DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7-8/1947 str. 36 <-- 36 --> PDF |
Zona regresivne privrede zauzima prema tome najmanje jednu trećinu ćele Jugoslavije, pa ćemo radi toga razmotriti ukratko uslove njenog postanka i razvitka u vezi sa stanjem vegetacije i tla kako bi se tim mogli rukovoditi u naučnom istraživanju. A to je i potrebno s razloga što su društveno-ekonomske promene najviše uticale na promenu metoda, funkcije, i kvantiteta rada na melioraciji ovih krajeva. Proces stvaranja regresivne privrede nije svugde jednak. Negde se nalazi ü završnoj fazi a negde je tek počeo. O uzrocima iz historijskih perioda, koji su delom prouzrokovali tvorbu goleti naročito uz morske obale i glavne komunikacije neće se ovde raspravljati. Nas zanimaju uzroci koji su uslovili stvaranje i proširenje regresivne privredne zone u naše vreme. Oni se pojavljuju u kapitalističkom društvu: 1. Kao pojava relativne prenaseljenosti sela i 2. U vidu duple pljačke: seljačke produkcije i prirodnih uslova t. j . a) vladajuća klasa pomoću ekonomskih makaza, fiskalnih tereta i gomilanje seljačkog poseda u ruke veleposednika, pljačka seljaka a b) pritistnuti seljak putem svoje produkcije pljačka prirodnu osnovu produkcije: biljni pokrov i tlo. Stanje i razvoj poljoprivrede u bivšoj Jugoslaviji će nam to potvrditi. Poljoprivreda u Jugoslaviji Poljoprivreda je do danas ostala osnova celokupnog ekonomskog života u Jugoslaviji pa će nam njene prilike pod kojima se razvijala do oslobođenja naročito zanimati. Prirast stanovništva u Jugoslaviji je jedan od najvećih u Evropi i kreće se prosečno godišnje od 12,2—16,5%. Najmanji je u Sloveniji 8%, prošek pretstavlja Crna Gora sa 16,27%, dok je najveći u Bosni 25%. Jugosloveni spadaju prema tome u narod vrlo jake plodnosti. Od ukupnog prirasta stanovništva 65% daje selo. Nastanjenost produktivne površine u Jugoslaviji je vrlo velika i dolazi na treće mesto u Evropi: Italija 91 zemljoradnik na 1 km2 Bugarska 90 zemljoradnik na 1 km2 Jugoslavija 82 zemljoradnik na 1 km2 Posledica prenaseljenosti jeste rasparčavanje seljačkog poseda na sve veći broj manjih parcela. Od prirasta poljoprivrednih domaćinstava 1931. g. 80% je stvoreno cepkanjem i deobom. Od prirasta poljoprivrednog stanovništva u toku 10 godina (1921—1931> porast izdržavanih lica je 4—5 puta veći od porasta lica koja privređuju i koji su pretstavljali jednu znatnu armiju besposlenih. Prema podacima PAB u Jugoslaviji je bilo 1932 godine 129 srezova sa 4,567.000 stanovnika, gde više od 50% seljačkih porodica nisu imali hrane do> nove žetve, u Dalmaciji je bilo čak 74% a u Crnoj Gori 60% gazdinstva koja se nisu mogla prehraniti do iduće žetve. Poresko opterećenje u poljoprivredi je bilo vrlo veliko, naročito za vreme kriza, tako da je u izvesnim krajevima isčezao svaki novčani dohodak, što je imalo za posledicu masovno vraćanje naturalnoj privredi. Godine 1932 ostalo» 226 |