DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7-12/1944 str. 48 <-- 48 --> PDF |
skoro nikakvoga gubitka na drvu. Bukovina je za trećinu teža od smreke, a sadrži oko 37!5% čiste celuloze, dok u smreki imade oko 42%. Vlakno ibukove celuloze imade samo 0.9—1 mm duljine, a vlakno smreke oko 2.3—2.8 mm. Kod uzkladištenja bukovine mora se posvetiti mnogo više pažnje nego četinjačama jer je izvrgnuta bržem kvarenju. Prerada bukovine izvađa se suiiitnim i sulfatnim postupkom, pa i djelovanjem dušične kiseline. Kod toga postupa küha se sa razređenom dušičnom kiselinom, a nakon pranja djeluje se još i sa natrijevom lužinom. Radi pomanjkanja četinjača proveo sam i preradu hrastovih ostatak a nakon izluženja ekstrakta za učinjanje kože. Prosijanjem odstranila se pilovina i u još vlažnom stanju napunio se kotao tim usitnjenim hrastovim drvom. Sam proces sulfitnim načinom tekao je normalno, te se dobivena celuloza dala potpuno dobro bieliti. Celuloza imala je voluminozan karakter kao i od bukovine. Kod proizvodnje celuloze pokušavalo se zamieniti kalcijev bisulfit sa drugim reagensima, ali do sada nije ni jedan našao tehničku upotrebu većih razmjera. Tako je švedski inženjer Hägglund kuhao najprije sa natrijevim bisulfitom, a onda sa sumporastom kiselinom i to zajedno sa jednim dielom odpadne lužine koja je još sadržavala sumporaste kiseline. Navodno da je time postigao vrlo dobre rezultate. Kad se celuloza izprazni u jamu mora se nakon temeljitoga pranja podvrći m ehaničkom e čišćenj u od raznih kvrga i čvorova, te se svežnjevi celuloznih vlakanaca moraju potpunoma razčlaniti. U tu svrhu celuloza prolazi čitavim nizom uređaja koji postepenim načinom provode to čišćenje. Iz jame dolazi celuloza najprije u uređaj nazvan separator, gdje se celulozni svežnjevi potpuno razčlane. To su ležeći drveni ih betonski bubnjevi kojima sredinom prolazi jaka osovina sa klinovima koji razčlanjuju i ujedno transportiraju celulozu. Iz tih separatora dolazi u čvornjake gdje se odstranjuju čvorovi i kvrge. To su rešetkasti bubnjevi kroz kojih celuloza prolazi, a kvrge i čvorovi ostaju u bubnju odkuda odlaze na posebno uređene mlinove da se samelju i od njih se dobije gruba celuloza. Za mljevenje tih kvrga upotrebljava se ih kolergange ili Biffar-mlinove. Celuloza koja je prošla kroz rešetke čvornjaka odlazi dugim kanalima koji imadu svrhu da se laganim tokom i u vrlo razređenom stanju u njima provede sedimentacija pieska i raznih drugih sitnih nečistoća. Razređenost iznaša oko 0.3—0.4% suhoće, a na dnu tih kanala nalaze se prečke koje pomažu sedimentaciju. Ti kanali su ili drveni ili od betona, u kom su slučaju obloženi i keramičkim pločicama, kako bi se lakše održala čistoća. Kanalima dolazi celuloza do glavnih čistioca i uređaja za potpuno odstranjivanje grubih vlakanaca. Ovi sortireri su raznih konstrukcija, a za naročitu finoću vlakanaca upotrebljava se sortirer sistema membran. Kada se želi postići što bolje rezultate, te ih imade čitav niz. Od sortirera odlazi celuloza na zagušćivače, (u kojima se vrši zagušćivanje do 6%. To su rotirajući cilindri presvučeni finim sitom kojim prolazi voda a celuloza ostaje u njima odkuda se skida i polazi na daljnu preradu. Ovi cilindri nalaze se u koritima bilo drvenima ili betonskima a u tom slučaju opet mogu biti opločeni keramičkim pločicama. Svi navedeni uređaji svojim brojem i veličinom odgovaraju količini celuloze koja se želi preraditi. Potrošak vode toga mehaničkoga čišćenja je vrlo velik te se cieni po Miilelru oko 250—300 1. kod nebieljene celuloze, ako se upotrebljava t. zv. povratna voda koja se dobiva od pojedinih navedenih postrojenja. Kod proizvodnje bielene celuloze računa se za 1 kg celuloze oko 500 1. vode. Proizvodnja bezprikorne celuloze. ovisi od obskrbe dobre pogonske vode, o čijoj čistoći i tvrdoći ovisi i njezina kvaliteta. Naročito ovisna je o čistoći vode proizvodnja bieljene i oplemenjene celuloze, to se kod nje ne može upotriebiti ni povratna voda od pojedinih uređaja, kao kod nebjeljene celuloze, već samo podpuno svježa i čista voda. Ako je papirna industrija spojena sa celuloznom proizvodnjom, to se onda celuloza odvodi izravno u holendere za preradu u papir, u koliko se izrađuje vrsta papira, koja se zadovoljava sa nebieljenom celulozom. Ako se celuloza mora uzkladištiti ili transportirati, to se ona podvrgne sušenju. U tu svrhu se dovodi na stroj koji sasma sliči stroju za izradu papira. Najprije se odvodnja na situ koje je dugo oko 25—30 m, onda prolazi 2—3 prešama koje iztisnu toliko vode da iza preše imade oko 40% suhoće. Sada dolazi na cilindre grijanje parom koji svojom 166 |