog bora. Poznato je, da je gotovo čitava ova oblast bila umjetno pošumljena primorskim borom tokom 19. stoljeća. Najprije su bile pošumljene Dine u prvoj polovini stoljeća (naročito na inicijativu Bremontier-a). Zatim je počam od 1850. pošumljen Land, uglavnom po privatnicima, kojima pripada još i danas više od 2/3 cijele površine. Međutim nalazimo još i danas po koju krpicu nekadašnjih šuma, naročito u »starim dinama«. Za njih je karakteristično, da pored primorskog bora nalazimo tu i znatan broj vrsta drugog drveća: razne vrste hrastova, planiku, glog, božikovinu i t. d. (na pr. šuma kod Biscaross- a). Nedavno pošumljene »mlade dine« imaju donju etažu vrlo ograničenu s obzirom na broj vrsta. Land je pokriven obilnom vegetacijom vrijesa, paprati, žutilovke sa travama između kojih je najraširenija vrsta Molinia. šuma primorskog bora podjeljena je pros jekama širine 10—50 m. Na svakoj parceli nalaze se stabla iste starosti: to je visoka jednodobna suma. U doba zrelosti stabala, koja kod pojedinih vlasnika varira između 50—80 godina, iskorišćavaju se sva stabla na jednoj parceli, a regeneracija je vrlo često spontana. Podmladak se proređuje prvi put oko 4. ili 5. god. tako, da razmak biljaka iznaša 1—1,5 m. Na donjem dijelu stabalca se krešu do Yz njihove visine. Isti postupak provađa se kad je sastojina stara 8—10 godina, no ovaj put razmak između stabala iznosi 3—3,5 m. U oba slučaja radi se o uzgojnim mjerama, koje vlasnika skupo stoje. * Ing. Guinauđea u je šef anexa u Bordeauxu Nac. instituta za šumarska istraživanja u Naney-u. Članak je slobodni prijevod ing. Androića, po autorovoj dozvoli za »Šumarski list«. |
| ŠUMARSKI LIST 12/1953 str. 22 <-- 22 --> PDF |
Prve produktivne prorede počinju oko 15.—18. godine. One daju najprije drvo za celulozu, a zatim rudno drvo. Ponavljaju se u principu svake godine, dok u šumi ne ostane otprilike 200 borova na ha (les pins de place) starosti 35—40 godina. Međutim kada stabla dosegnu opseg 70—80 cm (t. j . oko 25 cm promjera), počinje se sa smolarenjem. Smolari se na mrtvo 4 god. prije nego će stabla biti oborena. Kad opseg u prs. visini dostigne 1 m, smolari se na živo do konca ophodnje. Stabla posječena tada golom sječom snabdijevaju pilane, daju građevinski materijal i rudno drvo. Najljepša između njih koriste se za parkete. Događa se često, da regeneracija prirodnim putem ne uspije, i tad se mora pristupiti više ili manje zamašnim radovima: zemlja se obrađuje u prugama i sije se sjeme ili, što je rjeđi slučaj, sade se na humke 2—3 godine stare biljke primorskog bora. Šuma primorskog bora može dati prihod u drvu od 7—8 m3 po ha godišnje u najboljim uslovima. Od ove količine otpada u 60 god. ophodnji Yz na pilansko, a 2/s na rudno i celulozno drvo (ovo posljednje dobiva se uglavnom proredama). 3. Smolarenje . Smola je najviše traženi produkt u šumama primorskog bora, katkada čak vredniji nego samo drvo. Klasično smolarenje vršilo se u ovim krajevima na slijedeći način: na stablima, koja dostignu prije spomenute dimenzije, ljušti smolar koncem februara koru djelomično i površno na visini od oko 80 cm počam od podnožja stabla i na širini od desetak centimetara. Zatim, počam od početka marta, na tako priređenim stablima načini on svake sedmice sa oruđem u obliku savijene sjekire zasjek kojim ljušti ostatke kore i drvo u debljini od 1,5—2 cm, odozdo prema gore. Na tako svježim ranama teče smola, koja se sakuplja na podnožju stabla u zemljane lončiće. Sadržaj lončića pobire se barem jedamput mjesečno i u bačvama otprema u tvornice. U oktobru prestaje curenje smole, radnik obustavlja »karu« prve godine, koja tada dostiže visinu 60—80 cm, širinu 9—10 cm, a dubljinu lem. U martu slijedeće godine nastavlja se na istoj kari prema gore, a pod istim uvjetima kao i u oktobru. Postupak se ponavlja 3. i 4. godine. Koncem 4. godine završava se 1. period, u kome kara postigne 3 m visine. Smolarenje se tada prekida, a ako se nastavlja, što je slučaj kod smolarenja na živo, smolar otvara 5. godine na istom stablu drugu karu. Na starim stablima nalazimo tako ožiljke više 4-godišnjih kara, a nije rijetko naći i 7 ili 8 takvih ožiljaka, što predstavlja 28 do 32 godine smolrenja. Danas se primjenjuje jedna nova metoda smolarenja. Ona je već prešla stadij eksperimentiranja. To je smolarenje amerikanskom metodom (gemmage active). Primijenjena u Francuskoj ovom metodom se smolari kao obično, ali sa ovim razlikama: 1. Ljušti se samo kora i liko, a drvo se ne odnaša oruđem. 2. Svaki tek proizvedeni rez smolar naprska posebnim rasprskivačem sa nekoliko kapljica 50% razrijeđene sumporne kiseline. Produkcija smole je na ovaj način znatno veća nego francuskom metodom. Primjena ove metode ne zahtijeva specijaliziranu radnu snagu, a prirast i vitalitet stabala nije umanjen, iako bi u tom smjeru trebalo provesti dugotrajna istraživanja. U sastojinama u kojima se normalno smolari na živo dobije se smolarenjem 300—400 lit. smole po ha u jednoj godini. Veća količina smole dobije se u područjima koja su bliža moru. M. Androić |