DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 7-12/1944 str. 25 <-- 25 --> PDF |
vlakanaca švedske smrekovine prema iztraživanju Hägglund-a (Trendelenburg, 74.). Na toj slici prikazane su dvie krivulje učestalosti, jedna za smrekovinu s godovima preko 2 mm širine i druga za istu vrst drveta s godovima izpod 1 mm širine. Dakle prva se osniva na mjerenju dužine vlakanaca smrekovine s širokim godovima, a druga na mjerenju dužine vlakanaca smrekovine s uzanim godovima. Svaka krivulja osniva se na oko 1500 do 1800 mjerenja. Smrekovina s uzanim godovima imade veću dužinu vlakanaca nego smrekovina s širokim godovima. Protivno od dužine vlakanaca širina vlakanaca je veća kod drva s širokim godovima od onih s uzanim godovima. U kasnom drvetu traheide su u prosjeku nešto dulje nego u ranom drvu, razlika iznosi nekoliko desetinka mm. O donjoj i gornjoj granici dužina i širina vlakanaca kao i o boji svježeg vlakanca donosimo, sliedeću preglednicu: Preglednica br. 5 Dužina Š i Vrst drveta Boja svježeg vlakanca Četinjače : smreka . . 2,6 3,8 0,025 0,069 svjetlo žućkasta jela . . . žuta, kasnije siva bor obični 2,6 4,4 0,030 0,075 zelenkasto biela Listačc : trepetljika 0,8 1,7 0,020 0,046 bjelkasta breza . . 0,8 1,6 0,014 0,040 žućkasto biela topola . . 0,7 1,6 0,020 0,044 zelenkasto biela bukva . . 1,0 žućkasta (graškova boja) Ova je preglednica izrađena na osnovu iztraživanja E. Hägglunda i M. Schubert-a (L. Vorreiter, 314.). Duljina vlakanaca raste sa starošću drveta. U mladom drvu vlakanca su kod smreke oko 1 mm duga, u starosti od 10 god. oko 2 mm, a u starosti od 30 god. oko 3 mm. Sličan odnos vlada i kod drugih vrsta drveća. Tek kod drveta iznad 30 odnosno 40 god. starosti vlakanca su približno iste dužine. Ako izpitujemo dužinu vlakanaca obzirom na visinu stabla vidjet ćemo, da ta dužina od žilišta raste, za tim ostaje ista, a konačno prema vrhu stabla dužina vlakanca opada (Trendelenburg, 75.). Kod listača stanice s malim lumenom imadu veću dužinu od stanica s velikim lumenom. Najdulja su libriformska vlakanca. Kod bukve dostižu ona dužinu od 0,6 do 1,3 mm, u prosjeku 1,0 mm. Traheje su duge 0,3 do 0,6 mm, u prosjeku oko 0,5 mm. Vlaknaste traheide stoje po dužini između vlakanaca i traheja. I kod listača kao i kod četinjača ovisi dužina stanica o starosti i o visini stabla (Trendelenburg, 75.). Promjer traheida četinjača različit je u radialnom i tangencialnom smjeru. Za uzporedbu se uzima tangencialni promjer traheida. Podatci su sadržani u preglednici 5. Odnos između dužine i širine vlakanaca, koji je za svojstva celuloze od osobite važnosti najveći je kod starijih stabala i srednjih dielova stabala. Kod listača postoje velike razlike u promjeru raznih vrsta stanica. U glavnom se može reći, da promjer stanica raste sa starošću. (Trendelenburg, 77.). Debljina stienke stanica od upliva je na udio drvne tvari a time i na prostornu težinu drveta. Kod četinjača je razlika u debljini stienke ranog i kasnog drveta izrazita. Kod smreke, jele, i bora iznosi debljina stienki kod ranog drva od 0,002 do 0,004 mm, kod kasnog drva je debljina stienke za 2 do 3 puta veća i iznosi odprilike 0,004 do 0,008 mm. Kod listača je debljina stienke vlakanaca osobito velika, ona leži između 0,002 i 0,007 mm. Pojedine vrste listača imadu vrlo različite debljine stienke vlakanaca. 143 |