DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 1-2/1949 str. 44 <-- 44 --> PDF |
Ing. Branislav Pejoski (Skoplje): O FILTROVANJU BOROVIH SMOLA Posle ovoga rata počela se osećati oskudica mnogih preparata i proizvoda inostranog porekla, a među njima i kanadskog balsama (balsamum canadense). Njegova upotreba osobito je izrazita u mikroskopskoj tehnici, optičkoj industriji i drugdje. Kanadski je balsam smola Abies balsamea i Abies canadensis koje rastu u Severnoj Americi. U pogledu proizvodnje ove visoko kvalitetne smole neke severoameričke države drže pravi monopol. Glavna karakteristika kanadskog balsama je ta, da ova smola ne kristalizira, potpuno je bistra, koeficijent loma svjetlosti je isti kao kod stakla. Ove osobine osigurale su mu široku upotrebu. Pre rata za potrebe mikroskopske tehnike u histološkim i bakteriološkim laboratorijima počeli su se upotrebljavati i neki sintetički preparati (caedax i dr.), jer je cena kanadskom balsamu bila naročito visoka. Kilogram kanadskog balsama stajao je pred rat oko 800 dinara. Boreći se s teškoćama oko nabavke i najmanje količine kandaskog balsama za potrebe svojih laboratorija prof. dr. T. Varićak, upravnik Zavoda za histologiju i embriologiju Veterinarskog fakulteta zagrebačkog universiteta, došao je na ideju da ispita upotrebu naše domaće smole mesto kanadskog balsama. Prvi njegovi rezultati već su krunisani uspehom, a proučavanja se i nadalje produžavaju. Prof, Varićak najpre je ispitivao smolu Pinus halepensis i Pinus Peuce, a sada su ispitivanja protegnuta i na ostale smole naših četinjača (Pinus nigra i P. leucodermis). Najbolji rezultati postignpti su sa smolom molike (P. peuce) dobivene sa Peristera kod Bitolja. Kao jedan od najvažnijih problema, koji se imao resiti kod upotreba raznih smola, bilo je pitanje pročišćavanja smole. Poznato je da sirova smola pretsLavlja sirovinu za dobivanje kalofonijuma i terpentiskog ulja. Dobivena smolarenjem ona je manje-više onečišćena organskim i anorganskim primesama (kora, iverje, lišće, iglice, insekti, prašina, pesak, voda i dr.). Ovakva tehnička smola ne može ni u kom slučaju da nade primenu u mikrosposkoj tehnici, u optičkoj industriji i drugim granama, zato što je prvo nečista ,a drugo što je puna kristala smolnih kiselina. Da bi se omogućila upotreba i za gore navedene ciljeve smola se mora podvrgnuti temeljitom pročišćavanju koje vremenski pretstavlja duži posao. Podstaknuti prvim uspesima koje je postigao prof. Varićak i jer je smolarenje u NR Makedoniji uvedeno još od ranije kao jedan od načina iskorišćavanja borovih šuma, otpočeli smo opite kod proučavanja filtracione tehnike za pročišćavanje smola belog bora, crnog bora i molike sa sledećim zadatkom: 1. Da se pronađe jedna bolja metoda za filtrovanje borove smole bez da se umanje fizička svojstva iste, 2. Da se primeni filtrovanje bez prethodnog zagrejavanja smole koje je štetno za bistrinu pročišćene smole. 42 |