DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 5-6/1944 str. 11 <-- 11 --> PDF |
vladava među mladim tek razvijenim klicama. Crni šiljak ostaje uz sjemenu ljusku. On se nalazi na vrhu košuljice, koja u sjemenci obuhvata jezgru. Košuljicu klica u svom razvoju probija i tako crni šiljak ostaje na prevoju klice. U svom daljnjem razvitku proprima klica svjetliju boju, sve dok se ne pojavi zelenkasta stabljika sa plavkasto zelenim kotiledonima. Dielovi klice, koji se trebaju razvijati u tlu, nemaju klorofilnih zrnaca, pa od tuda im i boja. Kotiledoni su sivo nahukani uslied velikog broja puci, koje se na njima nalaze nepravilno porazbacane. Oni su iz prva skupljeni i srpasto svinuti, a kasnije se međusobno udaljuju i primaju više manje izpruženi oblik. Kotiledoni se postepeno izvlače iz sjemene ljuske, koja s njih konačno odpadne i u njoj ostane izsušena žućkasto smeđa košuljica sa širokim otvorom iztrganog ruba. Prerez jedne tek proklijale sjemenke pokazuje, da se u njenoj mliečno bieloj jezgri nalaze već oblikovani budući kotiledoni. Neki od njih međusobno su srasli, pa tako ostanu i onda, kada se oslobode sjemene ljuske, no s vremenom se ipak odvajaju. Broj kotiledona na pojedinim klicama iznosi 4 do 8. Prevladavaju one sa 6 (oko 60%), zatim sa 7 (24%) i 5 (13%), a veoma su riedke sa 4 ili 8 kotiledona. Kroz prvu godinu razviju se u veličini 3—4 cm, srazmjerno su ukočeni, zašiljeni, sa nešto malo žutim vrhom. Stabljika mlade klice je žućkasto smeđa ´i na kraju prve godine duga je oko 5 cm. Kotiledoni na pojedinim klicama različite su duljine, pa se zbog toga istovremeno ne oslobađaju podpuno od sjemene ljuske, nego se iz nje izvlače jedan po jedan. Istovremeno kad se oslobode prvi kotiledoni, javljaju se među njima začetci primarnih iglica. One se nalaze u gustoj kičici po 5 do 7 komada, iz prva su savijene, a kasnije se razvijaju u duljinu. Pokusi kod kojih se je htjela ustanoviti potrebna dubina sjetve sjemenja nisu u podpunosti uspjeli, ali su i pokraj toga dali vr-lo vriedna zapažanja. Djelomičan neuspjeh ovih pokusa posljedica je suviše kišovitog proljeća u kome su provađani. Uslied preobilne vlage klice su nakon stanovitog vremena podlegle napadu pliesni. Pokusi su ponovljeni, ali je i ove zadesila slična sudbina. Kod iztraživanja potrebne dubine sjetve sjemena izvršena su radi uzporedbe dva paralelna pokusa, jedan sa sjemenjem munike, a drugi sa sjemenjem crnog bora. Upotrebljena je obična vrtna zemlja, prilično humozna, i dodana joj je veća količina pieska. U redovima različite dubine od 0.2, 0.5, 1.0, 1.5, 2.0, 2.5 i 3.0 cm zasijano je odbrojeno i odabrano sjemenje. Sjemenje munike je predhodno močeno u vodi 24 sata. Kod sasvim laganog pokrivanja 2 mm debelim slojem zemlje, prva se je klica munike pojavila na površini nakon 7 dana, a zakasnila je 2 dana iza prve klice crnog bora iz iste dubine. Sjemenke crnog bora osim toga nisu bile prije sijanja mo čene. Osmog i devetog dana izbijale su na površini pojedine klice iz dubine od 5 mm. Nakon 12 dana izbila je prva klica iz dubine od 10 mm. Kasnije klice, koje su izbile iz dubine od 10 mm, bile su slabijeg izgleda od onih iz 5 mm. Iz dubine od 15 do 20 mm pojavljivale su se klice sa znatnim zakašnjenjem i to po više njih istovremeno u skupinama, pošto su jedino zajednički mogle svladati pokrivač zemlje. Veće pokrivanje izgleda da sjemenje munike ne podnosi, osobito u slučaju, ako je tlo zbijeno i premalo rahlo. Jedna od glavnih zapreka razvoju klice je tvrda kora, koja se stvara na površini tla poslije kiše ili zalievanja. Dodatkom pieska u takovo tlo možemo smanjiti donekle njegovu neprobojnost, ali bez obzira na ovu okolnost ne preporučuje se sijanje sjemenja munike u veću dubinu od 1 cm. U običnoj zemlji, bez dodatka pieska, opaženo je da se nakon zalievanja stvara na površini kora. Na prugama gdje je zasijano sjemenje pojavljuje se kod prokli javanja sjemenja uska pukotina. Nakon nekog vremena zemlja se tu nešto nadigne, pukotina se proširuje, te konačno izbija po više klica kroz pukotinu na površinu. Takve klice izlaze presavijene, bez sjemene ljuske, slabog su izgleda i premalo odporne. Uzdizanjem tla nastaje oko klica mala šupljina i ako klica naglo izbije na površinu, ostaju joj nježni dielovi u toj šupljini nezaštićeni. Opaženo je da su takve klice najmanje odporne protiv suše. Klice crnog bora su u tom po gledu mnogo snažnije, te mogu bez veće opasnosti svladati i jače pokrivanje. Pliće zasijano sjemenje munike, u manjoj dubini od 5 mm, izlaže se opet dru gim opasnostima. Takvo sjeme, premda dobro izklija, ipak ne može razvijati klice 85 |