DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 3-4/1951 str. 13 <-- 13 --> PDF |
»Plan opšte melioracije degradiranih područja« sa formalne njegove strane i metodike izrade nije nikakva novina kod nas. Nova je samo njegova privredno-politička uloga. Jedan od prvih određenijih pokušaja kompleksnog rešavanja privređno-tehničkog problema degradiranog kraškog područja prestavlja rad J, W e s s e 1 y-a: »Krš hrvatske krajine i kako da se isti spasi« od godine 1875. Wessely-jevo delo nema još oblik jednog određenog plana i ako mu je blizu po podeli i obradi materije i po određenom području, već je više slično instrukcijama na osnovu jedne analize prirodnih uslova i privrednih prilika. Wessely se naročito bavi problemom paše kao centralnim problemom obnove kraškog područja. To delo prestavlja i danas izvor za studij problema opšte melioracijexkraškog područja. Prvi plan opšte melioracije jednog degradiranog područja u smislu kako smo ga definisali prestavlja t. zv. »Županjački operat« koga su izradili šumar A. Geschwind, ´ agronom Josip Ekl i pravnik Radimski godine 1891. za degradirano područje županjačkog sreza u Bosni i Hercegovini, Županjački operat »prestavlja jedinstvenu monografiju prirodnih i privrednih prilika županjačkog sreza i obuhvata 2663 folio stranice« (Dimitz) . Operat duboko ulazi u analizu privrednog života područja i daje detaljno razrađene predloge za rešavanje tehničkih i privrednih pitanja u njihovoj međusobnoj ovisnosti. Županjački operat se sastoji od opšteg i specijalnog dela. Oipšti deo se sastoji, od tri glave koje prestavljaju opštu privrednu i stručno-tehničku analizu područja, sa opštim direktivama za melioraciju, dok specijalni deo sadrži: prema tim direktivama izrađene predloge u šumarskom i poljoprivrednom pogledu za 35 područja i opština sa statističkim podacima. Pored toga što danas raspolažemo sa mnogo savršenijom naučnom osnovom za izradu planova šumskih melioracija nego u vreme kad je rađen Županjački elaborat, ipak nam on može i danas da posluži za studij metodike izrade planova opšte melioracije degradiranih područja, kao i korisnim tehničkim uputama, pa bi ga trebalo prevesti i publikovati ga barem u izvodu. Nije nam poznato dali se posle Županjačkog´ operata od god. ´1891. pa sve do konca drugog svetskog rata 1946, ma gde u našim zemljama na sličan način radilo. Istina je da su se u stručnoj štampi javljala razna mišljenja, predloži i radovi o kompleksnom rešavanju problema melioracije degradiranih područja; držale su se razne konferencije sa prestavnicima zainteresovanih privrednih igrama, izlazile su mnoge uredbe i pravilnici, ali do operativne izrade planova opšte melioracije degradiranih područja nije dolazilo. Po oslobođenju — 55 godina nakon izrade Županjačkog operata — dolazi do izrade prvog plana opšte melioracije jednog degradiranog područja na levoj obali Vardara u N. R. Makedoniji. Plan je radio ing. Hans Em. Koliko nam je poznato do daljne operativne izrade takvih planova nije došlo. Do većeg razvoja planova opšte melioracije degradiranih područja dolazi u N. R. Srbiji 1949—1950 godine, gde su za izvesna degradirana područja (kao što je n, pr. Grdelička Klisura i dr.) koja su od veće važnosti za poljoprivredu, saobraćaj i ostale privredne grane, rađeni t. zv. »Planovi obnove šuma za prioritetna područja«. Ti se planovi sastoje od 4 glavna dela: Opšteg dela, Izveštaja poljoprivrednog stručnjaka, Izveštaja šumarskog stručnjaka, Izveštaja vodoprivrednog stručnjaka i tabelarnog dela i karata. Opšti deo prestavlja ekonomsko-tehničku analizu sa predlozima za daljnji razvoj privrede područja. Iz srtukture tih planova se vidi da su oni 119 |