DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 8/1952 str. 6 <-- 6 --> PDF |
cio li 1890, Müller 1920), navode Hemp el i Wilhelm 1890: »da se plutnjalk u Austriji nalazi samo u Istri kod Pule u »Kaiiserwaldu« i u obližnjim privatnim šumama visoke starosti, valjda poslije sadnje aklimatiziran, dok se u Dalmaciji ne nalazi autohton«. Po Adamoviću , kod Siana pokraj Pule nalazi se sastojina Q. pseudosuber. Područje plutnjaka prostire se fameđu 32 i 44 sitepena s. š. i 9 do 17° i- d. pretežno uz obalu, uvlačeći se u unutrašnjost jedino u atlantskim sektorima iberskog poluotoka i Maroka, većim dijelom u hrpama, bilo po prirodi, bilo zbog djelovanja čovjeka, vezan uz silikatna i ne mnogo glinasta tla i na određena mönirna temperature i oborina. Plutnjak izbjegava vapnena tla, a ukoliko vegetira na crvenici sa vapnenom podlogom,, onda su to tereni isprani obilnim oborinama. Rijetko se nađe i na pješčanim obalama, jer ne podnosi pošalicu. Zahtijeva duboko, rahlo tlo; oveći kompleksi sreću se na silikatima, na derivatima gnajsa, granita i ostalog erupti/vnog kamenja, te na eocenskoj pjeskuljii (Numiidia), na crvenici i na pješčanom aluvijumu (Italija), sa srednjim temperaturama od minimuma 13,3° do maksimuma 19°C, i oborinama od 600—1000 mm uzdižući se do nadmorskih visina od 1300 m (Afrika). Karta rasprostiranja plutnjaka u Italiji priložena je radu Adamović a o fitogeografijii Italije (1933), a d e Phili p pi s ju je upotpunio izradom pregledne karte areala plutnjaka i česmine. (Plutnjak i česmina u biljnoj mediteranskoj vegetaciji 1935.) Druga mediteranska vrslta je crnika. Ona zahvaća sve obale Sredozemlja, ali se to rasprostiranje postepeno suzuje prema istoku u korist oštrike. Tako se u Španiji nalazi na južnom dijelu poluotoka u čistim sastojinama, u ostalom dijelu — izuzev krajnji sjever — u mješovitim sastojinama; u Italiji zauzima po primorju regije masline kao i uz obale alpskih jezera. Kod nas raste u Istri (otok Sv. Andrije kod Rovinja), na Kvarneru, Hrv. Primorju, po Dalmaciji i Hercegovini; gdje doseže znatnu visinu i debljinu. »U šumi Dundo na Rabu bilo je do rata i do 1 m debelih crnika, koje su se zbile u guste sklopove i izgrađivale jednu od najljepših šuma crnike u cijelom Sredozemlja!.« (I. H o r v a t, 1946.) Na istočnom Jadranu i u Grčkoj sve je rjeđa u čistim sastojinama i prelazi prema istoku u mješovite sastojnne oštrike,, alepskog bora i dr. Crnika podnosi sve varijacije mediteranske klime, dok plutnjak prati oceanske varijacije. Od zapada prema istoku Sredozemlja diže se srednja godišnja temperatura, produljuje se ljeto, raste suša i intenzitet insolacije, i popušta atmosferska vlaga. Osim vrućine i suše crnika lako podnosi i blažu zimu. Njezin se areal kreće u granicama od 30—46° sj. širine i 9—30" ist. dužine, nadmorskih visina od 1300 m u Francuskoj, 1400 m uKalabriji, 2500 m u A´jžiru i 2770 m u Kašmiru; uz minimum oborina od 300 mm i srednju godišnju temperaturu od 9—19°C sa ekstremima od minimum —15» i maksimum od +40° može crnika da se pridruži kako izrazito termofilnim i kserofilnim elementima mediteranske makije tako i mezofilnim aubmontanim vrstama. Utvrdivši tako zahtjeve plutnjaka i crnike nije teško i pored nepotpunih meteoroloških podataka uklopiti areal vegetacije obiju vrsta u klimatske granice pomoću kojeg od sistema fitoklimatske klasifikacije. Po sistemu P a v a r i može se zaključiti da se areal autohtonog plutnjaka potpuno poklapa sa zonom Lauretuma — u cijelosti za toplu i srednju podzonu, a samo djelomično za hladnu podzonu — stvarajući u ovoj potonjoj isključivo mješovite sastojine. Optimum se ograničava na kišovite sektore srednje i tople podzone Lauretuma. Areal crnike naprotiv zauzima ne samo sve tri podzone Lauretuma već se pruža i po toploj zoni Castanetuma a rjeđe i u hladnijoj. Tu crnika ulazi u mješovite sastojine sa kestenom, cerom, meduncem, cedrom i dokazuje sposobnost svoje »biološke plastičnosti«. 258 |