DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7-12/1944 str. 31 <-- 31 --> PDF |
I način uzgoja je od upliva na prostornu težinu drveta. Osobito to vriedi za smreku i jelu. Kod prirodnog pomlađenja stvara se kod smreke i jele najprije gusto, težko drvo, a kad stabla dođu na slobodan položaj stvara se porozno, lako drvo. Kod umjetnog pomlađenja stvara se najprije porozno, lako drvo, a tek poslije nakon sklopa stvara se nešto teže, gušće drvo, (Trendelenburg, 1936., 8.). Posve je razumljivo, .da na prostornu težinu utječe i bonitet tla. Pod inače jednakim okolnostima uzraste na dobrim tlima teže drvo nego na lošijim tlima. Ako je sastojina slabo sklopljena može biti obratan slučaj. Prostorna težina celuloznog drveta bez dvojbe je za proizvoditelja celuloze najvažnija veličina. Ona mu kazuje koliko kg drvne tvari sadrži 1 m3 celuloznog drveta. O njoj ovisi i postotak izkorišćenja. Može se reći, da je postotak izkorišćenja to veći, što je veća prostorna težina drveta. Kakvoća celuloze ovisi o pravilnosti građe drveta. Što je neko drvo pravilnije građe, to je kakvoća celuloze proizvedene iz tog drveta veća. Celulozno drvo mora biti jednolične građe t. j . pravilno nanizanih i jednako širokih godova. Važna je jednoličnost građe unutar jednog stabla, kao i homogenost građe drveta stabala neke sastojine, koja ovisi o staništu i šumsko uzgojnim mjerama. Ima još cio niz svojstava drveta o kojima bi se moglo razpravljati. Na primjer osržavanje četinjača. U anatomskoj građi: duljini vlakanaca, učešću kasnog drveta i debljini stienke vlakanaca drveta bieli i srži nema razlike. Za proizvodnju borovog celuloznog drveta naročito je poželjno, da je što manje osrženo (mlada borova stabla) osobito za sulfitsku celulozu. Smola znači ozbiljenu zapreku u tehnici proizvodnje celuloze. Crven o srdc e bukovine ne pravi nikakove veće smetnje u proizvodnji celuloze. Jedino je napajanje lužinom nešto duže (Mörath, 18). Crlje n drv o predstavlja pogrješku celuloznog drveta. Ono je tamnije crveno smeđe boje, kratkih vlakanaca, bogato ligninom i smolom, veće prostorne težine. Nije pogodno za preradbu u celulozu. Celulozno drvo mora biti zdravo , ne smije biti natrulo, osobito ne smeđe trulo. Modro drvo (pomodrelo uslied napada gljivica iz roda Cerafosfomella) može se preraditi, ali je manji udio na a-celulozi. Celulozno drvo mora´ biti što čišće od grana i kvrga. Granate ovršine ne primaju se kao celulozno drvo. K v r g e su različite prema vrsti drveta, području i uzgojnim mjerama. Drvo bez kvrga ne može se nažalost proizvoditi, ali pravilnim radom može se utjecati, da kvrge zdrave zarastu u drvo, dakle da bude što manje trulih kvrga. Borovina se po svojim kvrgama razlikuje od smrekovine. Kod borovine udio kvrga iznosi do 14%, a kod smrekovine do 2%. I u samoj građi kvrga borovine i smrekovine postoje razlike. Smrekove kvrge su žilave, ne raztvaraju se kod kuhanja i dadu se lako izlučiti. Borove kvrge lako su lomljive, usitne se i stvaraju nečistoće celuloze, koje se težko odstranjuju iz celuloze. Bukove kvrge su neprijatnije za preradbu celuloze nego kvrge čamovine. One su često trule i pokazuju lom. One predstavljaju kod preradbe u celulozu, a ove dalje u umjetnu svilu, ozbiljnu i težini nepriliku (Trendelenburg 1936., 26.). Sadrža j vlag e u drvetu od osobite je važnosti za proizvodnju drvenjače. Što je vlaga drveta veća, to se ono dade lakše utrljati. Vlakanca drvenjače od svježe oborenog drveta duža su od vlakanaca drvenjače od prosušenog drveta ili od drveta sušaca (Vorreiter 342.). Za celulozno drvo važno je, da nije preležalo. Kakvoća drvenjače bolja je od svježeg ili plavljenog drva nego od drva, koje je dugo vrieme preležalo (Vorreiter 343.). Celulozno drvo ne smije biti onečišćeno pieskom, zemljom i blatom; ne smije biti obojeno i impregnirano; ono mora biti bez natrulih dielova i drugih stranih predmeta (Vorreiter 342.). Izrađivanje celuloznog drveta. Celulozno drvo je tanja deblovina, to je većinom proredni materijal. Izrađiva nje celuloznog drveta sastoji se od obaranja, čišćenja od grana, skidanja kore, pre rezivanja na određene dužine i slaganja celuloznog drva na stovarištima u šumi. Prije obaranja smreke i jele potrebno je stablo očistiti od grana, što je više moguće. Prednost ovoga kresanja grana na stojećem stablu jest u tome, što rad nika kod obaranja ne smetaju grane i što se takovo kresanje izvrši brže i čišće 149 |