DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1950 str. 25 <-- 25 --> PDF |
Ovaj naš mali doprinos prvi što se tiče smolarenja i ispitivanja smole alepskog bora kod nas neka bude samo uvod u opsežnija istraživanja koja će svakako uslediti od strane šumarskih i drugih stručnjaka kako bi upoznali tako cenjenu vrstu sa područja smolarenja, kao što je alepski bor. Ovim prilikom izražavamo svoju zahvalnost uvaženom kolegi ing. R. Sarnavki, naučnom saradniku Instituta za Šumarska istraživanja u Zagrebu, na datim podacima i poslätim uzorcima smole u toku 1949 god., isto tako i Šumskom semenarsko-smolarskom poduzeću u Splitu na svesrdnom zalaganju oko postave uzoraka u toku 1950 godine. Kao što smo nešto ranije naveli u toku 1947 god. prof. dr. Varićak upotrebio je ovu smolu u cilju .izdvajanja balsama putem rastvaranja u kiselinu a zatim taloženjem i dekantacijom. U ovoj radnji Varićak nam ne daje podatke o samom prinosu kod ove vrste smole na koju činjenicu mi smo obratili naročitu pažnju kod laboratoriskih istraživanja tokom 1949 i 1950 godine. Ovo radi toga što je to (prinos) jedan od najvažnijih faktora kod organizovanja terenskih filtracija kako što je već provedeno na terenu sa molikom na Pelisteru kod Bitolja (10). Od metoda za izvdajanje balsama primenjena je jednokratna filtracija sa običnim platnom uz obilno sunčanje. Sunčanje je upotrebljeno kao osobito korisno za samo bistrenje filtrata, slično kao kod smole od munike. Znači da nije bila potrebna višekratna filtracija što naročito utiče na brzinu rada. Glavni tok same filtracije odvijao se u jutarnjim časovima od 8 sati pa do 17 sati po podne. U toku noći radi padanja temperature ona je bila svedena na vrlo malu meru. Kod višekratnih proba izvršenih u toku 1949 i 1950 godine mi smo dobili srednji prinos na balsamu od smole alepskog bora sa otoka Brač 24%. I pored toga što je primljena smola odmah uzimana u rad razmak od proizvodnje, odnosno sakupljanja do ispitivanja bio je veći od 15 dana, jer je smola morala biti pripremljena na otoku Braču i dopremljena do Skoplja. Mi verujemo da ukoliko bi se sama iltracija vršila neposredno na samom terenu da se moraju dobiti bolji procenti što je potvrđeno sa filtracijom smole molike (od 35°/o u laboratoriji na 44,8°/o na terenu sa svežim smolama). Koliki će faktično taj procenat iznositi zavisi od čitavog niza uslova od kojih navodimo najvažnije: terenski uslovi, način filtracije, brzina sakupljanja smole, vreme smolarenja (da U se radi o letnjim ili jesenskim danima) i dr. Ako sada pođemo od ovog laboratoriskog podatka od 24°/o kao najnižeg i uzmemo podatke ing. Sarnavke da je u toku 1949 god. bio prosečan prinov po belenici kod alepskog bora 820 gr smole, onda bi faktički prinos bakama po belenici bio oko 200 gr (tačnije 197 gr). To znači da je on veći od maksimalnog prinosa kod molike (180 gr). Slobodno se može pretpostaviti s obzirom na povoljnije područje alepskcg bora (u geografskom pogledu), duži vegetacioni period, imajući u vidu veliku izdašnost ovoga bora a kod bolje organizacije rađa, da ie ova vrsta koja će i kod nas u pogledu prinosa prednjačiti ispred crnog bora, belo^ bora, moüka i munike. Po dr. Horvatu alepski bor daje više smole od crnog bora; od stabla se prosečno dobija 2,5 kg (12). Za francusko područje alepskog bora de Monchy (13) je dobio srednji prinos po belenici 299 |