DIGITALNA ARHIVA ŠUMARSKOG LISTA
prilagođeno pretraživanje po punom tekstu
| ŠUMARSKI LIST 6/1943 str. 15 <-- 15 --> PDF |
raztopinu, to se prvobitna posuda 8 nanovo puni i postaje posuda sa najjačom raztopinom t. j . posudom 1. Premještanje koža se najpraktičnije izvodi na taj način, da se samo sedam posuda od 1 do 7 puni kožama. Najstarija partija koža va 4 I 8 Prvi ciklus Drugi ciklus di se iz posude 1, a istodobno se u posudi 8 načini najjača raztopina, ona dakle sada postaje 1. U ovu posudu premjeste se kože iz dosadanje posude 2. Kože iz dosadanje posude 3 premjeste se u posudu 1 (sada 2), one iz 4 u 2 (sada 3), iz 5 u 3 (sada 4), i2 6 u 4 (sada 5), iz 7 u 5 (sada 6), dok se u posudu 6 (sada 7) objesi nova partija goUca, a posuda 7 (sada 8) ostaje slobodna. U njoj će se napraviti nova svježa raztopina, dok se iz sadanje posude 1 izvadi najstarija partija koža. Ona će u sliedećem ciklusu postati posudom 1. Tako kože putuju uviek najjačoj raztopini u susret. Na početku štavljenja, dakle u posudi 7, mora se uviek upotrebiti stara gotovo posve iztrošena raztopina, ako želimo dobiti kože sa Uepim, gladkim licem. Ako bi se koža počela učinjati odmah u početku sa jakim raztopinama, bio bi vanjski sloj kože preštavljen, on bi se napunio treslovinom i spriečio daljnje prodiranje štavila u kožu, tako da bi srednji dio kože ostao neproštavljen. Jakost raztopine treba da raste od %" pa do 4" ili do 5» ... Kože vise u raztopini obješene o motke položene na rubove jama, te se od pri- Uke svakog drugog dana rukom prenašaju iz jame u jamu. U novije vrieme obavlja se taj naporan rad automatski. Motke ne leže naime više na rubu jame, kao prije, nego na okviru, koji se dizalicama podiže zajedno sa svim. kožama, pomiče do iznad druge jame sa jačom raztopinom i tamo opet spušta. U početku moraju se kože često vaditi i opet spuštati u jamu. To je potrebno, jer se kože mjestimice medju, sobom dotiču i na tim mjestima dulje vremena ostaju bez štavila, uslied čega se prave na koži mrlje, često se upotrebljavaju i razne naprave, da se kože u raztopinama pomalo pomiču. Za štavljenje čvrstih, težkih vrsta koža najpovoljniji su hrastova i smrčeva kora, ekstrakti od quebracha, hrasta i kestena, kao ivalonee. Ova se štavHa miešaju među sobom i sa drugim štavilima. Mimoza i maleto se često upotrebljavaju zbog velikog procenta treslovine. Za mekš e i lakš e kož e služe naimoza, mirobalane i gambir, koji često zamjenjuje dividivi. I jako sulfitirani ekstrakt od quebracha čini kožu mekom. Z a štavljenje finih koža upotrebljava se rujevina, gambir pa i algarobna. Da se postignu kisele čorbe (raztopine treslovina) upotrebljavaju se osim smrčeve kore i sva ona štavila, koja su bogata šećerima. Za obnavljanje raztopine za činjenjeupotrebljava se kod nekih pogona postupak pretakanja (Ueberlaufsverfahren). Posude su medju sobom vezane cievima, tako da se kroz te cievi može rai;topina jedne posude podići i pretočiti u drugu. U posudi 5 vise kože, koje su posljednje obješene, a u 1 one, koje treba da se izvade, ako svega ima 5 posuda. Kada se kože iz posude 1 izvade, upumpa se u nju nova raztopina. Raztopina iz 1 pretoči se kroz ciev ushed tlaka u posudu 2, ona iz 2 u 3, iz 3 u 4, iz 4 u 5, a ona iz posude 5 se odtoči kao neupotrebljiva. Onda se premještaju kože, one iz posude 2 se premjeste u posudu 1, one iz 3 u 2, iz 4 u 3, iz 5 u 4, a posuda 5 ostaje prazna za novu partiju koža. Cesto se ovaj način pretakanja izvodi i tako, da se svaka sliedeća posuda malo niže postavi. Istovremeno kad gornja posuda dobiva novo, jako štavilo, odtoči se u najnižoj izkorišćeno, najslabije štavilo. Iz svake posude pretoči se, odnosno prelije štavHo u sliedeću nizu. Zgodno je kod ovih postupaka, što raztopine štavHa ostaju po svojoj jačini uviek u jednoj te istoj posudi, dakle na istom mjestu tako, da se prema tome svježe kože mogu vješati uviek u istu posudu na istom mjestu, a učinjene kože uviek vaditi iz jedna stalne posude, što znatno olakšava rad, jer se cio uredjaj može lakše prilagoditi ovim stalnim mjestima. Zla strana im je ta, što se mulj u posudama uzmuti, pa raztopine postaju mutne i muljevite. 177 |